حدیث «شیطان نمی‌تواند در خواب به‌صورت پیامبر(ص) دربیاید»: تفاوت میان نسخه‌ها
(←محتوا) |
|||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
همه راویان در این سلسله سند ثقه و مورد اطمینان هستند؛ ولی برخی از آنها [[شیعه دوازده‌امامی]] نیستند؛ بنابراین این حدیث [[حدیث موثق|موثق]] است. علامه مجلسی نیز، این روایت را از نظر سندی موثقِ مانند صحیح دانسته است؛<ref>مجلسی، محمّدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ج۵، ص۳۹۷.</ref> از این رو، این حدیث از نظر سندی [[حدیث معتبر|معتبر]] است. | همه راویان در این سلسله سند ثقه و مورد اطمینان هستند؛ ولی برخی از آنها [[شیعه دوازده‌امامی]] نیستند؛ بنابراین این حدیث [[حدیث موثق|موثق]] است. علامه مجلسی نیز، این روایت را از نظر سندی موثقِ مانند صحیح دانسته است؛<ref>مجلسی، محمّدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ج۵، ص۳۹۷.</ref> از این رو، این حدیث از نظر سندی [[حدیث معتبر|معتبر]] است. | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
بر اساس روایت دیدن پیامبر(ص) در خواب که از امام رضا(ع) و به نقل از پیامبر(ص) روایت شده، | بر اساس روایت دیدن پیامبر(ص) در خواب که از امام رضا(ع) و به نقل از پیامبر(ص) روایت شده، شیطان حتی در خواب قدرت شکل‌یافتن به صورت پیامبر(ص) و جانشینان او و همچنین شیعیان آنها را ندارد؛ البته با توجه به دیگر روایات، مقصود از شیعیان دراین حدیث، افرادی هستند که به حقیقت پیرو اهل بیت(ع) بوده و از همه دستورات آنان پیروی می‌کنند. | ||
به استناد این روایت، اگر شخصی در خواب فردی را ببیند و یقین کند که او پیامبر(ص) یا یکی از امامان(ع) است و دراین موضوع شکی نداشته باشد، در تشخیص خود دچار خطا نشده و در حقیقت پیامبر(ص) یا یکی از امامان(ع) را دیده است. ملاک در تشخیص درست دیدن پیامبر(ص) و اولیای الهی در خواب، این است که شخصی که خواب دیده در خواب به دیدن پیامبر یا اولیای الهی یقین داشته باشد. | |||
در صورت وجود همه شرایط، دیدن خواب پیامبر(ص) و امامان(ع) امری شخصی بوده و تنها برای کسی که خواب دیده حجت است و برای دیگر افراد حجیتی ندارد. | |||
به باور برخی از اندیشمندان معاصر مقصود از این روایت، کسی است که در گذشته پیامبر(ص) را در بیداری دیده و او را می‌شناسد و کسی که او را در بیداری ندیده نمی‌تواند ادّعا کند که پیامبر را در خواب دیده است.<ref>فیاضی، غلامرضا، درآمدی بر معرفت‌شناسی، قم، موسّسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اوّل، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۷.</ref> این گفته مورد انتقاد قرار گرفته است؛ زیرا در ابتدای این روایت و قبل از ذکر سخن پیامبر(ص) توسط امام رضا(ع)، شخص پرسشگر که در زمان امام رضا(ع) زندگی می‌کند، درباره خوابی که در آن پیامبر(ص) را دیدهاز امام رضا(ع) سؤال می‌کند. شخصی که در دوران امام رضا(ع) زندگی می‌کند به خاطر فاصله زمانی که با صدر اسلام دارد، پیامبر(ص) را ندیده است؛ با این وجود امام رضا(ع) عبارت «شیطان نمی‌تواند به صورت پیامبر(ص) دربیاید» را خطاب به او بیان کرده است. | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
نسخهٔ ۱۳ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۲۱:۱۶
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
آیا حدیثی که بر اساس آن شیطان نمی‌تواند در خواب انسان به صورت پیامبر(ص) و جانشینان او دربیاید صحیح و معتبر است؟
روایت دیدن پیامبر(ص) در خواب موثق و معتبر است.
