حضور زنان در جامعه از نگاه اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }} | {{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}} | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
آیا از دیدگاه اسلام زن نمی‌تواند در جامعه حضور پیدا کند؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|خانواده}} | {{درگاه|خانواده}} | ||
نفس حضور زن در | نفس حضور زن در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی: اسلام با نفس حضور زن در جامعه مخالف نیست، تحصیل علم و دانش برای خانم‌ها از دیدگاه اسلام منع نشده است.<ref>مصاحبه، ابراهیم امینی، مجله پیام زن، ش ۵۸، ۱۳۷۵، ص۶.</ref> در حدیث مشهوری از رسول کرم(ص) وجود دارد که: «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه» اسلام خروج از منزل و تحصیل علم و دانش و فعالیت‌های اقتصادی خاصی را برای زنان تحریم نکرده است.<ref>مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، انتشارات صدرا، چاپ ۳۸، ۱۳۷۲، ص۹۳.</ref> | ||
نقش مادر بودن و همسر بودن | نقش مادر بودن و همسر بودن نباید باعث گردد، که نقش انسانی زن و مسؤولیت اجتماعی او فراموش گردد و باقی تکلیف او را ملغی سازیم. | ||
برخی برای عدم جواز حضور زن در جامعه و بیرون رفتن از منزل به آیه شریفه و قرن فی بیوتکن و لاتبرجن تبرج الجاهلیه<ref>احزاب/۳۳، و در خانه‌هایتان بمانید و هم چون دوران جاهلیت نخستین (در میان مردم) ظاهر نشوید.</ref> تمسک جسته‌اند، که خطاب به همسران رسول اکرم(ص) است و در اصل مربوط به آنان می‌گردد؛ چنان‌که در تفسیر المیزان آمده است، «... و مراد این باشد که ای زنان پیغمبر از خانه‌های خود بیرون نروید»<ref>طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، چاپ سوم، زمستان ۶۷، شریف و علمی و فلکی، ج۱۶، ص۴۸۳.</ref> در تفسیر احسن الحدیث نه تنها خطاب مخصوص زنان حضرت تلقی شده است که عدم جواز خروج آنان نیز محدود به امور سیاسی گردیده است. والا زنان حضرت به حج می‌رفتند.<ref>قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ناشر بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۷۸، ج۸، ص۳۰۳.</ref> بعضی استناد جسته‌اند به سیره رسول اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) که هیچ وقت زنی را به عنوان والی و فرمانروا انتخاب نکردند؛ پس معلوم می‌شود حضور زن در مسایل سیاسی ممنوع است. حال آنکه سیره لفظ نیست و زبان ندارد تا به اطلاق آن تمسک گردد، بلکه یک نحوه عملکرد و رفتار است. صرف عدم گزینش دال بر حرمت نمی‌تواند باشد. عدم گزینش زنان تنها دلیل بر این است که از نظر آنان مردها نسبت به زنها در اولویت بوده‌اند.<ref>به نقل از پیام زن، ش ۴، ص۱۶، مقاله زن و سیاست، قسمت سوم، از آثار منشر نشده، شهید مطهری.</ref> و حداقل این مطلب به عنوان یک احتمال قوی می‌تواند مطرح باشد. برای این که عدم ممنوعیت حضور زن در عرصه‌های متعدد اجتماعی و سیاسی بیشتر واضح گردد، ما نمونه‌هایی از حضور زن در صدر اسلام را ذکر می‌کنیم. | |||
