دوره‌های اخباری‌گری

سؤال

اخباری‌گری و ویژگی‌های آن چیست؟

اخباری گری به معنای گرایش هرچه بیشتر به اخبار در عصر غیبت در زمان شیخ صدوق شکل گرفت ولی با اصطلاح امروزی آن در واخر قرن دهم و آغاز قرن یازدهم هجری و با محمد امین استرابادی احیا شد و در با فراز و نشیب هایی، در زمان وحید بهبهانی رو به افول نهاد. ولی با وجود افول آن، روحیه اخباری گری در زمان حاضر در میان برخی فقها دیده می‌شود.

عصر غیبت و پس از آن

آغاز گرایش به اخبار و حدیث گرایی با شیخ صدوق آغاز گردید. استرابادی که او را موسس مکتب اخباری می دانند خود معتقد است این مکتب با فقهایی مانند علی بن ابراهیم قمی، صدوق، ابن قولویه، کلینی آغاز گردیده است. قرن چهارم را می‌توان‌ اوج‌ قدرت‌ مكتب‌ حدیث‌ گرای‌ قم‌ محسوب‌ داشت‌. از فقیهان‌ حدیث‌ گرا در این‌ دوره‌، می‌توان‌ كسانی‌ همچون‌ كلینی‌، علی‌ ابن‌ بابویۀ قمی‌، ابن‌ قولویه‌، و شیخ صدوق را بر شمرد كه‌ در تألیف‌ كهن‌ترین‌ مجموعه‌های‌ فقهی‌حدیثی‌ نقش‌ عمده‌ای‌ ایفا نموده‌اند. در مقابل این عالمان، فقیهانی مانند سید مرتضی، شیخ مفید، شیخ طوسی حضور داشتند.

برخی گفته اند در زمان امام صادق(ع) و امام باقر(ع) هم چنین رگه هایی وجود داشته است با توجه به جریان حمران ابن اعین و...

محمد امین استرابادی و قرن دهم

اوج جریان اخباری گری در زمان محمد امین استرابادی شکل گرفت و او را بنیانگذار این جریان می دانند. پیش از او افرادی مانند شهید ثانی، صاحب معالم، صاحب مدارک، محقق اردبیلی به تفکر اخباری گرایش اعتدالی داشتند.

قرن یازدهم و دوازدهم

مکتب اخباری در دو قرن یازده و دوازده مکتب فکری بلامنازع بیشتر حوزه های علمیه بوده است. دانش اصولِ فقه و اصوليان از جنبش اخبارى لطمات بسيار خوردند

مبارزۀ اصولیان‌ و اخباریان‌ كه‌ از سدۀ ۱۱ ق آغاز گردید و با تندروی‌های‌ اخباریان‌ ادامه‌ یافت‌، در نهایت‌ از سوی‌ مجتهدان‌ و در رأس‌ ایشان‌ آقا وحید بهبهانی‌ به‌ مبارزه‌ای‌ جدی و منسجم‌ برضداخباریگری‌ تبدیل شد.

جریان میرزا محمد استرآبادی و محمد امین استرآبادی، محمد تقی مجلسی، ملا عبدالله تونی، شیخ حسین کرکی، ملا محسن فیض کاشانی، ملا محمد طاهر قمی، شیخ حر عاملی، بحرانی، علامه مجلسی، شیخ سلیمان بحرانی، میرزا محمد اخباری، شیخ یوسف بحرانی و…

در دوره معاصر فقیهانی هستند که اصولی شناخته می شوند اما تفکر و فتوای آنان اخباری است.