علت انتخاب غدیرخم برای ابلاغ ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
با توجه به اعتقاد شیعیان در مورد عید | با توجه به اعتقاد شیعیان در مورد عید غدیرخم و امامت حضرت علی(ع)، چرا پیامبر اسلام(ص) در روز عرفه که همه حاجیان مسلمان حضور داشتند، مسئله امامت را اعلام نفرمود؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
اثبات ولایت و جانشینی امام علی(ع) تنها مختص به جریان غدیر نیست، بلکه پیامبر اکرم(ص) در طول بیست و سه سال رسالت، در موقعیت‌ها و مناسبت‌های گوناگون، به این امر توجه داشته و جانشینی حضرت را اعلام می‌کردند. | اثبات ولایت و جانشینی امام علی(ع) تنها مختص به جریان غدیر نیست، بلکه پیامبر اکرم(ص) در طول بیست و سه سال رسالت، در موقعیت‌ها و مناسبت‌های گوناگون، به این امر توجه داشته و جانشینی حضرت را اعلام می‌کردند. | ||
در غدیر | دلایل مختلفی در ابلاغ ولایت امام علی(ع) در منطقه غدیر وجود دارد و از این نظر بر عرفات مقدم شده است: | ||
* ابلاغ ولایت و امامت امام در غدیرخم، به دستور الهی بوده است: {{قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ|ترجمه=اى پيامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ كن؛ و اگر نكنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اى. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد. بی گمان، خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند.|سوره=مائده|آیه=۶۷}} به اعتقاد عالمان شیعه و اهل سنت، این آیه در همان روز (روز غدیر) و در همان مکان بر پیامبر(ص) نازل گشت.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۸.</ref> لذا پیامبر اکرم(ص) نیز دستور توقف داده و موضوع را به مردم ابلاغ نمودند. | |||
این مسئله دلیلی است که نمی توان گفت، علت نزول آیه و هدف خداوند تنها وجود عامه مردم بوده‌است که نتیجه بگیریم اگر در سرزمین منی که جمعیت بیشتری بوده آن را ابلاغ می‌کرد بهتر بود. شاید حکمت‌های دیگری در میان بوده که ما از آن اطلاع نداریم، شاید در غدیرخم خصوصیتی داشته‌است که از نظرها پنهان است و بر خدای علیم پوشیده نیست، و خداوند حکیم خود بهتر می‌داند کجا آیه را نازل کند، و چون در عرفه نازل نشد، باید گفت قطعاً در «غدیر» مناسب تر بوده‌است. | |||
* در بعضی از کتاب‌ها تعداد جمعیت حاضران در غدیرخم، حدود ۱۱۰ هزار نفر و در بعضی دیگر، بیش از ۱۲۰ هزار نفر ثبت شده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی و هفتم، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۲۱–۲۲.</ref> بنابراین از لحاظ جمعیت، فرق چندانی با روز عرفه آن ایام نداشته، لذا از حیث جمعیت هم کم نبوده‌اند. | |||
* منطقه غدیرخم در واقع چهار راهی است که مردم سرزمین حجاز را از هم جدا می‌کند، راهی به سوی مدینه در شمال، راهی به سمت عراق در شرق، راهی به سمت غرب و سرزمین مصر، و راهی به سمت جنوب و سرزمین یمن؛ لذا چون مکان جدایی بود، چه بسا اگر اتفاقی رخ می‌داد، بیشتر در اذهان می‌ماند و مسلمانان با دریافت آخرین دستور که در حقیقت نقطه پایانی در مأموریت‌های موفقیت‌آمیز پیامبر اکرم(ص) بود از هم جدا می‌شدند.<ref>همان.</ref> لذا به نظر می‌رسد تأثیر این مکان خیلی بیشتر ازعرفه باشد. | |||
و ثالثا: راجع به شرایط نامساعد غدیر باید گفت: هوا به قدری داغ بود که بعضی مجبور بودند، قسمتی از عبای خود را زیر پا و طرف دیگر آن را بروی سر بیفکنند، در غیر این صورت ریگ‌های داغ بیابان و اشعه آفتاب پا و سر آنها را ناراحت می‌کرد. نه سایبانی در صحرا به چشم می‌خورد و نه سبزه و گیاه و درختی، جز تعداد معدودی درخت لخت و عریان که با گرمای بیابان با سرسختی مبارزه می‌کردند. جمعیتی به همین چند درخت پناه برده پارچه ای بر یکی از درختان برهنه افکندند و سایبانی برای پیامبر اکرم(ص) ترتیب داده بودند، ولی بادهای داغ به زیر این سایبان می‌خزند و گرمای سوزان آفتاب را در زیر آن پخش می‌کرد.<ref>همان.