حضرت زهرا سلام الله | حضرت زهرا سلام الله علیها برای دفاع از وحی و مقام ولایت قیام کرد و به مسجد رفت و علیه غاصبان بیدادگر سخنرانی کرد. حضرت زهرا سلام الله علیها در جبهه‌های نبرد برای مداوای سربازان اسلام حضور یافت. زنان و مردان در زمینه‌های علمی به حضرت رجوع می‌کردند و پاسخ خود را دریافت می‌کردند، از محضر آن حضرت زنانی چون اسماء، ام اعین و فضه بهره‌مند شدند. از میان مردان یاران شهیر رسول اکرم(ص)، جابر و سلمان از دانش خدایی او بهره بردند.<ref>سعید زاده، سید محسن، مشاغل زنان در عصر رسالت، قسمت دهم، پیام زن، ش ۳۹، ص۲۴.</ref> شرکت زنان در جنگ برای مداوای مجروحان، آشپزی، پرستاری و نگهداری اموال مورد قبول تمام محدثان اسلامی است. نسیبه دختر کعب در اغلب جنگها ملازم رکاب رسول اکرم(ص) بود، به مداوای مجروحان و حتی دفاع از رسول خدا(ص) می‌پرداخت، تا آن‌جا که در جنگ دستش قطع شد.<ref>همان، ص۱۲.</ref>در موارد متعدد زنان در صدر اسلام با رسول اکرم صلی الله علیه و آله بیعت کردند. این‌ها موقعیت‌هایی بود که زنان صدر اسلام در آن حضور داشته‌اند. | ||
شرایط حضور زن در جامعه: در اسلام یک سری شرایطی برای حضور زن در عرصه‌های سیاسی اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شده است و این برای آن است، که زن بتواند با حفظ کرامت و شخصیت خود به وظایف اجتماعی خود نیز رسیدگی کند. با حفظ این شرایط است که جامعه ای آرام و سالم خواهیم داشت و کرامت و شخصیت انسانی زن نیز حفظ می‌گردد. | |||
بنابراین اسلام با حضور زن در اجتماع به‌طور کلی مخالف نیست در عین حال شرایطی را برای حضور زن در نظر گرفته است که برای حفظ شخصیت و کرامت زن می‌باشد به تعبیر دیگر اسلام با توجه به تفاوتهای جسمی و روحی زنان و مردان تکالیف و مسئولیتهایی را برای آنها در نظر گرفته است و در این میان زنان وظیفه تربیت و پرورش نسل جدید و گرم نگه داشتن کانون خانواده را بر عهده دارند از این رو اشتغال به هر کاری و حضور در عرصه اجتماع اگر به معنای نادیده گرفتن این وظیفه خطیر و اصلی آنان باشد هیچگاه پذیرفته نیست و علاوه بر آنکه زیان‌های غیرقابل جبرانی بر جامعه وارد می‌سازد زنان را نیز از شخصیت و هویت واقعی خویش تهی می‌سازد. در عین حال این به معنای نادیده گرفتن حضور زنان در عرصه اجتماعی و ممنوعیت آنان نیست، بلکه زنان می‌توانند با رعایت ضوابط و شرایط اسلامی که در واقع با هدف پشتیبانی از شخصیت و گوهر وجود زن اعمال شده در عرصه فعالیت‌های اجتماعی حضور یابند. به همان گونه که ممنوع ساختن زنان از فعالیت در عرصه‌های اجتماعی انحراف از مسیر اعتدال محسوب می‌گردد توجه بیش از حد به فعالیت زنان به گونه ای که نقش اصلی آنان را تحت الشعاع قرار داده و موجب نایده گرفتن وظیفه اصلی آنان شود نیز بیراهه محسوب می‌گردد. اسلام می‌خواهد زنان در عین توجه به وظیفه و نقش اصلی خویش که تربیت و پرورش افراد سالم و گرم نگه داشتن کانون خانواده به عنوان زیر بنای جامعه است و با محور قرار دادن آن به فعالیت در عرصه‌های اجتماعی بپردازند. و این بسیار متفاوت است با دیدگاه غرب که بدون توجه به شخصیت و کرامت حقیقی زن و تنها به منظور بهره‌کشی از زن و به قیمت از دست رفتن گوهر وجودی زن تحت عنوان فریبنده آزادی و تساوی حقوق زن و مرد و دفاع