حدیث شستن کودکان از چربی غذایی که خورده‌اند

سؤال

آیا این روایت معتبر است: رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دست و دهان اطفال خود را در وقت خواب بشویید و گرنه شیطان ایشان را می‌بوید و در خواب می‌ترسند.

این روایت را شیخ صدوق با دو سند از امیر مؤمنان و رسول خدا نقل کرده که هر دو ضعیف و غیر معتبر هستند.

حدیث و ترجمه

این روایت را شیخ صدوق در علل الشرائع از امیر مؤمنان آورده است: أَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی بْنِ عُبَیْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَی عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ: اغْسِلُوا صِبْیَانَکُمْ مِنَ الْغَمَرِ فَإِنَّ الشَّیْطَانَ یَشَمُّ الْغَمَرَ فَیَفْزَعُ الصَّبِیُّ مِنْ رُقَادِهِ وَ یَتَأَذَّی بِهِ الْکَاتِبَانِ.

سند

کل روایت با همین سند در خصال شیخ صدوق نیز آمده است.

بررسی سند اول

شیخ صدوق این روایت را با سند دوم از امام رضا از پدرانش از رسول خدا (صلی الله علیه و آله سلم) در عیون اخبار الرضا نیز آورده است. بقیه کتاب‌ها از شیخ صدوق نقل کرده‌اند و سند دیگری ندارد.

محمد بن عیسی بن عبید را برخی توثیق کرده‌اند و برخی دیگر تضعیف کرده‌اند.

قاسم بن یحیی را ابن داوود، علامه حلی و غضائری ضعیف دانسته‌اند.

حسن بن راشد را برخی ثقه و برخی دیگر ضعیف دانسته‌اند.

با توجه به ضعیف بودن قاسم بن یحیی و اختلاف نظر درباره محمد بن عیسی و حسن بن راشد، سند اول روایت معتبر نیست.

بررسی سند دوم

محمد بن أحمد بن الحسین بن یوسف بن زریق البغدادی مجهول است.

ثقه بودن علی بن محمد بن عنبسه ثابت نشده است.

دارم بن قبیصه: ابن غضائری گفته به حدیثش اعتماد نمی‌شود؛ ابن داوود وی را در یک جا مهمل و در جای دیگر حدیثش را غیرقابل اعتماد دانسته است.

با توجه به ضعیف بودن دارم بن قبیصه و مجهول بودن و ثابت نشدن وثاقت دیگر راویان، سند دوم این روایت نیز معتبر نیست.