هروله
مقصود از هروله چیست؟ که به دروغ این را به امام حسین(ع) در روز عاشورا نسبت می‌دهند؟
معنای هروله
هروله در لغت به معنی حالتی بین دویدن و راه رفتن عادی است؛ یعنی دویدن آرام و کنایه از سرعت اجابت خدای تعالی و قبول توبه بنده است.
هرول الرجل: راه رفتن مرد بین دویدن و آهسته رفتن.[۱]
فیروز آبادی می‌گوید: هروله، زیاده در راه رفتن است؛ یعنی سرعت دادن به راه رفتن.[۲]
اما در اصطلاح، هروله به راه رفتن در بخشی از مسعی (محل سعی بین صفا و مروه) که حاجیان وعمره گذاران در مکه عمل را انجام می‌دهند؛ یعنی سعی بین صفا و مروه که از ارکان حج و عمره است. در قسمتی از این محل مستحب است که حاجی و عمره گذار مرد، هروله کند، یعنی به راه رفتن خود کمی سرعت دهد. به طوری که نه راه رفتن عادی باشد و نه دویدن با سرعت. به این عمل هروله می‌گویند.
چنانچه فقها و عرفا می‌گویند: مستحب است که مردان به صورت آرام، در بخشی از مسیر بین صفا و مروه بدوند و هروله کنند این به معنای فرار از هوای نفس و زیر پا گذاشتن غرور و قدرت آدمی است.[۳]
و به همین مضمون حدیثی از امام صادق(ع) وارد شده است که حضرت می‌فرمایند: «هرول هروله هرباً من هواک و تبرأ من حولک و قوتک»[۴] برای فرار از هوای نفس هروله کن و خود را از قوت و غرور مبری کن.
همان‌طور که اشاره شد هروله عمل مستحبی است که مخصوص مردان است. ولی برای زنان جایز نیست که هروله کنند و شاید حکمت این مطلب آن باشد که با توجه به مخلوط بودن زنان و مردان در حال سعی دویدن (آرام) بانوان گاهی موجب تحریک مردان می‌شود و تأثیر منفی بر فضای معنوی مسعی می‌گذارد. چنان‌که پیامبر اسلام(ص) فرمودند:
یا علی لیس علی النساء هروله بین الصفا و المروه:[۵] ای علی برای زنان بین صفا و مروه هروله جایز نیست.
و هم چنین مستحب است که حاجی در وادی محسّر که مکانی بین مشعر و منی است و محل نابودی اصحاب فیل است، به صورت هروله رد شود و توقف نکند.[۶]
در فلسفه استحباب هروله درمسعی آمده که شیطان خود را به ابراهیم(ع) نمایاند و ابراهیم از دست او گریخت تا با وی هم سخن نشود[۷] یا اینکه ابراهیم به دستور جبرئیل بر شیطان حمله‌ور شد و شیطان گریخت.[۸]
از این رو دویدن (هروله) و به تعبیر دیگر راه رفتن سریع، در بین صفا و مروه مرسوم شد. پس می‌بینیم که این گونه راه رفتن که یک نوع عمل استحبابی است برای مردان در اعمال حج و عمره از زمان حضرت ابراهیم باقی مانده است.
درباره امام حسین(ع) شاید منظورشان این باشد که امام رفتن و برگشتن اش، به سوی قتلگاه و خیمگاه به صورت، راه رفتن هروله ای بوده است، شاید این مطلب اشکالی نداشته باشد، ولی اگر کسی بخواهد بگوید استحباب هروله در حج به خاطر امام حسین(ع) می‌باشد، یا این که مستحب است در روز عاشورا یا در مجالس روضه، هروله کرد، چنین چیزی در اخبار و احادیث وارد نشده است.
و البته امروزه در برخی مناطق کشور، مثل کرمانشاه، در ایام عزاداری امام حسین(ع) خیمه بر پا می‌کنند قتلگاه درست می‌کنند و به صورت تعزیه و عزاداری، بین این دو محل، به روش هروله رفت و آمد می‌کنند. این رفتارها اگر صرفاً به عنوان تعزیه و مراسم عزاداری باشد اشکالی ندارد، ولی نبایستی این اموری را که مستند تاریخی ندارد به تاریخ عاشورا نسبت داد.
مطالعه بیشتر
- درکربلا چه گذشت؛ شیخ عباس قمی.
- مقتل مقرم، عبد ارزاق مقرم
منابع
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۶۹۵، ماده هرول.
- ↑ فیروز آبادی، قاموس المحیط، ج۳، ص۳۸۷.
- ↑ نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، اسرار و معارف حج، تهران، دار الحدیث، ۱۳۸۵ش ص۱۹۱.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۹۶، ص۱۲۴.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، قم، جامعه مدرسین، (بی تا)، ص۵۱۱.
- ↑ صافی گلپایگانی، مناسک حج، ص۱۶۴، مسئله ۱۶۳.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، همان، ص۲۳۷.
- ↑ همان، ص۲۳۴.