از حقوق زن دست آنان را به حضور در اجتماع و فعالیت در عرصه‌های مختلف تشویق و ترغیب می‌نماید. و در واقع آنان را بازیچه دست مردان هوس باز و تاحد یک کالا تنزل می‌دهد. اسلام نه زن را برای مرد، که زن را برای خودش می‌خواهد و برای شخصیت و کرامت زن ارزش قائل است. و هیچگاه حاضر نیست زن و شخصیت او به بهانه حضور در اجتماع بازیچه دست مردان شود، از اینرو برای حضور زن در اجتماع شرایطی را در نظر گرفته است و برای روابط زن و مرد محدودیتهایی قرار داده شده است. که با رعایت این شرایط زن می‌تواند با حفظ شخصیت و کرامت خویش در اجتماع ایفای نقش کند. | |||
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: | معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: | ||
جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم: اسراء، ۱۳۹۱. | جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم: اسراء، ۱۳۹۱. | ||
آیت اللهی، زهرا، زن، دین، سیاست، تهران: سفیر صبح، ۱۳۸۰. | |||
علی‌محمدی، کاظم، اشتغال یا خانه‌داری؛ کدام یک؟، قم: | علی‌محمدی، کاظم، اشتغال یا خانه‌داری؛ کدام یک؟، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹. | ||
مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، | مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، ۱۳۶۵. | ||
مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، تهران: صدرا، ۱۳۹۳. | مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، تهران: صدرا، ۱۳۹۳. | ||
==منابع== | هادوی تهرانی، مهدی، ضوابط اشتغال زنان، پیام زن، شماره ۶۶، شهریور ۱۳۷۶. | ||
سعیدزاده، محسن، مشغال زنان در عصر رسالت، پیام زن، شماره ۳۹، خرداد ۱۳۷۴. | |||
| شاخه اصلی = | |||
| شاخه فرعی۱ = | == منابع == | ||
| شاخه فرعی۲ = | {{پانویس|۲}} | ||
| شاخه فرعی۳ = | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | |||
| شاخه فرعی۱ = | |||
| شاخه فرعی۲ = | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | |||
| شناسه = | |||
| تیترها = | |||
| ویرایش = | |||
| لینک‌دهی = | |||
| ناوبری = | |||
| نمایه = | |||
| تغییر مسیر = | |||
| ارجاعات = | |||
| بازبینی = | |||
| تکمیل = | |||
| اولویت = | |||
| کیفیت = | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | |||
نسخهٔ ۱۴ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۰۴
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
آیا از دیدگاه اسلام زن نمی‌تواند در جامعه حضور پیدا کند؟
نفس حضور زن در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی: اسلام با نفس حضور زن در جامعه مخالف نیست، تحصیل علم و دانش برای خانم‌ها از دیدگاه اسلام منع نشده است.[۱] در حدیث مشهوری از رسول کرم(ص) وجود دارد که: «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه» اسلام خروج از منزل و تحصیل علم و دانش و فعالیت‌های اقتصادی خاصی را برای زنان تحریم نکرده است.[۲]
نقش مادر بودن و همسر بودن نباید باعث گردد، که نقش انسانی زن و مسؤولیت اجتماعی او فراموش گردد و باقی تکلیف او را ملغی سازیم.
