حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (A.ahmadi صفحهٔ حدیث مشهور شدن به عبادت را به حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت منتقل کرد) |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== بررسی سندی == | == بررسی سندی == | ||
حدیث | حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت، در کتاب‌های حدیثی [[الامالی (شیخ صدوق)|اَمالیِ شیخ صدوق]]،<ref name=":0">طوسی، محمد، الأمالی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۴۹۶، حدیث۱۱.</ref> [[الامالی (شیخ طوسی)|امالی شیخ طوسی]]،<ref name=":3">طوسى، محمد بن حسن، امالی، به تحقیق و تصحیح مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، ۱۴۱۴ش، ص۴۶۹.</ref> [[من لا یحضره الفقیه (کتاب)|من لا یحضره الفقیه]]،<ref name=":1">من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۴.</ref> و [[معانی الاخبار (کتاب)|معانی الاخبار]]<ref name=":2">شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵.</ref> ذکر شده است. | ||
همه روایان سلسله‌سند حدیثی که در کتاب معانی الاخبار ذکر شده،<ref name=":2" /> [[ثقه]] و مورد اطمینان دانسته شده‌اند و این حدیث، [[حدیث صحیح|صحیح]] و [[حدیث معتبر|معتبر]] شمرده شده است؛<ref>رجوع کنید به نرم‌افزار درایه النور؛ نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق.</ref> اگرچه دیگر احادیث که در کتاب‌های دیگر حدیثی آمده را از نظر سندی [[حدیث ضعیف|ضعیف]] دانسته‌اند. | همه روایان سلسله‌سند حدیثی که در کتاب معانی الاخبار ذکر شده،<ref name=":2" /> [[ثقه]] و مورد اطمینان دانسته شده‌اند و این حدیث، [[حدیث صحیح|صحیح]] و [[حدیث معتبر|معتبر]] شمرده شده است؛<ref>رجوع کنید به نرم‌افزار درایه النور؛ نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق.</ref> اگرچه دیگر احادیث که در کتاب‌های دیگر حدیثی آمده را از نظر سندی [[حدیث ضعیف|ضعیف]] دانسته‌اند. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== بررسی محتوایی == | == بررسی محتوایی == | ||
بر اساس حدیث | بر اساس حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت، کسی که خودش را به‌وسیله [[عبادت]] میان مردم مشهور کند، باید در دینداری او شک کرد.<ref name=":2" /> در دیگر روایات نیز، [[ریا در عبادت|خودنمایی در عبادت]] و با [[تقوا]] جلوه دادن خود در بین مردم، امری ناپسند شمرده شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۹۴، حدیث۵۸۴۰.</ref> | ||
به گفته [[علامه مجلسی]]، محدث [[شیعه]] قرن یازدهم قمری، [[ریا]] و خودنمایی در انجام [[واجبات]] نمود کمتری دارد؛ زیرا واجبات را بقیه نیز انجام می‌دهند؛ برخلاف [[مستحبات]] که همه آن را انجام نمی‌دهند و اگر مخفیانه به جا آورده شود ریایی نخواهد شد. به گفته وی، اگر انسان امور مستحبی را دور از نگاه مردم و در پنهانی انجام دهد، پاداش بیشتری خواهد داشت و گرنه ممکن است به‌تدریج دچار [[تکبر|غرور]] و [[عجب|خودبرتربینی]] شود و [[اخلاص|اخلاصش]] از بین برود؛ برای همین خداوند دوست ندارد بنده‌اش به جای اینکه خود را نزد خدا عزیز کند، در حضور مردم عزیز باشد.<ref>رک: مجلسی، محمدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱۳، ص۱۰۰.</ref> | به گفته [[علامه مجلسی]]، محدث [[شیعه]] قرن یازدهم قمری، [[ریا]] و خودنمایی در انجام [[واجبات]] نمود کمتری دارد؛ زیرا واجبات را بقیه نیز انجام می‌دهند؛ برخلاف [[مستحبات]] که همه آن را انجام نمی‌دهند و اگر مخفیانه به جا آورده شود ریایی نخواهد شد. به گفته وی، اگر انسان امور مستحبی را دور از نگاه مردم و در پنهانی انجام دهد، پاداش بیشتری خواهد داشت و گرنه ممکن است به‌تدریج دچار [[تکبر|غرور]] و [[عجب|خودبرتربینی]] شود و [[اخلاص|اخلاصش]] از بین برود؛ برای همین خداوند دوست ندارد بنده‌اش به جای اینکه خود را نزد خدا عزیز کند، در حضور مردم عزیز باشد.<ref>رک: مجلسی، محمدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱۳، ص۱۰۰.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۲۸
بر اساس روایتی که از امام رضا(ع) نقل شده، کسی که خودش را به وسیله عبادت میان مردم مشهور کند، باید در دینداری او شک کرد. طبق این حدیث، خدا مشهور شدن انسان به وسیله عبادت را، دوست ندارد. این روایت در چندین کتاب حدیثی شیعه ذکر شده و سلسله‌سندی که در کتاب معانی الاخبار ذکر شده، صحیح و معتبر شمرده شده است. روایاتی که از نظر محتوا شبیه این حدیث است نیز، در منابع حدیثی ذکر شده است.
