تجسم اعمال در آخرت
تجسم اعمال در آخرت چگونه است؟
تجسم اعمال یعنی صورت‌های ملکوتی اعمال که سرمایه و توشه اصلی انسان در آخرت هستند. اعمال انسان دو چهره و واقعیت دارد:
- چهره مُلکی دنیوی که همان صورت ظاهری عمل است که هنگام عمل وجود دارد.
- چهره باطنی و مَلَکوتی که حقیقت مجرد و غیر مادی و جاودان عمل است. اگر عمل انسان خوب باشد شکل باطنی آن نورانی و بهشتی، و در صورت قبیح بودن عمل، ظلمانی و دوزخی است.
در روایات به تجسم اعمال اشاره شده است. جمله:
قیس بن عاصم با جماعتی از بنی تمیم خدمت حضرت رسول(ص) رسیدند و از آن حضرت موعظه ای نافع خواستند، آن حضرت آنان را این گونه موعظه فرمود: «ای قیس برای تو چاره‌ای نیست؛ جز همراهی که با تو دفن می‌شود و او زنده است و تو مرده‌ای؛ پس اگر او کریم باشد تو را گرامی خواهد داشت، و اگر پست باشد تو را رها خواهد کرد، و محشور نخواهی شد مگر با او، و مبعوث نخواهی شد مگر با او، و سؤال نخواهی شد مگر از او. پس آن را جز صالح قرار مده؛ زیرا اگر صالح باشد با او انس خواهی گرفت و اگر و اگر فاسد باشد از او وحشت خواهی کرد و آن عمل توست.»[۱]
از امام صادق(ع) یا امام باقر(ع) روایت شده است که «چون مؤمن بمیرد شش صورت همراه با او در قبرش وارد می‌شود. یکی از آنها از دیگر صورت‌ها خوشروتر و خوشبوتر و پاکیزه‌تر است، یکی در جانب راست می‌ایستد و یکی در جانب چپ و یکی در پیش رو و یک در پشت سر و یکی در پایین پا. آن که خوش صورت تر است به سایر صورت‌ها می‌گوید شما کیستید خدا شما را جزای خیر دهد از جانب من. آن که جانب راست ایستاده گوید من نمازم، آن که جانب چپ ایستاده گوید من زکاتم، آن که در پیش روست گوید من روزه‌ام، آن که در عقب است گوید من حج‌ام و عمره ام، و آن که در پیش پاست گوید من نیکی و احسان به برادران مؤمنم. سپس آنها گویند تو کیستی که از همه ما بهتر و خوشبوتر و خوشروتری گوید: من ولایت آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین هستم».[۲]