</ref> | و ثالثا: راجع به شرایط نامساعد غدیر باید گفت: هوا به قدری داغ بود که بعضی مجبور بودند، قسمتی از عبای خود را زیر پا و طرف دیگر آن را بروی سر بیفکنند، در غیر این صورت ریگ‌های داغ بیابان و اشعه آفتاب پا و سر آنها را ناراحت می‌کرد. نه سایبانی در صحرا به چشم می‌خورد و نه سبزه و گیاه و درختی، جز تعداد معدودی درخت لخت و عریان که با گرمای بیابان با سرسختی مبارزه می‌کردند. جمعیتی به همین چند درخت پناه برده پارچه ای بر یکی از درختان برهنه افکندند و سایبانی برای پیامبر اکرم(ص) ترتیب داده بودند، ولی بادهای داغ به زیر این سایبان می‌خزند و گرمای سوزان آفتاب را در زیر آن پخش می‌کرد.<ref>همان.</ref> | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
نکته سوّم: احتمال دارد، علت انتخاب غدیر، این بوده باشد که چون روز عرفه معمولاً غالب افراد مشغول دعا و مناجات با خدای سبحان هستند و خیلی توجهی به اطراف خود ندارند، اگر این دستور در عرفه نازل می‌گشت، خیلی از افراد به آن اهمیت نداده و مشغول عبادت می‌شدند و آن ارزش والایی که باید داشته باشد، از دست می‌داد، ولی در روز «غدیر» چون تمام اعمال به پایان رسیده و همه می‌خواهند زودتر به خانه برسند و به دیار خود بازگردند، لذا توقف مردم و ابلاغ دستور جدید، قطعاً توجه مردم را به خود بیشتر جلب کرده و مؤثرتر خواهد بود. | نکته سوّم: احتمال دارد، علت انتخاب غدیر، این بوده باشد که چون روز عرفه معمولاً غالب افراد مشغول دعا و مناجات با خدای سبحان هستند و خیلی توجهی به اطراف خود ندارند، اگر این دستور در عرفه نازل می‌گشت، خیلی از افراد به آن اهمیت نداده و مشغول عبادت می‌شدند و آن ارزش والایی که باید داشته باشد، از دست می‌داد، ولی در روز «غدیر» چون تمام اعمال به پایان رسیده و همه می‌خواهند زودتر به خانه برسند و به دیار خود بازگردند، لذا توقف مردم و ابلاغ دستور جدید، قطعاً توجه مردم را به خود بیشتر جلب کرده و مؤثرتر خواهد بود. | ||
در نتیجه: اولا جمعیت حاضر در | در نتیجه: اولا جمعیت حاضر در غدیرخم کم نبوده‌اند، ثانیاً، با توجه به شرایط نامساعد و سخت غدیر، توقف مردم و بیان دستور الهی گویای اهمیت مسئله است، ثالثا: به نظر می‌رسد در چنین شرایطی تأثیر آن بیشتر بود. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
نسخهٔ ۲۷ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۱
با توجه به اعتقاد شیعیان در مورد عید غدیرخم و امامت حضرت علی(ع)، چرا پیامبر اسلام(ص) در روز عرفه که همه حاجیان مسلمان حضور داشتند، مسئله امامت را اعلام نفرمود؟
اثبات ولایت و جانشینی امام علی(ع) تنها مختص به جریان غدیر نیست، بلکه پیامبر اکرم(ص) در طول بیست و سه سال رسالت، در موقعیت‌ها و مناسبت‌های گوناگون، به این امر توجه داشته و جانشینی حضرت را اعلام می‌کردند.
دلایل مختلفی در ابلاغ ولایت امام علی(ع) در منطقه غدیر وجود دارد و از این نظر بر عرفات مقدم شده است:
- ابلاغ ولایت و امامت امام در غدیرخم، به دستور الهی بوده است: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ اى پيامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ كن؛ و اگر نكنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اى. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد. بی گمان، خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند.﴾(مائده:۶۷) به اعتقاد عالمان شیعه و اهل سنت، این آیه در همان روز (روز غدیر) و در همان مکان بر پیامبر(ص) نازل گشت.[۱] لذا پیامبر اکرم(ص) نیز دستور توقف داده و موضوع را به مردم ابلاغ نمودند.
این مسئله دلیلی است که نمی توان گفت، علت نزول آیه و هدف خداوند تنها وجود عامه مردم بوده‌است که نتیجه بگیریم اگر در سرزمین منی که جمعیت بیشتری بوده آن را ابلاغ می‌کرد بهتر بود. شاید حکمت‌های دیگری در میان بوده که ما از آن اطلاع نداریم، شاید در غدیرخم خصوصیتی داشته‌است که از نظرها پنهان است و بر خدای علیم پوشیده نیست، و خداوند حکیم خود بهتر می‌داند کجا آیه را نازل کند، و چون در عرفه نازل نشد، باید گفت قطعاً در «غدیر» مناسب تر بوده‌است.
