داستان‌های فارسی سهروردی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''داستان‌های فارسی سهروردی''' پیچیده‌ترین مباحث فلسفی و عرفانی را با زبانی ساده و بدون تکلف بیان کرده است.
'''داستان‌های فارسی سهروردی''' پیچیده‌ترین مباحث فلسفی و عرفانی را با زبانی ساده و بدون تکلف بیان کرده است. سهروردی سیزده رساله به فارسی دارد که هفت رساله آن اثری داستانی به‌شمار می‌روند: ''آواز پر جبرئیل، عقل سرخ، روزی با جماعت صوفیان، مونس العشاق یا فی حقیقة العشق، قصه مرغان، فی حال طفولیت و لغت موران عناوین این داستان ها است.''


ظهور رساله‌های داستانی شیخ اشراق را یک اتفاق استثنایی و بی نظیر در تاریخ ادبیات فارسی دانسته‌اند.
ظهور رساله‌های داستانی شیخ اشراق را یک اتفاق استثنایی و بی نظیر در تاریخ ادبیات فارسی دانسته‌اند.


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
شهاب‌الدین یحیای سهروردی مشهور به شیخ اشراق و شیخ شهید<ref>سهروردی، شهاب الدین، قصه‌های شیخ اشراق، مقدمه و تصحیح: جعفر مدرس صادقی، تهران، مرکز، ۱۴۰۰ش. ص۱۳.</ref> در سال ۵۴۹ق در دهکده سهرورد زنجان به دنیا آمد و در سال ۵۸۷ق در زندان و در سن ۳۸ سالگی از دنیا رفت.<ref>نصر، سیدحسن، سه حکیم مسلمان، ترجمه: احمد آرام، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۶ش. ص۶۶ و ۶۷.</ref> سهروردی با وجود کمی عمر حدود پنجاه کتاب به فارسی و عربی نوشته است.<ref>نصر، سیدحسن، سه حکیم مسلمان، ترجمه: احمد آرام، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۶ش. ص۶۸.</ref>
شهاب‌الدین یحیای سهروردی مشهور به شیخ اشراق و شیخ شهید<ref>سهروردی، شهاب الدین، قصه‌های شیخ اشراق، مقدمه و تصحیح: جعفر مدرس صادقی، تهران، مرکز، ۱۴۰۰ش. ص۱۳.</ref> در سال ۵۴۹ق در دهکده سهرورد زنجان به دنیا آمد و در سال ۵۸۷ق در زندان و در سن ۳۸ سالگی از دنیا رفت.<ref>نصر، سیدحسن، سه حکیم مسلمان، ترجمه: احمد آرام، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۶ش. ص۶۶ و ۶۷.</ref> سهروردی با وجود کمی عمر حدود پنجاه کتاب به فارسی و عربی نوشته است.<ref>نصر، سیدحسن، سه حکیم مسلمان، ترجمه: احمد آرام، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۶ش. ص۶۸.</ref> مهم‌ترین و معروف‌ترین کتابش حکمت اشراق است که در تشریح و تبیین فلسفه خود نوشته است.<ref>سهروردی، شهاب الدین، قصه‌های شیخ اشراق، مقدمه و تصحیح: جعفر مدرس صادقی، تهران، مرکز، ۱۴۰۰ش. ص۱۶.</ref>
 
مهم‌ترین و معروف‌ترین کتابش حکمت اشراق است که در تشریح و تبیین فلسفه خود نوشته است.<ref>سهروردی، شهاب الدین، قصه‌های شیخ اشراق، مقدمه و تصحیح: جعفر مدرس صادقی، تهران، مرکز، ۱۴۰۰ش. ص۱۶.</ref>


== معرفی رساله‌های داستانی ==
== معرفی رساله‌های داستانی ==
خط ۲۷: خط ۲۵:
'''''عقل سرخ:''''' این اثر از رمزی‌ترین و معتبرترین رسائل تمثیلی شیخ اشراق است. او در این رساله از زبان پرندگان ماجرای معراج انسان از جهان جان را ترسیم کرده و از انگاره پرنده به مثابه نماد روح و نفس ناطقه انسانی استفاده کرده است. او افزون بر آموزه‌های برگرفته از روایات اسلامی، از اساطیر ''شاهنامه'' و برخی نمادها بهره گرفته که در اوستا و ''بُندَهِشن'' به کار رفته است. تجربه عرفانی مطرح شده در این داستان با آنچه در رساله ''حیّ‌بن یقظان'' ابن سینا آمده، هماهنگ و متأثر از آن است.
'''''عقل سرخ:''''' این اثر از رمزی‌ترین و معتبرترین رسائل تمثیلی شیخ اشراق است. او در این رساله از زبان پرندگان ماجرای معراج انسان از جهان جان را ترسیم کرده و از انگاره پرنده به مثابه نماد روح و نفس ناطقه انسانی استفاده کرده است. او افزون بر آموزه‌های برگرفته از روایات اسلامی، از اساطیر ''شاهنامه'' و برخی نمادها بهره گرفته که در اوستا و ''بُندَهِشن'' به کار رفته است. تجربه عرفانی مطرح شده در این داستان با آنچه در رساله ''حیّ‌بن یقظان'' ابن سینا آمده، هماهنگ و متأثر از آن است.


