حضور لیلی همسر امام حسین(ع) در کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} {{شروع متن}} {{سوال}} آيا جناب ليلا ـ مادر علي اكبر ـ و شهربانو در كر...» ایجاد کرد) برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour }} | {{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour}} | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
آیا جناب لیلا ـ مادر علی اکبر ـ و شهربانو در کربلا حضور داشتند؟ {{پایان سوال}} | |||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
مراجعه به | مراجعه به کتب تاریخی و آثار نویسندگان معاصر، چنین به دست می‌دهد که جناب لیلا در کربلا نبوده است. | ||
استاد | استاد شهید مرتضی مطهری مسألهٔ حضور لیلا در کربلا و در نتیجه افسانه‌ها و قصه‌هایی که دربارهٔ ایشان گفته شده را یکی از موارد تحریف در تاریخ کربلا می‌داند و آن را با استدلال رد می‌نماید.<ref>حماسه حسینی، مرتضی مطهری، ج۱، ص۲۶ – ۲۷، چاپ ۲۱، قم، انتشارات صدرا، سال ۱۳۷۳ هـ ش.</ref> | ||
محدث | محدث قمی می‌گوید: «ظاهر آن است که لیلا در کربلا نبوده و من در کتب معتبر ندیدم.»<ref>منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص ۳۷۵.</ref> | ||
در | در جای دیگر می‌نویسد: «در کتب معتبر، ذکری از بودن لیلا در کربلا، یا در کوفه و شام نیست.»<ref>همان، ص۵۴۱.</ref> همچنین از سخن قاتل علی اکبر که می‌گوید: | ||
علیّ آثام العرب ان مرّ بی یفعل مثل ما کان یفعل ان لم اثکل اباه.<ref>تاریخ الامم و الملوک، محمد بن جریر الطبری، ج۴، چاپ پنجم، بیروت، مؤسسه اعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ هـ ق، ص۳۴۰.</ref> | |||
گناه | گناه تمامی عرب به گردن من، اگر این جوان از کنار من بگذرد و پدر را به عزایش داغدار نسازم.» در حالی که در عرف می‌گویند: «مادرش را به عزایش بنشانم»؛ اما وی فقط از پدرش یاد می‌کند؛ از این رو استفاده می‌شود که نه تنها لیلا در کربلا نبوده، که اصلاً در قید حیات نیز نبوده است. | ||
مرحوم | مرحوم دکتر محمد ابراهیم آیتی در این زمینه می‌نویسد: «از مادر علی اکبر، یعنی لیلا، دختر ابی مره بن مسعود، هم نامی در جریان فاجعه کربلا به میان نیامده است و هیچ نمی‌دانم که ایشان در این تاریخ زنده بوده است یا نه؟ … از همسران امام تنها کسی که در این سفر همراه امام(ع) بوده، رباب دختر امرؤالقیس است.<ref>بررسی تاریخ عاشورا، دکتر محمد ابراهیم آیتی، ص۱۲۳.</ref> | ||
بنابراین با توجه به قرائن و شواهد یاد شده، جناب لیلا در کربلا نبوده است؛ در نتیجه آن داستان‌ها و افسانه‌هایی که در جریان حادثه کربلا به او نسبت داده می‌شود، بی‌اساس و غیر واقعی است. در پایان تذکر این نکته لازم است که شیخ مفید در ارشاد، طبرسی در اعلام الوری، طبری در تاریخ طبری و … نام این بانو را همان لیلا ذکر کرده‌اند؛<ref>علی الاکبر، سید عبدالرزاق مقرّم، ص۱۴.</ref> از این رو اطلاق نام «ام لیلی» بر آن بانو صحیح نیست. | |||
اما | اما دربارهٔ حضور شهربانو در کربلا | ||
قبل از پاسخ به | قبل از پاسخ به این بخش سؤال، یادآور می‌شویم که اگر چه بنا به نقل مشهور بین مورخان، مادر امام سجاد(ع)، دختر یزدگرد سوم پادشاه ایران بوده و نامش «شهربانو» می‌باشد، اما این شهرت تاریخی، از سوی برخی از محققان معاصر به جهت تردید در روایات این موضوع، مورد خدشه قرار گرفته است.<ref>زندگانی علی بن الحسین(ع)، سید جعفر شهیدی، ص۹–۲۷، چاپ ششم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، سال ۱۳۷۴ ش. | ||
خدمات متقابل اسلام و | خدمات متقابل اسلام و ایران، مرتضی مطهری، ص۱۰۰–۱۰۱، چاپ هشتم.</ref> | ||
بنابراین، در اصل نام مادر امام سجاد(ع) که شهربانو و دختر پادشاه باشد، تردید وجود دارد، تا چه رسد به این که وی تا زمان وقوع حادثهٔ جانگداز کربلا زنده و این واقعه را درک کرده باشد. | |||
آنچه در | آنچه در بعضی از اخبار آمده است، آن است که مادر امام سجاد(ع) هنگام وضع حمل آن حضرت، از دنیا رفته است؛<ref>اثبات الوصیه، ابوالحسنی علی بن الحسین مسعودی، ص۱۷۰، چاپ اول، قم، انتشارات انصاریان، سال ۱۴۱۷ ق، شهیدی، همان، ص۲۶.</ref> بنابراین بر فرض قبول این که مادر امام سجاد(ع) فرزند پادشاه ساسانی و نامش شهربانو باشد، امّا مانند لیلا در واقعهٔ کربلا در قید حیات نبوده است. | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{پانویس|۲}} | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = | ||