- در بعضی از کتاب‌ها تعداد جمعیت حاضران در غدیرخم، حدود ۱۱۰ هزار نفر و در بعضی دیگر، بیش از ۱۲۰ هزار نفر ثبت شده است.[۲] بنابراین از لحاظ جمعیت، فرق چندانی با روز عرفه آن ایام نداشته، لذا از حیث جمعیت هم کم نبوده‌اند.
- منطقه غدیرخم در واقع چهار راهی است که مردم سرزمین حجاز را از هم جدا می‌کند، راهی به سوی مدینه در شمال، راهی به سمت عراق در شرق، راهی به سمت غرب و سرزمین مصر، و راهی به سمت جنوب و سرزمین یمن؛ لذا چون مکان جدایی بود، چه بسا اگر اتفاقی رخ می‌داد، بیشتر در اذهان می‌ماند و مسلمانان با دریافت آخرین دستور که در حقیقت نقطه پایانی در مأموریت‌های موفقیت‌آمیز پیامبر اکرم(ص) بود از هم جدا می‌شدند.[۳] لذا به نظر می‌رسد تأثیر این مکان خیلی بیشتر ازعرفه باشد.
و ثالثا: راجع به شرایط نامساعد غدیر باید گفت: هوا به قدری داغ بود که بعضی مجبور بودند، قسمتی از عبای خود را زیر پا و طرف دیگر آن را بروی سر بیفکنند، در غیر این صورت ریگ‌های داغ بیابان و اشعه آفتاب پا و سر آنها را ناراحت می‌کرد. نه سایبانی در صحرا به چشم می‌خورد و نه سبزه و گیاه و درختی، جز تعداد معدودی درخت لخت و عریان که با گرمای بیابان با سرسختی مبارزه می‌کردند. جمعیتی به همین چند درخت پناه برده پارچه ای بر یکی از درختان برهنه افکندند و سایبانی برای پیامبر اکرم(ص) ترتیب داده بودند، ولی بادهای داغ به زیر این سایبان می‌خزند و گرمای سوزان آفتاب را در زیر آن پخش می‌کرد.[۴]
سپس پیامبر اکرم(ص) در این شرایط و وضعیت نامساعد و بسیار سخت، بر منبر رفته و آخرین دستور خدای متعال را ابلاغ کرد؛ لذا به نظر می‌رسد هر چه شرایط سخت‌تر و نامساعدتر باشد خاطره آن روز بیشتر در اذهان می‌ماند، این مسئله در زندگی روزمره ما نیز جریان دارد به‌طور مثال کسی که تصادف کند و جراحات سنگینی به او وارد آید، معمولاً تا پایان عمر خود، آن را فراموش نخواهد کرد. ولی در «عرفه» شرایط بسیار مناسب تر از «غدیر» بود، زیرا آنجا مکه بود و شرایط مناسب، غذاهای مناسب و مکان مناسب برای حاجیان فراهم بود لذا ممکن بود خیلی مؤثر نباشد و زود فراموش شود، و مسئله ای به این مهمی، کم‌اهمیت جلوه داده شود. هم چنین اعلام دستوری از جانب خدای سبحان در چنین شرایط سخت و نامساعدی گویای اهمیت و ضرورت داشتن این دستور بود.
نکته سوّم: احتمال دارد، علت انتخاب غدیر، این بوده باشد که چون روز عرفه معمولاً غالب افراد مشغول دعا و مناجات با خدای سبحان هستند و خیلی توجهی به اطراف خود ندارند، اگر این دستور در عرفه نازل می‌گشت، خیلی از افراد به آن اهمیت نداده و مشغول عبادت می‌شدند و آن ارزش والایی که باید داشته باشد، از دست می‌داد، ولی در روز «غدیر» چون تمام اعمال به پایان رسیده و همه می‌خواهند زودتر به خانه برسند و به دیار خود بازگردند، لذا توقف مردم و ابلاغ دستور جدید، قطعاً توجه مردم را به خود بیشتر جلب کرده و مؤثرتر خواهد بود.
در نتیجه: اولا جمعیت حاضر در غدیرخم کم نبوده‌اند، ثانیاً، با توجه به شرایط نامساعد و سخت غدیر، توقف مردم و بیان دستور الهی گویای اهمیت مسئله است، ثالثا: به نظر می‌رسد در چنین شرایطی تأثیر آن بیشتر بود.
مطالعه بیشتر
- الغدیر، علامه امینی.
- المراجعات، علامه شرف الدین.
- امامت در قرآن تفسیر موضوعی، آیت الله مکارم شیرازی.