افتراء به امام علی(ع) درباره نوشیدن شراب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۲

   صفحه تمرین

سؤال

آیا روایتی که بیان می‌کند امام علی(ع) شراب نوشیده است، صحیح است؟

این روایت صحیح نیست. زیرا مفاد آن با سیره علوی و نیز دیگر احادیث صحیح مخالف است. همچنین راوی آن مخالف سرسخت امام علی(ع) است. بنا بر این می‌توان گفت هدف از جعل این حدیث فقط مخدوش نمودن چهره امام علی(ع) بوده است.

بیان روایت

روایت شراب نوشیدن حضرت علی دو بار در صحاح سته اهل سنت نقل شده است:

روایت اول (ترمذی)

ترمذی در سنن خود نوشته است: از علی بن ابی‌طالب نقل شده است که گفت: عبد الرحمن بن عوف برای ما غذایی درست کرد و ما را دعوت نموده و به ما شراب داد. وقتی شراب نوشیدیم وقت نماز شد. عبد الرحمن من را مقدم کرده و من در نماز سوره «کافرون» را اینگونه خواندم «لا اعبد ما تعبدون و نحن نعبد ما تعبدون» پس خداوند این آیه را نازل نمود که: ای کسانی که ایمان آوردید! مبادا در حال مستی به سراغ نماز روید، تا زمانی که بدانید چه می گویید.»^[۱]

روایت دوم (ابی داود)

ابو داود سجستانی در سننش نوشته است: از علی روایت شده است که شخصی از انصار، او و عبد الرحمن بن عوف را دعوت نموده و به آن دو – قبل از نزول حرمت شراب – شراب نوشانید. علی در نماز مغرب امام ایشان شده...»^[۲]

اشکالات سند روایت

ناقل قصه از امیر مومنان(ع) در هر دو روایت، «ابی عبد الرحمن السلمی» است كه مورخان به دشمنی وی با امام علی گواهی داده‌اند.^[۳]^[۴] بنا بر این هر دو روایتی كه در صحاح سته اهل سنت آمده، به خاطر بودن این شخص در سلسله سند، قابل استناد نیست. دومین راوی در سلسله سند هر دو روایت «عطاء بن سائب» است که بسیاری از دانشمندان اهل سنت او را دیوانه، و مطالبش را مضطرب شمردند.^[۵]^[۶]^[۷] سومین راوی كه در طریق روایت ترمذی وجود دارد، «ابو جعفر رازی» است كه او نیز توسط بزرگان اهل سنت تضعیف شده است.^[۸]^[۹]

اشکالات متن روایت

اولا در متن این دو روایت تناقض وجود دارد. زیرا در یکی میزبان عبد الرحمن بن عوف است و در دیگری شخصی از انصار. دوما شأن نزول این آیه طبق دیگر تفاسیر ارتباطی با حضرت علی(ع) ندارد. بلکه بعضی تفاسیر این روایت را درباره یکی دیگر از اصحاب غیر از علی بن ابی‌طالب دانسته‌اند.^[۱۰] و بعضی دیگر ضمن استناد به روایات، مستی در آیه را به مستی خواب معنا کرده‌اند.^[۱۱] سوما با توجه به روش و منش امیر المؤمنین و عصمت آن حضرت از گناه، نسبت دادن نوشیدن شراب به ایشان عقلاََ محال می‌باشد.

منابع

↑ سنن الترمذی، الترمذی، ج۴، ص۳۰۵
↑ السجستانی، ابن الأشعث، سنن أبی داود، ج۲، ص۱۸۲
↑ طبری، محمد بن جریر، المنتخب من ذیل المذیل، ص۱۴۷
↑ ثقفی، ابراهیم، الغارات ، ج۲، ص۵۶۷
↑ ابو الحجاج، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج۲۰، ص۹۱
↑ هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد، ج۴، ص۸۳
↑ احمد بن علی، ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ج۴، ص۳۳۸
↑ مزی، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج۳۳، ص۱۹۵
↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۱۲، ص۵۷
↑ اسماعیل بن عمر، ابن کثیر، تفسیر قرآن العظیم، ج۲، ص۲۷۳
↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۷۹