'''''روزی با جماعت صوفیان.''''' این رساله درواقع چندان جنبه داستانی و رمزآمیز ندارد و بیان سؤال و جواب‌های جماعتی از صوفیان در یک خانقاه، با استفاده از تمثیلهای ملموس و آشناست. شیخی که تمثیلها را برای سائل بیان می‌کند، خود آنها را توضیح می‌دهد؛ سپس برای دست یافتن به اسرار آسمان‌ها دستورهایی می‌دهد، از قبیل ریاضت و خلوت و چله‌نشینی که پس از آن چشم دل به عالم غیب روشن می‌شود.
'''''روزی با جماعت صوفیان:''''' این رساله درواقع چندان جنبه داستانی و رمزآمیز ندارد و بیان سؤال و جواب‌های جماعتی از صوفیان در یک خانقاه، با استفاده از تمثیلهای ملموس و آشناست. شیخی که تمثیلها را برای سائل بیان می‌کند، خود آنها را توضیح می‌دهد؛ سپس برای دست یافتن به اسرار آسمان‌ها دستورهایی می‌دهد، از قبیل ریاضت و خلوت و چله‌نشینی که پس از آن چشم دل به عالم غیب روشن می‌شود.
 
'''''مونس العشاق یا فی حقیقة العشق.''''' چنان‌که از عنوان این رساله بر می‌آید، موضوع آن عشق است. سهروردی در این رساله به زبان خاص عرفانی و با توجه ویژه به آیات قرآن و اشعاری بدیع درباره عشق سخن گفته است.گفته شده در رساله ''مونس العشاق'' واقعه‌ای که در آسمان و در ورای تاریخ رخ داده است، در عالم ما حضور پیدا می‌کند و سرگذشتی زمینی می‌شود. در پایان این رساله، راز عشق الهی که بنابر حکایت، مبدأ ایجاد هستی است از نظرگاهی بدیع شرح و تفسیر شده و همراه با تأویلهایی از آیات قرآنی تأیید و اثبات شده است.<ref>برخواه، انسیه، «رسائل فارسی سهروردی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ذیل مدخل.</ref>


'''قصه مرغان:'''
'''''مونس العشاق یا فی حقیقة العشق:''''' چنان‌که از عنوان این رساله بر می‌آید، موضوع آن عشق است. سهروردی در این رساله به زبان خاص عرفانی و با توجه ویژه به آیات قرآن و اشعاری بدیع درباره عشق سخن گفته است.گفته شده در رساله ''مونس العشاق'' واقعه‌ای که در آسمان و در ورای تاریخ رخ داده است، در عالم ما حضور پیدا می‌کند و سرگذشتی زمینی می‌شود. در پایان این رساله، راز عشق الهی که بنابر حکایت، مبدأ ایجاد هستی است از نظرگاهی بدیع شرح و تفسیر شده و همراه با تأویلهایی از آیات قرآنی تأیید و اثبات شده است.<ref>برخواه، انسیه، «رسائل فارسی سهروردی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ذیل مدخل.</ref>


...
'''قصه مرغان:''' بیان هنرمندانه سیر و سلوک معنوی به شیوه‌ای رمز آمیز.<ref>سهروردی، شهاب الدین، قصه‌های شیخ اشراق، مقدمه و تصحیح: جعفر مدرس صادقی، تهران، مرکز، ۱۴۰۰ش، ص۱۸.</ref>


'''فی حال طفولیت:''' در این رساله – برخلاف سایر رسالات سهروردی- جنبه های تعلیمی و تمثیلی داستان از جنبه های رمزی آن بیشتر است و احتمالاً شیخ این رساله را برای مبتدیان سیر و سلوک نگاشته است.<ref>بهنام‌فر، محمد، «تحلیل داستان و بیان رمزها و تمثیلات فی حاله الطفولیه»، پژوهشنامه ادب غنایی، شماره ۱، سال اول، ۱۳۸۲ش، ص۵۱.</ref>
'''فی حال طفولیت:''' در این رساله – برخلاف سایر رسالات سهروردی- جنبه های تعلیمی و تمثیلی داستان از جنبه های رمزی آن بیشتر است و احتمالاً شیخ این رساله را برای مبتدیان سیر و سلوک نگاشته است.<ref>بهنام‌فر، محمد، «تحلیل داستان و بیان رمزها و تمثیلات فی حاله الطفولیه»، پژوهشنامه ادب غنایی، شماره ۱، سال اول، ۱۳۸۲ش، ص۵۱.</ref>
۱۵٬۳۰۹

ویرایش