فرا مکانی بودن خداوند
خدا کجاست؟ آیا خدا در آسمان است؟
نشان دادن سمت و سو برای موجودات مادی، محدود و مکان‌مند است و خداوند در آسمان نیست در همه جا هست و بر همه چیز احاطه دارد و در عین حال در مکان مخصوصی قرار ندارد. حال سؤال این است که مگر ممکن است خداوند در همه جا وجود داشته باشد و در عین حال هیچ گونه مکانی بخود نگیرد و جایی را اشغال نسازد؟ برای روشن شدن این حقیقت مثالی می‌زنم. می‌دانیم که در زمین نیرویی بنام نیروی جاذبه وجود دارد. این نیروی نامرئی در کجای زمین است؟ چقدر از فضای زمین را اشغال کرده است؟ این نیرو در سرتاسر زمین، در سطح و اعماق آن و حتّی در دریاها وجود و نفوذ دارد، ولی با این حال جایی از زمین را اشغال نکرده و مکانی به خود نگرفته است. همان‌طور که روح انسان هم در سرتاسر بدن آدمی جریان دارد ولی در عین حال کوچکترین جایی از بدن را برای خود معیّن نکرده است.
خداوند یک نیرو(وجود) و قدرت فوق‌العاده وبی‌پایان و بی‌نهایتی است که در همه جای جهان هستی از قلب کُرات و کهکشانهای بزرگ گرفته تا دلِ اَتُم و حتّی در همه نیروهایی که گفتیم حکومت و نفوذ دارد.[۱] و در عین حال جایی از این جهان یا جهان دیگر را به خود اختصاص نداده که در آن مکان معیّن حضور داشته باشد. این مثالها برای روشن شدنِ و تقریب به ذهن است و الاّ خداوند از این مثالها برتر و والاتر است.
نکته دیگری که موجب رفع این سئوال از ذهن می‌شود این است که بدانیم موجودات مادی نیازمند مکان هستند و از آنجا که خداوند موجودی مجرد است مکانی را اشغال نمی‌کند بلکه خداوند خالق هستی است.
برای مطالعهٔ بیشتر
۱ـ ده درس خداشناسی، مکارم شیرازی.
۲ـ خداشناسی در کلاس درس، هاشم هاشم‌زاده هریسی.
۳ـ گردون سپهر، عبدالکریم بی‌آزار شیرازی.
۴ـ توحید برای نوجونان، نویسنده نیّره توسلی.
منابع
- ↑ فاینما تولّوا فثمّ وجه الله، سوره بقره، آیه ۱۱۵؛ نحن اقرب الیه من حبل الورید، سوره ق، آیه ۱۶.
[[رده:]]