کسانی که خداوند دوست می‌دارد
بر اساس قرآن کریم خداوند چه کسانی را دوست دارد؟
خداوند در قرآن، به دوست داشتن افرادی تصریح کرده است. خداوند پنج بار در قرآن آورده که احسان‌کنندگان را دوست دارد. متقین(پرهیزکاران) دیگر گروهی هستند که خداوند از محبت خود درباره این گروه صحبت می‌کند. صابران، پاکان، توبه‌کنندگان، دادگران نیز از کسانی هستند که خداوند در قرآن فرموده، آنان را دوست دارد.
احسان‌کنندگان(نیکوکاران)
براساس قرآن، خداوند نیکوکاران را دوست دارد: ﴿وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ؛ و نيكى كنيد كه خدا نيكوكاران را دوست مى‌دارد.﴾(بقره:۱۹۵)
دوست داشتن این گروه در پنج آیه تکرار شده است:
- آیه ۱۹۵ سوره بقره
- آیات ۱۳۴ و ۱۴۸ سوره آل عمران
- آیات ۱۳ و ۹۳ سوره مائده
علامه طباطبایی احسان را انجام دادن هر عملى به بهترین نحو و بدون عیب دانسته است که فقط برای خدا باشد.[۱]
براى محبت خداوند به محسنين، آثارى در دو بخش دنيایى و اخروى ذکر کرده‌اند؛ هدايت، دريافت پاداش زودهنگام در دنيا، يارى خداوند، بهره‌مندى از رحمت الهى، برخوردارى از جايگاه والا، از آثار دنیایی احسان است. از جمله آثار اخروى نیز به نعمت‌هاى بهشتى و پاداش بیشتر، پذيرفته شدن عمل و مصونيت از عقاب اشاره شده است.[۲]
توبه‌کنندگان و پاکان
براساس آیه ۲۲۲ سوره بقره، خداوند توبه‌کنندگان و پاکان را دوست دارد. توبه به معناى برگشتن به سوى خداوند است.[۳] کلمه (توابین) به معنای کسی است که بسیار توبه می‌کند.[۴] خداوند هر نوع توبه‌ای را دوست می‌دارد(توبه با استغفار، توبه با عمل، توبه با اعتقاد راستین و ...).[۵]
در آیه دیگری آمده که خداوند مطهرین(پاکیزگان) را دوست دارد:﴿زيرا خدا پاكيزگان را دوست دارد.﴾(توبه:۱۰۸) پاکیزگی و طهارت، معنای گسترده‌ای دارد که هر گونه پاکسازی روحانی از آثار شرک و گناه، و پاکسازی جسمانی را شامل می‌شود.[۶]
اهل تقوا و جهاد
موضوع دوست داشتن متقین (پرهیزکاران) توسط خداوند، در آیات ۴ و ۷ سوره توبه و آیه ۷۶ سوره آل‌عمران آمده است. تقوا در اصطلاح قرآن به معناى پرهیز از کارهاى حرام است.[۷] گروه‌هايی چون تبهکاران، گمراهان، سرکشان، ستمکاران، مجرمان، مقابل متقين قرار می‌گيرند.[۸] در سوره بقره پنج ویژگی برای متقین برشمرده شده است:
- ایمان به غیب
- برپا داشتن نماز
- انفاق از آنچه به ایشان روزی شده
- ایمان به آنچه بر پیامبر اسلام و پیامبران پیشین نازل شده
- یقین به آخرت.[۹]
خداوند در سوره صف[۱۰] و سوره مائده[۱۱] اذعان به دوست داشتن کسانی که در راه خدا جهاد می‌کنند، کرده است:﴿إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ؛ خدا دوست دارد كسانى را كه در راه او جهاد مى‌كنند.﴾(صف:۴)
توکل‌کنندگان
براساس آیات قرآن، خداوند توکل‌کنندگان را دوست دارد: ﴿إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلينَ﴾(آل عمران:۱۵۹) توكل به معناى اعتماد و تكيه كردن بر خداوند است.[۱۲] توكل از درهاى ايمان است.[۱۳] توکل کننده، فردی است که می‌داند خدا رزق و امر او را برعهده می‌گیرد و از این رو فقط به او متکی است و امید به غیر او ندارد.[۱۴] خداوند كسانى كه به او اعتماد دارند و از ديگران انتظاری ندارند، دوست دارد.[۱۵]
مفسران حقیقت توکل را رضا و تسلیم به قضا و قدر می‌دانند.[۱۶] غزالی از بزرگترین عالمان اسلام می‌گوید: «توكل از مقامات مقربان است و اعتماد دل است بر خدای.»[۱۷]
آیت الله جعفر سبحانی معتقد است مقصود از توكل، واگذارى كارها به خداوند است البته نه به اين معنا كه جهان اسباب و مسببات را ناديده بگيريم و پيوسته در انتظار اين باشيم كه دستى از غيب بيرون آيد، و كارى را صورت دهد.[۱۸]
صابران
خداوند کسانی را که صبور هستند، در مقابل مصیبت‌ها و کافران، ایمان و تلاش خود را از دست نمی‌دهند، دوست دارد: ﴿وَ اللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرينَ﴾(آل عمران:۱۴۶) در روایت آمده است که پیامبر(ص) از خداوند یقینی می‌خواهد كه بدان مصيبت‌هاى دنيا بر او آسان شود.[۱۹]
دادگران (مقسطین)
قرآن سه بار جمله ﴿إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ؛ خدا دادگران را دوست مى‌دارد.﴾ را آورده است.[۲۰]
عدل در برابر ظلم و جور و از مسائل مهمى است كه قرآن بر آن، بسیار تكيه كرده است.[۲۱] در قرآن آمده است که خداوند انبیا را فرستاده تا مردم به عدالت رفتار کنند.[۲۲]
منابع
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۸.
- ↑ ابوذر تشكّرى صالح، آثار محبت خداوند به محسنين در قرآن، نشریه معرفت، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، شماره ۱۸۰.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۳۱۷.
- ↑ طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بيروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، بی‌تا، ج۶، ۴۶۸.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۳۱۸.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۸، ص۱۴۰.
- ↑ علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۹، ص۲۰۲
- ↑ مدخل تقوا، دانشنامه بزرگ اسلامی، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص ۳۷۵۶.
- ↑ سوره بقره، آیات ۲ تا ۴.
- ↑ سوره صف، آیه ۴.
- ↑ سوره مائده، آیه ۵۴.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۵۴۱.
- ↑ فیض کاشانی، محسن، المحجّة البيضاء، به نقل از مكارم شيرازى، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه علی بن ابی طالب، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۶۶.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۴۰۶۲.
- ↑ طبرسی، فضل، مجمع البيان فی تفسیر القرآن، ترجمه: گروهی از مترجمان، تهران، فراهانی، چاپ اول، بی‌تا، ج۴، ص ۳۱۵.
- ↑ میبدی، تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، به نقل از دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۴۰۶۲.
- ↑ غزالی، کیمای سعادت، به نقل از شهيدى، سید جعفر، شرح مثنوى، ج۶، ص۳۵۳.
- ↑ سبحانى، جعفر، منشور جاويد، ج۳، ص۴۱۹.
- ↑ سید محمد صادق عارف، راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء)، الفيض الكاشانی، ج۷، ۱۶۰
- ↑ سوره مائده، آیه ۴۲. سوره حجرات، آیه ۹. سوره ممتحنه، آیه ۸.
- ↑ سبحانى، شیخ جعفر، منشور جاويد، ج۱۳، ص۱۶۸
- ↑ سوره حدید، آیه ۲۵.