آفرینش جن به شکل حیوانات
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
پیامبر می‌فرماید: «خداوند متعال جنّ را به پنج گروه آفریده است: به شکل مار، عقرب، حشرات، بادها و انسان‌ها.» آیا این حدیث معتبر است؟ آیا ما چیزهای را که از حشرات و حیوانات به چشم می‌بینیم، جنّ هستند؟
در بحارالانوار دو روایت به این مضمون آمده است و هیچ سندی درخصوص آن دو ارایه نشده است و تنها اسم روایت به خود گرفته است. ازاین رو، این روایت از نظر سند، معتبر نیست و دلالت آن هم پریشان و لرزان است، لذا حیوانات و حشرات روی زمین، جنّ به حساب نمی‌آیند.
حدیث اول
حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات به چند صورت ذکر شده است؛ یکی از آنها چنین است:
«رُوِیَ أَنَّ النَّبِیَّ قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِمُ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ؛ از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنفی مانند باد در هوا، صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).»[۱]
سند
حدیث اول با محتوای آفرینش جن به شکل حیوانات، توسط علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار ذکر شده است.[۱] این روایت سلسله سند ندارد[۱] و در کتاب‌های اولیه حدیثی نیز نیامده است؛ بنابراین صحیح و معتبر نیست.
حدیث دوم
حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات، به چند صورت ذکر شده است؛ حدیث دوم که شبیه حدیث نخست است و تنها در یکی از فرازهای آن جابه‌جایی رخ داده، چنین است:
«رُوِيَ أَنَّ اَلنَّبِيَّ(ص) قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ؛ از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، صنفی مانند باد در هوا و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).»[۲]
سند
حدیث دوم با محتوای آفرینش جن به شکل حیوانات نیز، توسط علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار نقل شده است.[۲] این روایت نیز مانند روایت نخست، سلسله سند ندارد[۲] و در کتاب‌های اولیه حدیثی نیز نیامده است؛ بنابراین صحیح و معتبر نیست.
حدیث سوم
حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات، به چند صورت ذکر شده است؛ حدیث سوم از آن احادیث چنین است:
«ِ أَنَّ النَّبِيَّ(ص) قَالَ: «الْجِنُّ ثَلَاثَةُ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ عَقَارِبُ وَ خَشَاشُ الْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي الْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ عَلَيْهِمُ الْحِسَابُ وَ الْعِقَابُ وَ خَلَقَ اللَّهُ الْإِنْسَ ثَلَاثَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالْبَهَائِمِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ صِنْفٌ أَجْسَادُهُمْ أَجْسَادُ بَنِي آدَمَ وَ أَرْوَاحُهُمْ أَرْوَاحُ الشَّيَاطِينِ وَ صِنْفٌ كَالْمَلَائِكَةِ فِي ظِلِّ اللَّهِ يَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ.»؛ پیامبر(ص) فرمود: خداوند جنّ را سه دسته آفریده یک دسته مارها و عقرب‌ها و حشراتند و دسته دیگر مانند باد در هوا روانند و دسته سوم، حساب و عقاب دارند و آدمیان را نیز سه قسم آفریده، یک قسم مانند چهارپایانند و قسم دیگر تن‌های‌شان مانند تن آدمیان و جان‌های‌شان مانند جان‌های شیاطین است و قسم دیگر روزی که سایه‌ای جز سایه خدا نیست، در سایه او هستند.»[۳]
سند
این حدیث را علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار از کتاب مکاید الشیطان نوشته ابو الدنیا عالم اهل سنت، نقل کرده است؛[۴] بنابراین این روایت در منابع حدیثی شیعه نیامده است.
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۶۰، ص۲۶۷.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۸۷، ص۲۲۴.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیا‌ء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۹۱؛ پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول)، تهران، دنیای دانش، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۴۵۸، حدیث ۱۴۵۱.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیا‌ء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۹۱.