نقش ازدواج در تکامل ایمان

سؤال

در روایتی از رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است که با ازدواج، نصف دین حفظ می‌شود؛ منظور از این حدیث چیست؟

در قرآن آیاتی در مورد اهمیت و ضرورت ازدواج به چشم می‌خورد، همچنین در متون روایی ازدواج از جایگاه ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که علماء اسلام ازدواج را از امور مستحب مؤکد قلمداد کرده‌اند.

در زیر به برخی از این روایات اشاره می‌شود:

الف) امام علی(ع) می‌فرمایند: هیچ‌یک از یاران رسول خدا(ص) ازدواج نکرد، مگر این که پیامبر پس از ازدواج آنان فرمود: ایمانش کامل شد.

ب) رسول مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: هیچ کانونی در اسلام بر پا نشده است که نزد خداوند از کانون ازدواج محبوب تر و عزیز باشد.

ج) رسول گرامی اسلام می‌فرمایند: هر کس می‌خواهد خدا را در حال پاکیزگی و طهارت ملاقات کند به وسیله ازدواج عفت پیشه سازد.

د) رسول مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: ای گروه جوانان! هر یک از شما که می‌تواند ازدواج کند، اقدام نماید، زیرا ازدواج موجب می‌گردد تا چشم و دامن انسان از گناه بازداشته شود و عفت انسان حفظ گردد

ازدواج از نظر اسلام به وجود آورنده مطمئن‌ترین و آرام بخش‌ترین رابطه‌ها و آغاز گر زندگی همراه با طراوت، مودت و ایثار است. از آیات و نشانه‌های قدرت خداوند این است که برای انسان از نوع خود، همسرانی آفرید تا درکنار آنان، به آرامش و سکون نایل آیند و بین آنان دوستی و رحمت قرار داد. بدیهی است منشأ گرایش مرد به زن در خواسته‌های جنسی خلاصه نمی‌شود که چنین غرایزی در حیوانات نیز موجود است، آنچه که باعث گرایش مرد به زن و آرمیدن مرد در سایه انس به زن، مودت و رحمتی است که خداوند بین آن‌ها قرار داده است تا در سایه این مودت به آرامش برسند. این پیوند مقدس روان پر التهاب و مضطرب جوان را به ساحل آرامش نزدیک می‌کند تا در پرتو این آرامش پاسخ دهد و استعدادهای درونی و فطری خود را به فعلیت برساند و پله‌های تکامل را یکی پس از دیگری طی کند.

• کنترل غریزه جنسی: ازدواج یکی از عوامل کنترل غریزه جنسی و قرار گرفتن آن در مسیر طبیعی خود شمرده شده است. با ازدواج زمینه‌های گناهانی که عامل آن غریزه جنسی است، کمتر می‌شود. عالمان اخلاق یکی از عوامل مهم گناه را غریزه جنسی دانسته‌اند. همچنین ازدواج باعث می‌شود نیرویی که انسان برای کنترل این غریزه استفاده می‌کرد برای کمال خود استفاده کند.

• زن و مرد کامل کننده یکدیگر: مفسران بر اساس آیه ۱۸۷ سوره بقره، زن و مرد را مایه آرامش یکدیگر دانسته‌اند. دلیل این آرامش را این شمرده‌اند که زن و مرد کامل‌کننده یکدیگر و مایه شکوفایی و پرورش یکدیگرند، به طوری که هر یک بدون دیگری ناقص است.

• ترک خودخواهی: ازدواج را از عوامل ترک خودخواهی دانسته‌اند؛ زیرا پس از ازدواج سرنوشت همسر و فرزندان برای فرد مهم شده و حاضر است با چشم‌پوشی از لذت‌های خود برای آنان آسایش فراهم کند. عالمان اخلاق خودخواهی را از عوامل انحراف از مسیر حق دانسته‌اند.

• تعادل روحی و روانی: گفته شده با ارضاء نیازهای جسمی، عاطفی و روحی انسان، حس خداپرستی و ایمان به‌طور کامل‌تری در انسان شکل می‌گیرد. انسان نیازهای مختلفی دارد. نیاز به خداپرستی و ایمان زمانی به صورت کامل در انسان شکل می‌گیرد که نیازهایی که در سطح پائین‌تر قرار دارند تا حدی ارضاء شوند. ازدواج ابزار مناسبی برای پاسخگویی به این گونه نیازها شمرده شده است.