الگو:سوال برگزیده
مناجات امام علی(ع) در مسجد کوفه دعایی که آن‌را نمونه کاملی از تضرع و وصفِ حالِ بندگان صالح خدا با معبود دانسته‌اند.[۱] این مناجات دارای دو بخش و ۳۲ فراز است. بخش نخستِ دعا، تعدادی از ویژگی‌ها و سختی‌های روز قیامت را ذکر کرده و از خداوند رهایی از آنها را درخواست می‌کند.[۲] بخش دوم مناجات با عبارت «مولای یا مولای» در آغاز تمام فرازها شروع و خدا را با یکی از اسماء و صفاتش خطاب قرار داده و در برابر هر صفتی به عجز و ناتوانی انسان اشاره کرده و در پایان هر فراز، رحمت خدا درخواست شده است.[۳] این مناجات برای اولین بار در کتاب المَزار الکبیر نوشته ابن‌مشهدی (درگذشت ۶۱۰ق) نقل شده است.[۴] کتاب المزار الکبیر ابن‌مشهدی از قدیمی‌ترین کتاب‌هایی است که زیارات و دعاها در آن گردآورده شده است. ابن مشهدی در مقدمه کتابش، مطالب نقل شده در کتاب را از راویان ثقه و مورد اعتماد دانسته است.[۵]
دیگر کتاب‌های مربوط به دعا و زیارت نیز، این مناجات را بدون ذکر سند از کتاب المزار الکبیر نقل کرده‌اند. منابع، این مناجات را به امام علی(ع) نسبت داده‌اند و در ذیل اعمال مسجد کوفه، آن‌را نقل کرده‌اند.[۶] مناجات امام علی یادآور حوادث هولناک قیامت است و گواهی بوده بر فقر و نیاز ذاتی انسان به خدا که ذهن و قلب را به سوی پروردگار متوجه می‌سازد.[۱]
برخی محققان با بررسی موسیقایی این مناجات، نتیجه گرفته‌اند که موضع قیامت در قسمت نخست مناجات، با به کارگیری متناسب هجای بلند و کوتاه، تکرار و سجع برخاسته از واژگان، در گوش آدمی طنین می‌اندازد. همچنین در بخش دوم مناجات که تضرع به درگاه خداوند است، ذوق در انتخاب واژگان متضاد، تکرار واژگان و سجع متوازن، در قوت بخشی موسیقی آن موثر افتاده است.[۷]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ خضری، «ساختار موسیقایی مناجات امام علی (ع) در مسجد کوفه»، ص۱۲۵.
- ↑ بلوچی، شرحی بر مناجات حضرت امیر(ع) در مسجد کوفه، ۱۳۹۴ش، ص۱۹.
- ↑ بلوچی، شرحی بر مناجات حضرت امیر(ع) در مسجد کوفه، ۱۳۹۴ش، ص۱۹.
- ↑ ابن مشهدی، محمد، المزار الکبیر، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹ ق، چاپ ۱، ص ۱۷۳.
- ↑ المزار الکبیر ابن مشهدی، پیشین، ص۲۷.
- ↑ المزار الکبیر ابن مشهدی، پیشین، ص۲۷.
- ↑ خضری، «ساختار موسیقایی مناجات امام علی (ع) در مسجد کوفه»، ص۱۲۴.