حضرت مریم(س)
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
حضرت مریم چه جایگاه و مقام و منزلتی داشته است؟
زندگی‌نامه
جایگاه
قرآن مریم(س) را به عنوان الگو برای تمام مؤمنان معرفی شده است: ﴿و خداوند برای مؤمنان به ... مریم دختر عمران مَثَل زده که دامان خود را پاک نگه داشت.﴾(تحریم:۱۱-۱۲)
در متون عرفانی،حضرت مریم(س) از جمله اولیاءالله و دارای مقام ولایت خاصه است.[۱] قرآن براى حضرت مريم (س) مقاماتى برگزیدن، طهارت و گفتگو با فرشتگان[۲] برمى‌شمارد.[۳] در قرآن نام هیچ زنی جز مریم برده نشده است. بر اساس آیات قرآن، فرشتگان با مریم سخن گفتند و او را به عیسی(ع) مژده دادند. آیه ۴۲ سوره آل‌عمران از برگزیدن حضرت مریم خبر می‌دهد.
| « | ﴿يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ؛ (فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است﴾(آل‌عمران:۴۲) |
» |
قرطبی، مفسر قرن هفتم،[۴] و تقی الدین سُبْکی، از فقها و محدثان اهل سنت در قرن هشتم قمری،[۵] به نبوت حضرت مریم معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطه فرشته به مانند دیگر پیامبران به او وحی رساند. آیه ۴۲ سوره آل عمران و ذکر نام مریم در کنار دیگر پیامبران، از دلایل نبوت مریم شمرده شده است.[۶]
در دو جای قرآن خداوند به عفت و پاکدامنی حضرت مریم تصریح دارد.[۷] و همچنین او را صدیقه[۸] به معنای بسیار راستگو، معرفی می‌کند.[۹] خداوند در قرآن به حضرت مریم دستور به عبادت می‌دهد[۱۰]و او را از قانتین می‌شمارد[۱۱] قانتین را به معنای فرمانبردار و یا اهل قنوت و طاعت. مفسران در شرح قانتین گفته‌اند مریم پیوسته در طاعت خدا بود.[۱۲]
بارداری و فرزندی به نام عیسی(ع)
حضرت مریم براساس ظاهر آیات قرآن و تصریح روایات، بدون روش‌های معمولِ بارداری، باردار شده است.[۱۳] قرآن باردار شدن حضرت مریم را با تعبیر «فَنَفَخْنا؛ دمیدیم» یاد کرده[۱۴] و خلقت حضرت عیسی(ع) را به مانند حضرت آدم با معجزه دانسته است.[۱۵]
نوید باردار شدن حضرت مریم توسط موجودی که قرآن با تعبیر «روح» از آن یاد کرده[۱۶] و مفسران آن‌را جبرئیل دانسته‌اند،[۱۷] به او داده شد. مریم(س) پس از تعجب، با این پاسخ روبه‌رو گشت که این امر برای خداوند آسان است.[۱۸]
قرآن در مورد دوره بارداری حضرت مریم سخنی نمی‌گوید.[۱۹] براساس نظر برخی مفسران دوره بارداری مریم(ع) به مانند دیگر زنان، نه ماه بوده است. این افراد معتقدند خداوند مَدح مریم در این واقعه را آورده و اگر دوره بارداری مریم نیز معجزه بوده، باید در قرآن می‌آمد.[۲۰]
گروهی معتقدند دوره بارداری مریم(ع) نیز معجزه بوده و مدت زمان بارداری او را یک ساعت گفته‌اند.[۲۱] این افراد معتقدند خداوند بلافاصله پس از گفتن داستان بارداری مریم در قرآن به ماجرای زایمان پرداخته و در اینجا از حرف فاء استفاده کرده که به معنای تعقیب و پشت سرهم بودن است.[۲۱] برخی روایات نیز این قول را تأیید می‌کند.[۲۱]
مریم(س) عیسی(ع) را به دنیا آورد و به سمت قومش بازگشت.[۲۲] به دستور خداوند روزه سکوت گرفت.[۲۳] او وقتی با تهمت بنی‌اسرائیل مواجه شد،[۲۴] خداوند طفل او را به سخن در آورده و عیسی(ع) خود را معرفی کرد [۲۵] و از پاکی مادرش دفاع کرد.[۲۶]
آرزوی مرگ از حضرت مریم(س)
