آزمایش همه انسان‌ها

سؤال

با توجه به آیات قرآن، بفرمایید خداوند چگونه بندگانش را آزمایش می كند؟

درگاه‌ها

آزمایش بندگان را یک سنتِ ثابت الهی خوانده‌اند که هیچ انسانی از آن استثنا نیست. انسان‌ها را در همه حال در مَعرض امتحان الهی گفته‌اند که باید نسبت به هر حادثه‌ای، این احتمال را بدهد که یکی از امتحانات الهی باشد.

قرآن چنین به امتحان عمومی انسان‌ها اشاره می‌کند: ﴿أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ؛ آیا مردم گمان می‎كنند بدون امتحان رها می‎شوند، نه هرگز، بلكه همگی باید امتحان دهند.﴾(عنکبوت:۱) آیت‌الله مکارم شیرازی در تفسیر نمونه آورده است که هر فرد و جامعه‌‎ای به نوعی در سنت امتحان الهی سهیم است و امتحانات خداوند در شکل‎‌های گوناگون به سراغ آن‌ها می‌‎آید.

مولوی شاعر و عارف مشهور مسلمان همیشگی بودن آزمایش الهی را چنین می‌خواند:

پس بهر دوری ولیی قایمست		تا قیامت آزمایش دایمست

همچنین شاعر دیگری چنین سروده است:

گفته‌ايم: «آمَنْتُ بالله» با زبان		صِدق آن با امتحان گردد عيان

موارد آزمون الهی

قرآن در سوره بقره مواردی از آزمون الهی را برشمرده است:

• ترس
• گرسنگی
• زیان مالی
• زیان جانی
• کمبود محصولات

موارد دیگری نیز در قرآن به عنوان وسیله امتحان آمده است: فرزندان، پیامبران، دستورات خداوند و حتی برخی خواب‌‎ها ممكن است از وسائل آزمایش باشد. ﴿وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْر؛ شرور و خیرها نیز از آزمایش‎های الهی محسوب می‎شوند﴾(انبیا:۳۵)

مصادیق آزمایش الهی محدودیت نداشته و به صورت‌های مختلفی واقع می‌شود. گاه افراد در محیط‌‎هایی قرار می‌‎گیرند كه از هر نظر آلوده است. امتحان این افراد این است كه در چنین شرایطی هم‌رنگ محیط نشوند و اصالت و پاكی خود را حفظ كنند. گروهی در فشار محرومیت‎‌ها قرار دارند، اگر به گونه دیگری زندگی کنند و ایمان، تقوا و عزت خود را از دست دهند، برخی مشکلات خود را حل کنند و همین آزمون آن‌ها است. گروهی دیگر، غرق در نعمت می‎‌شوند و امكانات مادی از هر نظر در اختیارشان قرار می‌‎گیرد، آنان این‌گونه امتحان می‌شوند که آیا شكر نعمت می‎‌كنند یا غرق در غفلت، غرور، غرق در لذت‌ها و شهوات می‎‌شوند.

مطالعه بیشتر

• امتحان عامل تکامل، حسین شفاهی.