موعودگرایی

سؤال

مفهوم موعودگرایی چیست؟

پاسخ:واژه «موعود» به معنای وعده داده شده از ریشه «وَعد» یعنی وعده، قرار، پیمان است،^[۱] به روز قیامت از آن رو که وعده بازگشت برای پاداش و کیفر است «یوم الموعود» گفته می‌شود.^[۲] به حضرت مهدی -علیه السلام- نیز امام موعود گفته می‌شود؛ زیرا ظهورش توسط انبیای الاهی و کتب آسمانی^[۳] به ویژه قرآن کریم نوید داده شده است.^[۴]

مراد از «موعود گرایی»، «موعود باوری»، «منجی گرایی» و مانند آن، اعتقاد به ظهور منجی موعود الاهی در پایان تاریخ است؛ اعتقاد الهام بخشی که امید به تحقق آرزوهای دیرین بشری برای دگرگونی فراگیر در زندگی مادی و معنوی را در اذهان زنده نگهداشته است.

اصل عقیده به ظهور منجی موعود الاهی در آخرالزمان، یک اعتقاد همگانی است؛ به گونه‌ای که امروزه هیچ آیین و مذهبی را نمی‌توان یافت که معتقد به ظهور منجی بزرگ جهانی از جمله آموزه‌های اعتقادی آن نباشد؛ موعود نجات بخشی که هم کتب مقدس ادیان پیشین آمدنش را نوید داده است^[۵]؛ هم آیات قرآن کریم وعده قطعی ظهورش را بشارت داده است^[۶] و هم در احادیث از حتمی بودن ظهورش خبر داده است^[۷]

منابع

↑ فرهنگ ابجدی، ج۱، ص۸۸۲.
↑ ر. ک. مفردات راغب، ص۸۷۶؛ مجمع البحرین، ج‏۳، ص۱۶۲.
↑ ﴿وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ﴾ در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!». سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
↑ مانند آیات: نور/ ۵۵؛ انبیاء/ ۱۰۵؛ ه توبه/ ۳۳؛ صف/ ۸؛ فتح/ ۲۸؛ ا نفال/ ۳۹.
↑ ر. ک. کتاب مقدس عهد قدیم، مزامیر داود، مزمور سی و هفتم، بندهای۹–۳۷؛ عهد جدید، انجیل یوحنا، باب پنجم، بندهای ۲۶–۲۸.
↑ ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾. خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌کند، آنچنان که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت؛ و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند. (نور/ ۵۵).
↑ چنان‌که رسول خدا -صلی الله علیه و آله- فرمود: الْمَهْدِیُّ الَّذِی یَمْلَأُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ بَشِیراً لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّی یَخْرُجَ فِیهِ وَلَدِی الْمَهْدِی؛ فرزندم مهدی است که خداوند بوسیله او دنیا را پر از عدل و داد می‌کند پس از اینکه از ظلم و ستم پر شده باشد. به خداوندی که مرا براستی برانگیخت اگر از دنیا نماند مگر یک روز خداوند آن روز را چنان بلند گرداند تا فرزندم مهدی در آن روز خروج کند. (إعلام الوری بأعلام الهدی، ص۳۹۱).

[1] فرهنگ ابجدی، ج۱، ص۸۸۲.

[2] ر. ک. مفردات راغب، ص۸۷۶؛ مجمع البحرین، ج‏۳، ص۱۶۲.

[3] ﴿وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ﴾ در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!». سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.

[4] مانند آیات: نور/ ۵۵؛ انبیاء/ ۱۰۵؛ ه توبه/ ۳۳؛ صف/ ۸؛ فتح/ ۲۸؛ ا نفال/ ۳۹.

[5] ر. ک. کتاب مقدس عهد قدیم، مزامیر داود، مزمور سی و هفتم، بندهای۹–۳۷؛ عهد جدید، انجیل یوحنا، باب پنجم، بندهای ۲۶–۲۸.

[6] ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾. خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌کند، آنچنان که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت؛ و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند. (نور/ ۵۵).

[7] چنان‌که رسول خدا -صلی الله علیه و آله- فرمود: الْمَهْدِیُّ الَّذِی یَمْلَأُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ بَشِیراً لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّی یَخْرُجَ فِیهِ وَلَدِی الْمَهْدِی؛ فرزندم مهدی است که خداوند بوسیله او دنیا را پر از عدل و داد می‌کند پس از اینکه از ظلم و ستم پر شده باشد. به خداوندی که مرا براستی برانگیخت اگر از دنیا نماند مگر یک روز خداوند آن روز را چنان بلند گرداند تا فرزندم مهدی در آن روز خروج کند. (إعلام الوری بأعلام الهدی، ص۳۹۱).

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]