[1] سنن الترمذی، الترمذی، ج۴، ص۳۰۵

[2] السجستانی، ابن الأشعث، سنن أبی داود، ج۲، ص۱۸۲

[3] طبری، محمد بن جریر، المنتخب من ذیل المذیل، ص۱۴۷

[4] ثقفی، ابراهیم، الغارات ، ج۲، ص۵۶۷

[5] ابو الحجاج، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج۲۰، ص۹۱

[6] هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد، ج۴، ص۸۳

[7] احمد بن علی، ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ج۴، ص۳۳۸

[8] مزی، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج۳۳، ص۱۹۵

[9] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۱۲، ص۵۷

[10] اسماعیل بن عمر، ابن کثیر، تفسیر قرآن العظیم، ج۲، ص۲۷۳

[11] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۷۹

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 === روایت اول (ترمذی) ===
-ترمذی در سنن خود نوشته است:
+ترمذی در سنن خود نوشته است: از علی بن ابی‌طالب نقل شده است که گفت: عبد الرحمن بن عوف برای ما غذایی درست کرد و ما را دعوت نموده و به ما شراب داد. وقتی شراب نوشیدیم وقت نماز شد. عبد الرحمن من را مقدم کرده و من در نماز سوره «کافرون» را اینگونه خواندم «لا اعبد ما تعبدون و نحن نعبد ما تعبدون» پس خداوند این آیه را نازل نمود که: ای کسانی که ایمان آوردید! مبادا در حال مستی به سراغ نماز روید، تا زمانی که بدانید چه می گویید.»<ref>سنن الترمذی، الترمذی، ج۴، ص۳۰۵</ref>
-{{نقل قول|حَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَیْدٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ سَعْدٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ الرَّازِىِّ عَنْ عَطَاءِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ السُّلَمِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ قَالَ صَنَعَ لَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَوْفٍ طَعَامًا فَدَعَانَا وَسَقَانَا مِنَ الْخَمْرِ فَأَخَذَتِ الْخَمْرُ مِنَّا وَحَضَرَتِ الصَّلاَةُ فَقَدَّمُونِى فَقَرَأْتُ (قُلْ یَا أَیُّهَا الْكَافِرُونَ) لاَ أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ وَنَحْنُ نَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ. قَالَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاَ تَقْرَبُوا الصَّلاَةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ.|ارجاع=سنن الترمذی، الترمذی، ج4، ص305}}
-از علی بن ابی‌طالب نقل شده است که گفت: عبد الرحمن بن عوف برای ما غذایی درست کرد و ما را دعوت نموده و به ما شراب داد. وقتی شراب نوشیدیم وقت نماز شد. عبد الرحمن من را مقدم کرده و من در نماز سوره «کافرون» را اینگونه خواندم «لا اعبد ما تعبدون و نحن نعبد ما تعبدون» پس خداوند این آیه را نازل نمود که: ای کسانی که ایمان آوردید! مبادا در حال مستی به سراغ نماز روید، تا زمانی که بدانید چه می گویید.»
 ===روایت دوم (ابی داود)===
-ابو داود سجستانی در سننش نوشته است: از علی روایت شده است که شخصی از انصار، او و عبد الرحمن بن عوف را دعوت نموده و به آن دو – قبل از نزول حرمت شراب – شراب نوشانید. علی در نماز مغرب امام ایشان شده...»<ref>السجستانی، ابن الأشعث، سنن أبی داود، ج2، ص182 </ref>
+ابو داود سجستانی در سننش نوشته است: از علی روایت شده است که شخصی از انصار، او و عبد الرحمن بن عوف را دعوت نموده و به آن دو – قبل از نزول حرمت شراب – شراب نوشانید. علی در نماز مغرب امام ایشان شده...»<ref>السجستانی، ابن الأشعث، سنن أبی داود، ج۲، ص۱۸۲ </ref>
 ==اشکالات سند روایت==