شیخ حر عاملی، محدث شیعه قرن یازدهم قمری، بر این باور است که واجبات را باید آشکارا انجام داد؛ اما انجام مستحبات بهتر است مخفیانه باشد تا باعث شهرت نشود. فیض کاشانی، دیگر محدث شیعه، مراد از این روایات را این دانسته که مؤمنان اعمال مستحبی‌شان را به رخ مردم نکشانند. به گفته علامه مجلسی، محدث شیعه، اگر کارهای مستحبی به صورت مخفیانه انجام نشود، ممکن است انسان به‌تدریج دچار غرور و خودبرتربینی شود و اخلاصش از بین برود.
متن و ترجمه
| « | مَنْ شَهَرَ نَفْسَهُ بِالْعِبَادَةِ فَاتَّهِمُوهُ عَلیٰ دِينِهِ، فَاِنَّ اَللَّهَ يَكْرَهُ شُهْرَةَ اَلْعِبَادَةِ وَ شُهْرَةَ اَلنَّاسِ ثُمَّ قَالَ: اِنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) اِنَّمَا فَرَضَ عَلَی النَّاسِ فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَة سَبْعَ عَشْرَه رَکْعَة، مَنْ أَتَی بِهَا لَمْ یَسْأَلْهُ اللَّهُ (عَزَّ وَ جَلَّ) عَمَّا سِوَاهَا، وَ اِنَّمَا اَضَافَ رَسُولَ اللَّهِ(ص) اِلَیْهَا مِثْلَیْهَا لِیَتِمَّ بِالنَّوَافِلِ مَا یَقَعُ فِیهَا مِنَ النُّقْصَانِ، وَ اِنَّ اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) لَا یُعَذِّبُ عَلَی کَثْرَة الصَّلَاه وَ الصَّوْمِ، وَ لَکِنَّهُ یُعَذِّبُ عَلَی خِلَافِ السُّنَّه[۱]
هر كه خود را به واسطه عبادت کردن، بین مردم مشهور کند، در دينداری او شک كنيد؛ زيرا خدا مشهور شدن به واسطه عبادت و شهرت نزد مردم را ناپسند می‌دارد. خداوند تعالی بر مردم در شبانه روز هفده رکعت نماز را واجب کرد و هر کس آنها را بخواند دیگر مؤاخذه نخواهد شد و رسول خدا(ص) نافله‌ها را اضافه نمود تا نقصان را برطرف سازد و خداوند متعال به دلیل زیاد بودن نماز و روزه کسی را عذاب نمی‌کند؛ بلکه به دلیل مخالفت با سنت عذاب خواهد کرد. |
» |
بررسی سندی
حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت، در کتاب‌های حدیثی اَمالیِ شیخ صدوق،[۱] امالی شیخ طوسی،[۲] من لا یحضره الفقیه،[۳] و معانی الاخبار[۴] ذکر شده است.
همه روایان سلسله‌سند حدیثی که در کتاب معانی الاخبار ذکر شده،[۴] ثقه و مورد اطمینان دانسته شده‌اند و این حدیث، صحیح و معتبر شمرده شده است؛[۵] اگرچه دیگر احادیث که در کتاب‌های دیگر حدیثی آمده را از نظر سندی ضعیف دانسته‌اند.