برخی برای عدم جواز حضور زن در جامعه و بیرون رفتن از منزل به آیه شریفه و قرن فی بیوتکن و لاتبرجن تبرج الجاهلیه[۳] تمسک جسته‌اند، که خطاب به همسران رسول اکرم(ص) است و در اصل مربوط به آنان می‌گردد؛ چنان‌که در تفسیر المیزان آمده است، «... و مراد این باشد که ای زنان پیغمبر از خانه‌های خود بیرون نروید»[۴] در تفسیر احسن الحدیث نه تنها خطاب مخصوص زنان حضرت تلقی شده است که عدم جواز خروج آنان نیز محدود به امور سیاسی گردیده است. والا زنان حضرت به حج می‌رفتند.[۵] بعضی استناد جسته‌اند به سیره رسول اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) که هیچ وقت زنی را به عنوان والی و فرمانروا انتخاب نکردند؛ پس معلوم می‌شود حضور زن در مسایل سیاسی ممنوع است. حال آنکه سیره لفظ نیست و زبان ندارد تا به اطلاق آن تمسک گردد، بلکه یک نحوه عملکرد و رفتار است. صرف عدم گزینش دال بر حرمت نمی‌تواند باشد. عدم گزینش زنان تنها دلیل بر این است که از نظر آنان مردها نسبت به زنها در اولویت بوده‌اند.[۶] و حداقل این مطلب به عنوان یک احتمال قوی می‌تواند مطرح باشد. برای این که عدم ممنوعیت حضور زن در عرصه‌های متعدد اجتماعی و سیاسی بیشتر واضح گردد، ما نمونه‌هایی از حضور زن در صدر اسلام را ذکر می‌کنیم.
حضرت زهرا سلام الله علیها برای دفاع از وحی و مقام ولایت قیام کرد و به مسجد رفت و علیه غاصبان بیدادگر سخنرانی کرد. حضرت زهرا سلام الله علیها در جبهه‌های نبرد برای مداوای سربازان اسلام حضور یافت. زنان و مردان در زمینه‌های علمی به حضرت رجوع می‌کردند و پاسخ خود را دریافت می‌کردند، از محضر آن حضرت زنانی چون اسماء، ام اعین و فضه بهره‌مند شدند. از میان مردان یاران شهیر رسول اکرم(ص)، جابر و سلمان از دانش خدایی او بهره بردند.[۷] شرکت زنان در جنگ برای مداوای مجروحان، آشپزی، پرستاری و نگهداری اموال مورد قبول تمام محدثان اسلامی است. نسیبه دختر کعب در اغلب جنگها ملازم رکاب رسول اکرم(ص) بود، به مداوای مجروحان و حتی دفاع از رسول خدا(ص) می‌پرداخت، تا آن‌جا که در جنگ دستش قطع شد.[۸]در موارد متعدد زنان در صدر اسلام با رسول اکرم صلی الله علیه و آله بیعت کردند. این‌ها موقعیت‌هایی بود که زنان صدر اسلام در آن حضور داشته‌اند.
شرایط حضور زن در جامعه: در اسلام یک سری شرایطی برای حضور زن در عرصه‌های سیاسی اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شده است و این برای آن است، که زن بتواند با حفظ کرامت و شخصیت خود به وظایف اجتماعی خود نیز رسیدگی کند. با حفظ این شرایط است که جامعه ای آرام و سالم خواهیم داشت و کرامت و شخصیت انسانی زن نیز حفظ می‌گردد.