از امام هشتم نقل شده: رسول خدا فرمود: «مَنْ رَآنِی فِی مَنَامِهِ فَقَدْ رَآنِی لِأَنَّ الشَّیْطَانَ لَا یَتَمَثَّلُ فِی صُورَتِی وَ لَا فِی صُورَه أَحَدٍ مِنْ أَوْصِیَائِی».
چنانچه کسی در خواب شخصی را ببیند و یقین کند آن شخص وجود مبارک پیامبر اکرم یا ائمّه معصومین است، ازآن جا که در روایت امام رضا تصریح شده که شیطان امکان تمثّل در قالب اولیاء الهی را ندارد و از طرفی نیز این شخص نسبت به دیده خود یقین دارد، ازاین رو، این خواب برای او جزء رویاهای صادقه بوده، حتّی اگر در بیداری پیامبر اکرم را ندیده باشد.
حدیث و ترجمه
«أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ مَنْ زَارَنِی فِی مَنَامِهِ فَقَدْ زَارَنِی لِأَنَّ اَلشَّیْطَانَ لاَ یَتَمَثَّلُ فِی صُورَتِی وَ لاَ فِی صُورَةِ أَحَدٍ مِنْ أَوْصِیَائِی وَ لاَ فِی صُورَةِ أَحَدٍ مِنْ شِیعَتِهِمْ وَ إِنَّ اَلرُّؤْیَا اَلصَّادِقَةَ جُزْءٌ مِنْ سَبْعِینَ جُزْءاً مِنَ اَلنُّبُوَّةِ»[۱][یادداشت ۱]
| « | پیامبر(ص) فرمود: هر کس من را در خواب ببیند، بی‌تردید من را دیده است؛ زیرا شیطان نمی‌تواند به‌صورت و شمایل من درآید و همچنین نمی‌تواند به صورت هیچ یک از جانشینان من، و به‌صورت شیعیان جانشینان من درآید. رؤیای صادقه جزیی از هفتاد جزء نبوّت است. | » |
سند
روایتی که بر اساس آن شیطان نمی‌تواند در خواب انسان به صورت پیامبر(ص) و جانشینان او دربیاید، توسط شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا(ع) نقل شده است. او این روایت را از محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی، از احمد بن محمد بن سعید کوفی مولی بنی‌هاشم، از علی بن حسن بن علی بن فَضّال، از پدرش، از امام رضا(ع) نقل شده است.[۱] شیخ صدوق این روایت را در من لا یحضره الفقیه نیز ذکر کرده است.[۲]
بررسی راویان این حدیث بر اساس علم رجال چنین است:
- محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی: برخی از محققان، از اینکه شیخ صدوق از او زیاد روایت کرده، بزرگی شأن او را استفاده کرده‌اند. علامه مجلسی نیز او را از مشایخِ شیخ صدوق[یادداشت ۲] دانسته است.[۳]
- احمد بن محمد بن سعید کوفی مولی بنی‌هاشم: دارای مذهب زیدیه و ثقه و مورد اطمینان معرفی شده است.[۴]
- علی بن حسن بن علی بن فَضّال: ثقه و مورد اطمینان است.[۵] کشی رجال‌شناس شیعه، از گروهی نقل کرده که او را فطحی‌مذهب دانسته‌اند.[۶]
- پدر علی بن حسن بن علی بن فضال یعنی حسن بن علی بن فضال تیمی: از اصحاب اجماع و مورد اعتماد است.[۷]
همه راویان در این سلسله سند ثقه و مورد اطمینان هستند؛ ولی برخی از آنها شیعه دوازده‌امامی نیستند؛ بنابراین این حدیث موثق است. علامه مجلسی نیز، این روایت را از نظر سندی موثقِ مانند صحیح دانسته است؛[۸] از این رو، این حدیث از نظر سندی معتبر است.