|شاخه فرعی۱ = | |شاخه فرعی۱ = | ||
|شاخه فرعی۲ = | |شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = | ||
| تیترها = | | تیترها = | ||
| ویرایش = | | ویرایش = | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = | ||
| کیفیت = | | کیفیت = | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۴
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
مراجعه به کتب تاریخی و آثار نویسندگان معاصر، چنین به دست می‌دهد که جناب لیلا در کربلا نبوده است. استاد شهید مرتضی مطهری مسألهٔ حضور لیلا در کربلا و در نتیجه افسانه‌ها و قصه‌هایی که دربارهٔ ایشان گفته شده را یکی از موارد تحریف در تاریخ کربلا می‌داند و آن را با استدلال رد می‌نماید.[۱]
محدث قمی می‌گوید: «ظاهر آن است که لیلا در کربلا نبوده و من در کتب معتبر ندیدم.»[۲]
در جای دیگر می‌نویسد: «در کتب معتبر، ذکری از بودن لیلا در کربلا، یا در کوفه و شام نیست.»[۳] همچنین از سخن قاتل علی اکبر که می‌گوید:
علیّ آثام العرب ان مرّ بی یفعل مثل ما کان یفعل ان لم اثکل اباه.[۴]
گناه تمامی عرب به گردن من، اگر این جوان از کنار من بگذرد و پدر را به عزایش داغدار نسازم.» در حالی که در عرف می‌گویند: «مادرش را به عزایش بنشانم»؛ اما وی فقط از پدرش یاد می‌کند؛ از این رو استفاده می‌شود که نه تنها لیلا در کربلا نبوده، که اصلاً در قید حیات نیز نبوده است.
مرحوم دکتر محمد ابراهیم آیتی در این زمینه می‌نویسد: «از مادر علی اکبر، یعنی لیلا، دختر ابی مره بن مسعود، هم نامی در جریان فاجعه کربلا به میان نیامده است و هیچ نمی‌دانم که ایشان در این تاریخ زنده بوده است یا نه؟ … از همسران امام تنها کسی که در این سفر همراه امام(ع) بوده، رباب دختر امرؤالقیس است.[۵]
بنابراین با توجه به قرائن و شواهد یاد شده، جناب لیلا در کربلا نبوده است؛ در نتیجه آن داستان‌ها و افسانه‌هایی که در جریان حادثه کربلا به او نسبت داده می‌شود، بی‌اساس و غیر واقعی است. در پایان تذکر این نکته لازم است که شیخ مفید در ارشاد، طبرسی در اعلام الوری، طبری در تاریخ طبری و … نام این بانو را همان لیلا ذکر کرده‌اند؛[۶] از این رو اطلاق نام «ام لیلی» بر آن بانو صحیح نیست.
اما دربارهٔ حضور شهربانو در کربلا
قبل از پاسخ به این بخش سؤال، یادآور می‌شویم که اگر چه بنا به نقل مشهور بین مورخان، مادر امام سجاد(ع)، دختر یزدگرد سوم پادشاه ایران بوده و نامش «شهربانو» می‌باشد، اما این شهرت تاریخی، از سوی برخی از محققان معاصر به جهت تردید در روایات این موضوع، مورد خدشه قرار گرفته است.[۷]
بنابراین، در اصل نام مادر امام سجاد(ع) که شهربانو و دختر پادشاه باشد، تردید وجود دارد، تا چه رسد به این که وی تا زمان وقوع حادثهٔ جانگداز کربلا زنده و این واقعه را درک کرده باشد.
آنچه در بعضی از اخبار آمده است، آن است که مادر امام سجاد(ع) هنگام وضع حمل آن حضرت، از دنیا رفته است؛[۸] بنابراین بر فرض قبول این که مادر امام سجاد(ع) فرزند پادشاه ساسانی و نامش شهربانو باشد، امّا مانند لیلا در واقعهٔ کربلا در قید حیات نبوده است.
منابع
- ↑ حماسه حسینی، مرتضی مطهری، ج۱، ص۲۶ – ۲۷، چاپ ۲۱، قم، انتشارات صدرا، سال ۱۳۷۳ هـ ش.
- ↑ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص ۳۷۵.
- ↑ همان، ص۵۴۱.
- ↑ تاریخ الامم و الملوک، محمد بن جریر الطبری، ج۴، چاپ پنجم، بیروت، مؤسسه اعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ هـ ق، ص۳۴۰.
- ↑ بررسی تاریخ عاشورا، دکتر محمد ابراهیم آیتی، ص۱۲۳.
- ↑ علی الاکبر، سید عبدالرزاق مقرّم، ص۱۴.
- ↑ زندگانی علی بن الحسین(ع)، سید جعفر شهیدی، ص۹–۲۷، چاپ ششم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، سال ۱۳۷۴ ش. خدمات متقابل اسلام و ایران، مرتضی مطهری، ص۱۰۰–۱۰۱، چاپ هشتم.
- ↑ اثبات الوصیه، ابوالحسنی علی بن الحسین مسعودی، ص۱۷۰، چاپ اول، قم، انتشارات انصاریان، سال ۱۴۱۷ ق، شهیدی، همان، ص۲۶.