-ناقل قصه از امیر مومنان(ع) در هر دو روایت، «ابی عبد الرحمن السلمی» است كه مورخان به دشمنی وی با امام علی گواهی داده‌اند.<ref>طبری، محمد بن جریر، المنتخب من ذیل المذیل، ص147</ref><ref>ثقفی، ابراهیم، الغارات ، ج2، ص567</ref> بنا بر این هر دو روایتی كه در صحاح سته اهل سنت آمده، به خاطر بودن این شخص در سلسله سند، قابل استناد نیست. دومین راوی در سلسله سند هر دو روایت «عطاء بن سائب» است که بسیاری از دانشمندان اهل سنت او را دیوانه، و مطالبش را مضطرب شمردند.<ref>ابو الحجاج، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج20، ص91</ref><ref>هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد، ج4، ص83</ref><ref>احمد بن علی، ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ج4، ص338</ref> سومین راوی كه در طریق روایت ترمذی وجود دارد، «ابو جعفر رازی» است كه او نیز توسط بزرگان اهل سنت تضعیف شده است.<ref>مزی، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج33، ص195</ref><ref>ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج12، ص57</ref>
+ناقل قصه از امیر مومنان(ع) در هر دو روایت، «ابی عبد الرحمن السلمی» است كه مورخان به دشمنی وی با امام علی گواهی داده‌اند.<ref>طبری، محمد بن جریر، المنتخب من ذیل المذیل، ص۱۴۷</ref><ref>ثقفی، ابراهیم، الغارات ، ج۲، ص۵۶۷</ref> بنا بر این هر دو روایتی كه در صحاح سته اهل سنت آمده، به خاطر بودن این شخص در سلسله سند، قابل استناد نیست. دومین راوی در سلسله سند هر دو روایت «عطاء بن سائب» است که بسیاری از دانشمندان اهل سنت او را دیوانه، و مطالبش را مضطرب شمردند.<ref>ابو الحجاج، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج۲۰، ص۹۱</ref><ref>هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد، ج۴، ص۸۳</ref><ref>احمد بن علی، ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ج۴، ص۳۳۸</ref> سومین راوی كه در طریق روایت ترمذی وجود دارد، «ابو جعفر رازی» است كه او نیز توسط بزرگان اهل سنت تضعیف شده است.<ref>مزی، یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الكمال، ج۳۳، ص۱۹۵</ref><ref>ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۱۲، ص۵۷</ref>
 == اشکالات متن روایت ==
-اولا در متن این دو روایت تناقض وجود دارد. زیرا در یکی میزبان عبد الرحمن بن عوف است و در دیگری شخصی از انصار. دوما شأن نزول این آیه طبق دیگر تفاسیر ارتباطی با حضرت علی(ع) ندارد. بلکه بعضی تفاسیر این روایت را درباره یکی دیگر از اصحاب غیر از علی بن ابی‌طالب دانسته‌اند.<ref>اسماعیل بن عمر، ابن کثیر، تفسیر قرآن العظیم، ج2، ص273</ref> و بعضی دیگر ضمن استناد به روایات، مستی در آیه را به مستی خواب معنا کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج1، ص479</ref> سوما با توجه به روش و منش امیر المؤمنین و عصمت آن حضرت از گناه، نسبت دادن نوشیدن شراب به ایشان عقلاََ محال می‌باشد.
+اولا در متن این دو روایت تناقض وجود دارد. زیرا در یکی میزبان عبد الرحمن بن عوف است و در دیگری شخصی از انصار. دوما شأن نزول این آیه طبق دیگر تفاسیر ارتباطی با حضرت علی(ع) ندارد. بلکه بعضی تفاسیر این روایت را درباره یکی دیگر از اصحاب غیر از علی بن ابی‌طالب دانسته‌اند.<ref>اسماعیل بن عمر، ابن کثیر، تفسیر قرآن العظیم، ج۲، ص۲۷۳</ref> و بعضی دیگر ضمن استناد به روایات، مستی در آیه را به مستی خواب معنا کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۷۹</ref> سوما با توجه به روش و منش امیر المؤمنین و عصمت آن حضرت از گناه، نسبت دادن نوشیدن شراب به ایشان عقلاََ محال می‌باشد.
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}