مدح امام علی(ع) توسط عمر بن خطاب

سؤال: لطفا احادیث و روایاتی از منزلت حضرت علی نزد خلفای قبل از خود را بیان كنید.

پاسخ:

از خلفای سه گانه در باره امام علی ((ع)) چیزی قابل توجهی نقل نشده است. تنها از عمر خلیفه دوم در منزلت و جایگاه علمی امام (علی (ع)) چند جمله در متون اهل سنت منعکس گردیده که به آنها اشاره می‌شود:

۱. روایت شده که در زمان حکومت عمر زنی در شش ماهگی فرزندی به دنیا آورد عمر بر رجم او حکم صادر کرد. علی (ع) به عمر گفت تو علیه این زن نمی‌توانی چنین حکمی بدهی و سپس آیه« وحمله وفصاله ثلاثون شهرا» را تلاوت کرد. عمر بعد از این سخن علی گفت: «لولا علی لهلك عمر». یعنی اگر علی نبود عمر هلاک می‌شد.

۲. از سعید بن مسیب نقل شده است: «كان عمر یتعوذ بالله من معضله لیس لها أبو الحسن» یعنی عمر پیوسته از مشکلی که علی برای آن نبود به خدا پناه می‌برد. و نیز وقتی که عمر بر رجم زن دیوانه حکم صادر کرده بود، علی به عمر گفت: «إن الله رفع القلم عن المجنون» عمر پیوسته می‌گفت: «لولا على لهلك عمر». همچنین هنگامی که از عمر در باره زیارت عمره سوال شد عمر در پاسخ گفت من چیزی غیر از آنچه که علی می‌گوید برای تو نمی‌یابم.

۳. در حدیث دیگری نقل شده است که ... «لولا قول علی لهلك عمر و یقول أعوذ بالله من كل معضله لیس لها أبو الحسن»

۴. همچنین نقل شده که عمر می‌گفت:«لا بقیت لمعضله لیس لها أبو الحسن» و این سخن نیز از عمر نقل شده که «لا یفتین أحد فی المسجد و علی حاضر».

۵. همچنین از ابوسعید نقل شده هرگاه عمر از علی سؤالی می‌کرد و علی پاسخش را می‌داد، عمر می‌گفت: «أعوذ بالله أن أعیش فی قوم لیس فیهم أبو الحسن وفی روایه لا أبقانی الله بعدك یا علی» یعنی پناه می‌برم به خدا که در میان قومی زندگی کنم ابوالحسن در آن نباشد و در روایتی آمده که خدا مرا بعد از تو باقی نگذارد یا علی.

البته جایگاه علمی و فضایل امام علی ((ع)) بر کسی پوشیده نیست. از این رو ابن حجر هیثمی درکتاب «الصواعق المحرقه» که علیه شیعه امامیه نوشته به صراحت می‌گوید فضایل علی بسیار زیاد، بزرگ و مشهور است که حتی احمد بن حنبل گفته است درباره هیچ کسی به اندازه فضایل علی نیامده است. اسماعیل، نسائی و ابو علی نیشابوری گفته‌اند که با سندهای حسن در حق احدی از صحابه بیشتر از آنچه که درباره علی آمده، وارد نشده است. این در حالی است که طائفه‌ای از بنی امیه به تنقیص و سب علی در منابر مشغول بودند و خوارج نیز با آنان موافقت کرده، بلکه او را تکفیر کردند اما اهل‌سنت در انتشار فضایل او همت گماشته تا نصیحتی برای امت و پیروزی برای حق باشد.

به هر حال خلفای سه گانه با وجود اینکه در هیچ فضیلتی با علی ((ع)) برابری نداشته اند باز هم در خلافت و حکومت خود را مستحق تر می‌دانسته اند.