بنابراین اسلام با حضور زن در اجتماع به‌طور کلی مخالف نیست در عین حال شرایطی را برای حضور زن در نظر گرفته است که برای حفظ شخصیت و کرامت زن می‌باشد به تعبیر دیگر اسلام با توجه به تفاوتهای جسمی و روحی زنان و مردان تکالیف و مسئولیتهایی را برای آنها در نظر گرفته است و در این میان زنان وظیفه تربیت و پرورش نسل جدید و گرم نگه داشتن کانون خانواده را بر عهده دارند از این رو اشتغال به هر کاری و حضور در عرصه اجتماع اگر به معنای نادیده گرفتن این وظیفه خطیر و اصلی آنان باشد هیچگاه پذیرفته نیست و علاوه بر آنکه زیان‌های غیرقابل جبرانی بر جامعه وارد می‌سازد زنان را نیز از شخصیت و هویت واقعی خویش تهی می‌سازد. در عین حال این به معنای نادیده گرفتن حضور زنان در عرصه اجتماعی و ممنوعیت آنان نیست، بلکه زنان می‌توانند با رعایت ضوابط و شرایط اسلامی که در واقع با هدف پشتیبانی از شخصیت و گوهر وجود زن اعمال شده در عرصه فعالیت‌های اجتماعی حضور یابند. به همان گونه که ممنوع ساختن زنان از فعالیت در عرصه‌های اجتماعی انحراف از مسیر اعتدال محسوب می‌گردد توجه بیش از حد به فعالیت زنان به گونه ای که نقش اصلی آنان را تحت الشعاع قرار داده و موجب نایده گرفتن وظیفه اصلی آنان شود نیز بیراهه محسوب می‌گردد. اسلام می‌خواهد زنان در عین توجه به وظیفه و نقش اصلی خویش که تربیت و پرورش افراد سالم و گرم نگه داشتن کانون خانواده به عنوان زیر بنای جامعه است و با محور قرار دادن آن به فعالیت در عرصه‌های اجتماعی بپردازند. و این بسیار متفاوت است با دیدگاه غرب که بدون توجه به شخصیت و کرامت حقیقی زن و تنها به منظور بهره‌کشی از زن و به قیمت از دست رفتن گوهر وجودی زن تحت عنوان فریبنده آزادی و تساوی حقوق زن و مرد و دفاع از حقوق زن دست آنان را به حضور در اجتماع و فعالیت در عرصه‌های مختلف تشویق و ترغیب می‌نماید. و در واقع آنان را بازیچه دست مردان هوس باز و تاحد یک کالا تنزل می‌دهد. اسلام نه زن را برای مرد، که زن را برای خودش می‌خواهد و برای شخصیت و کرامت زن ارزش قائل است. و هیچگاه حاضر نیست زن و شخصیت او به بهانه حضور در اجتماع بازیچه دست مردان شود، از اینرو برای حضور زن در اجتماع شرایطی را در نظر گرفته است و برای روابط زن و مرد محدودیتهایی قرار داده شده است. که با رعایت این شرایط زن می‌تواند با حفظ شخصیت و کرامت خویش در اجتماع ایفای نقش کند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم: اسراء، ۱۳۹۱.
آیت اللهی، زهرا، زن، دین، سیاست، تهران: سفیر صبح، ۱۳۸۰.
علی‌محمدی، کاظم، اشتغال یا خانه‌داری؛ کدام یک؟، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹.
مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، ۱۳۶۵.
مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، تهران: صدرا، ۱۳۹۳.
هادوی تهرانی، مهدی، ضوابط اشتغال زنان، پیام زن، شماره ۶۶، شهریور ۱۳۷۶.
سعیدزاده، محسن، مشغال زنان در عصر رسالت، پیام زن، شماره ۳۹، خرداد ۱۳۷۴.
منابع
- ↑ مصاحبه، ابراهیم امینی، مجله پیام زن، ش ۵۸، ۱۳۷۵، ص۶.
- ↑ مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، انتشارات صدرا، چاپ ۳۸، ۱۳۷۲، ص۹۳.
- ↑ احزاب/۳۳، و در خانه‌هایتان بمانید و هم چون دوران جاهلیت نخستین (در میان مردم) ظاهر نشوید.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، چاپ سوم، زمستان ۶۷، شریف و علمی و فلکی، ج۱۶، ص۴۸۳.
- ↑ قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ناشر بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۷۸، ج۸، ص۳۰۳.
- ↑ به نقل از پیام زن، ش ۴، ص۱۶، مقاله زن و سیاست، قسمت سوم، از آثار منشر نشده، شهید مطهری.
- ↑ سعید زاده، سید محسن، مشاغل زنان در عصر رسالت، قسمت دهم، پیام زن، ش ۳۹، ص۲۴.
- ↑ همان، ص۱۲.