براساس آیات قرآن، حضرت مریم(س) در شرایط سخت زایمان[۲۷]، آرزوی مرگ کرد: ﴿«اى كاش، پيش از اين مرده بودم و يكسر فراموش‌شده بودم».﴾(مریم:۲۳) محمدجواد مغنیه از مفسران معاصر شیعی معتقد است این نوع کلمات و تعابیر برای هر انسانی که در شرايط سخت قرار گرفته، طبیعی است و تا زمانی که از روی شک در دین نباشد، اشکالی ندارد.[۲۸]
قرآن تنها کلام مریم را نقل کرده و در مورد علت آرزوی مرگ از طرف او، سخنی نمی‌گوید.[۲۹] مفسران معتقدند عوامل مختلفی وجود داشته که مجموع آن‌ها شرايطی برای مریم(س) فراهم آورده که او چنین آرزویی داشته باشد[۳۰]:
- مریم در میان بنی‌اسرائیل مشهور به زهد بود که خداوند رزق بهشتی برای او می‌فرستاد. او با موقعیت اجتماعی و شهرتی که داشت از اینکه بدون شوهر دارای فرزند شده، می‌ترسید[۲۹] و از تهمت‌های آنان بیم داشت.[۳۰]
- مریم همیشه در حال عبادت، رها از دنیا و مشغله‌های آن بود. او تا آن زمان، مسئولیت جدی در زندگی نداشت. به یکباره به دوران زایمان رسید در حالی که تنها بود و فردی برای کمک در زایمان او وجود نداشت.[۳۱]
منابع
- ↑ بازتاب مقامات حضرت مریم در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن نهم، طاهره خوشحال دستجردی، زینب رضاپور، مجله علمی پژوهشی مطالعات عرفانی، شماره دوازدهم، ۱۳۸۹
- ↑ سوره آل عمران آیات ۴۲ تا ۴۵
- ↑ حديث پژوهى، مهريزى، مهدى، ج۱، ص۲۷۴
- ↑ قرطبی، الجامع لأحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۴، ص۸۳.
- ↑ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۴۹.
- ↑ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۴۹.
- ↑ سورهٔ تحریم، آیهٔ ۱۲ و سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۹۱.
- ↑ سوره مائده، آیه۷۵.
- ↑ حضرت مریم(س)، نماد نیایش، ناهید طیبی، فرهنگ کوثر 1377 شماره 22
- ↑ سوره آل عمران، آیهٔ ۴۳.
- ↑ سوره تحریم آیه ۱۲
- ↑ تفسير احسن الحديث، علی اکبر قرشی، ج۱۱، ص: ۲۴۵
- ↑ طبرسى فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۸۹.
- ↑ سوره تحریم، آیه۱۲.
- ↑ سوره آل‌عمران، آیه۵۹.
- ↑ سوره مریم، آیه۱۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۶.
- ↑ سوره مریم، آیه۲۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۰، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.
- ↑ ابن‌کثیر دمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج۵، ص۱۹۶، بیروت، دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، ۱۴۱۹ق.
- ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۱۴، ص۲۲۵، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، ۱۴۱۰ق.
- ↑ سوره مریم، آیه۲۷.
- ↑ سوره مریم، آیه۲۶.
- ↑ سوره مریم، آیه ۲۷-۲۸.
- ↑ سوره مریم، آیه۳۰- ۳۳.
- ↑ تفسير نمونه، ج13، ص۴۵.
- ↑ طیب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ج۸، ص۴۳۱، تهران، اسلام، ۱۳۷۸ش.
- ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ج۵، ص۱۷۷، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۲۴ق.
- ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج۲۱، ص۵۲۵، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۱، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.
- ↑ مدرسی، محمدتقی، من هدی القرآن، ج۷، ص۳۲، تهران، دار محبی الحسین، ۱۴۱۹ق.