قرنطینه در روایات

سؤال

آیا در روایات به قرنطینه اشاره شده است؟ آیا اسلام با قرنطینه مخالف است؟

قرنطیه در روایات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. در مورد برخی جزئیات، مثل خروج و فرار از مکان بیماری، یا خروج از مکانی که بیماری در آن شیوع پیدا کرده است، نیز سؤالاتی از اهل بیت(ع) پرسیده شده است. مطابق روایات پیش از آن که بیماری، در یک محل شیوع پیدا کرده باشد، باید از آن گریخت، اما زمانی که یک محل آلوده به بیماری شد، خروج از آن محل منع شده است. در روایتی از پیامبر(ص)، اجر کسی که در زمان شیوع بیماری، در محل بماند و از آن خارج نشود، اجر شهید دانسته شده است.

قرنطینه در تاریخ اسلامی

قرنطینه در روایات اسلامی مورد توجه قرار گرفته و بر لزوم آن تأکید شده است. روایاتی در مورد خروج و فرار از مکان بیماری یا خروج از جایی که بیماری در آنجا شیوع پیدا کرده است، وجود دارد. این موضوع نشان دهنده این است که اصل قرنطینه و عدم رفت و آمد در فضایی که بیماری در آن گسترش پیدا کرده است، معلوم بوده است.

در گزارشات تاریخی به نقل از عمر آمده است که وقتی طاعون در شام گسترش پیدا کرده بود، عمر از حضو در شام خودداری کرد و به اطرافیان خود حدیث پیامبر(ص) را یادآور شد که پیامبر(ص) فرمودند: «اگر در شهری طاعون پیدا شد و شما در آن شهر بودید از آن شهر خارج نشوید، ولی اگر در شهری پیدا شد و شما در خارج آن شهر بودید، داخل آن شهر نشوید». شهید مطهری پس از نقل این مطلب توضیح داده‌است که در آن زمان قرنطینه وجود نداشته است، اما مردم شهر برای رعایت حال دیگران از شهر خارج نمی‌شدند. منظور ایشان این است که آن زمان قرنطینه شخصی و جمعی انجام نمی‌شده ولی قرنطینه کل شهر به خوبی در نقل تاریخی منعکس شده است.

خروج از قرنطینه

مطابق روایات، پیش از آن که بیماری یک محله را درگیر کرده باشد باید از آن محله گریخت. اما اگر بیماری واگیردار به محله سرایت کرده باشد، اجازه خروج به افراد داده نشده است. در روایتی آمده است: «زمانی که طاعون به اهل مسجدی سرایت کرد، آن‌ها حق ندارند به میان دیگران بگریزند». در این روایت مسجد نماد و محور محله است و مقصود آن است که اگر به اهل محله سرایت کرده باشد، نباید از محله خارج شوند و بیماری را منتشر نمایند.

در روایت دیگری نیز آمده است: «علی بن جعفر از برادرش امام کاظم(ع) سؤال کرد که در زمان شیوع وبا در یک منطقه، آیا صحیح است فرد از آن بگریزد؟ امام(ع) پاسخ دادند: بگریزد تا زمانی که به مسجدی که در آن نماز می‌گزارد سرایت نکرده باشد، پس اگر در میان اهل مسجد شایع شد، صحیح نیست که فرار کند».

اجر کسی که در قرنطینه بماند

از رسول خدا(ص) روایت شده است که فرمودند: «اگر بیماری طاعون بیاید و انسان در شهرش بماند و به خاطر خدا صبر کند و بداند که جز آنچه خداوند برایش مقدّر کرده به او نمی‌رسد، خداوند به چنین فردی اجر شهید عنایت می‌فرماید». در این روایت پیامبر(ص) از مردم می‌خواهد که پس از شیوع بیماری در شهر، از خارج شدن خودداری کنند و برای این خودداری انتظار جزای خیر از خداوند داشته باشند.