یکی از روایان حدیثی که در امالی شیخ طوسی ذکر شده، علی بن محمد علوی است.[۲] این فرد را در کتاب‌های رجالی مجهول و ناشناخته دانسته‌اند.[۶] عالمان علم درایه معتقدند حدیثی که در سند آن فردی ناشناخته باشد، از نظری سندی ضعیف است.[۷] همچنین در سند روایتی که در من لا یحضره الفقیه و امالی شیخ صدوق ذکر شده، یونس بن ظبیان قرار دارد[۸] که رجال‌شناسان شیعه او را ضعیف دانسته‌اند.[۹] عالمان علم درایه معتقدند حدیثی که در سند آن فردی ضعیف باشد، از نظر سندی ضعیف است.[۷]
بررسی محتوایی
بر اساس حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت، کسی که خودش را به‌وسیله عبادت میان مردم مشهور کند، باید در دینداری او شک کرد.[۴] در دیگر روایات نیز، خودنمایی در عبادت و با تقوا جلوه دادن خود در بین مردم، امری ناپسند شمرده شده است.[۱۰]
به گفته علامه مجلسی، محدث شیعه قرن یازدهم قمری، ریا و خودنمایی در انجام واجبات نمود کمتری دارد؛ زیرا واجبات را بقیه نیز انجام می‌دهند؛ برخلاف مستحبات که همه آن را انجام نمی‌دهند و اگر مخفیانه به جا آورده شود ریایی نخواهد شد. به گفته وی، اگر انسان امور مستحبی را دور از نگاه مردم و در پنهانی انجام دهد، پاداش بیشتری خواهد داشت و گرنه ممکن است به‌تدریج دچار غرور و خودبرتربینی شود و اخلاصش از بین برود؛ برای همین خداوند دوست ندارد بنده‌اش به جای اینکه خود را نزد خدا عزیز کند، در حضور مردم عزیز باشد.[۱۱]
فیض کاشانی، محدث شیعه قرن یازدهم قمری نیز، مراد از این روایات این دانسته که مؤمنان اعمال مستحبی‌شان را به رخ مردم نکشانند.[۱۲] شیخ حر عاملی، دیگر محدث شیعه هم، بر این باور است که واجبات را باید آشکارا انجام داد؛ اما انجام مستحبات بهتر است مخفیانه باشد تا باعث شهرت نشود.[۱۳] البته به باور امام خمینی، ریا و مشهور شدن میان مردم با انجام واجبات و ترک کارهای حرام نیز ممکن است ایجاد شود.[۱۴]
حدیث مشابه
در روایتی که شیخ صدوق از امام صادق(ع) در کتاب من لا یحضره الفقیه نقل کرده، آمده است: «الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَة رِیبَة؛ شهرت یافتن به وسیله عبادت، شبهه‌ناک و گمان‌برانگیز است.» [۱۵] شیخ صدوق همین روایت را با دو سند دیگر در کتاب‌های معانی الاخبار و امالی ذکر کرده است.[۱۶]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ طوسی، محمد، الأمالی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۴۹۶، حدیث۱۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ طوسى، محمد بن حسن، امالی، به تحقیق و تصحیح مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، ۱۴۱۴ش، ص۴۶۹.
- ↑ من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۴.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵.
- ↑ رجوع کنید به نرم‌افزار درایه النور؛ نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق.
- ↑ نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۵، ص۴۵۸؛ بسام، مرتضی، زبدة المقال من معجم الرجال، ج۱، ص۸۳.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ رحمان ستایش، محمدکاظم، توثیق و تضعیف، ص۱۸۲ و ۱۸۳، قم، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۸۹ش.
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۲۱؛ من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۴.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۴۸؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، الرجال، ص۲۶۶؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۱، ص۱۰۸؛ خویی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۵۵؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲۱، ص۲۰۵.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۹۴، حدیث۵۸۴۰.
- ↑ رک: مجلسی، محمدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱۳، ص۱۰۰.
- ↑ فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، اصفهان، چاپ اول، ۱۴۰۶ق، ج۲۶، ص۱۶۰.
- ↑ حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۸۰.
- ↑ موسوی خمینی، روح الله، چهل حدیث، نشر آثار امام خمینی، چاپ چهاردهم، ۱۳۷۶ش، ص۳۵.
- ↑ ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۹۴، حدیث۵۸۴۰.
- ↑ رک: ابن بابویه، محمد، معانی الأخبار، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵. ؛ ابن بابویه، محمد، الأمالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۲۰.