محتوا
بر اساس روایت دیدن پیامبر(ص) در خواب که از امام رضا(ع) و به نقل از پیامبر(ص) روایت شده، شیطان حتی در خواب قدرت شکل‌یافتن به صورت پیامبر(ص) و جانشینان او و همچنین شیعیان آنها را ندارد؛ البته با توجه به دیگر روایات، مقصود از شیعیان دراین حدیث، افرادی هستند که به حقیقت پیرو اهل بیت(ع) بوده و از همه دستورات آنان پیروی می‌کنند.
به استناد این روایت، اگر شخصی در خواب فردی را ببیند و یقین کند که او پیامبر(ص) یا یکی از امامان(ع) است و دراین موضوع شکی نداشته باشد، در تشخیص خود دچار خطا نشده و در حقیقت پیامبر(ص) یا یکی از امامان(ع) را دیده است. ملاک در تشخیص درست دیدن پیامبر(ص) و اولیای الهی در خواب، این است که شخصی که خواب دیده در خواب به دیدن پیامبر یا اولیای الهی یقین داشته باشد.
در صورت وجود همه شرایط، دیدن خواب پیامبر(ص) و امامان(ع) امری شخصی بوده و تنها برای کسی که خواب دیده حجت است و برای دیگر افراد حجیتی ندارد.
به باور برخی از اندیشمندان معاصر مقصود از این روایت، کسی است که در گذشته پیامبر(ص) را در بیداری دیده و او را می‌شناسد و کسی که او را در بیداری ندیده نمی‌تواند ادّعا کند که پیامبر را در خواب دیده است.[۹] این گفته مورد انتقاد قرار گرفته است؛ زیرا در ابتدای این روایت و قبل از ذکر سخن پیامبر(ص) توسط امام رضا(ع)، شخص پرسشگر که در زمان امام رضا(ع) زندگی می‌کند، درباره خوابی که در آن پیامبر(ص) را دیدهاز امام رضا(ع) سؤال می‌کند. شخصی که در دوران امام رضا(ع) زندگی می‌کند به خاطر فاصله زمانی که با صدر اسلام دارد، پیامبر(ص) را ندیده است؛ با این وجود امام رضا(ع) عبارت «شیطان نمی‌تواند به صورت پیامبر(ص) دربیاید» را خطاب به او بیان کرده است.
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تهران، جهان، بی‌تا، ج۲، ص۲۵۷.
- ↑ ابن بابویه، محمّد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ نمازى شاهرودى، على، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۳۵۹.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، ۱۳۶۵ش، ص۹۴؛ طوسی، محمد بن حسن، فهرست الطوسی (فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول)، به تحقیق عبدالعزیز طباطبایی، قم، ۱۴۲۰ق، ص۶۹.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، ۱۳۶۵ش، ص۲۵۷.
- ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، خلاصه‌کننده محمد بن حسن طوسی، به تصحیح محمدباقر میر داماد، به تحقیق مهدی رجایی، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، لإحیاء التراث، ۱۴۰۴ق، ص۶۳۵.
- ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، خلاصه‌کننده محمد بن حسن طوسی، به تصحیح محمدباقر میر داماد، به تحقیق مهدی رجایی، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، لإحیاء التراث، ۱۴۰۴ق، ص۶۳۵.
- ↑ مجلسی، محمّدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ج۵، ص۳۹۷.
- ↑ فیاضی، غلامرضا، درآمدی بر معرفت‌شناسی، قم، موسّسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اوّل، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۷.
- ↑ شیخ صدوق در کتاب دیگر خود، من لایحضره الفقیه، به جای عبارت «زارنی»، عبارت «رأنی» آورده است، که البته تفاوتی در معنای آن پیدا نمی‌کند. (ابن بابویه، محمّد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۲، ص۵۸۴.)
- ↑ مشیخه به معنای استادان در روایت و کسی است که از او حدیث گرفته می‌شود.