بنی‌امیه

سؤال

درباره حكومت بني اميه توضيح دهيد.

بني اميه يكي از تيره هاي قبيله قريش بودند که در با بنی هاشم رقابتی دیرینه داشتند و پس از بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه به دشمنی و عناد با پیامبر و اسلام ادامه می دادند تا این که در سال هشتم هجری و پس از فتح مکه به اکراه اسلام آورده و لقب طلقاء(آزاد شدگان از سوی رسول خدا) را برای همیشه از آن خود ساختند .آنها در زمان پیامبر و ابوبکر و عمر جایگاه اجتماعی مهمی در بین مسلمانان نداشتند ولی با روی کار آمدن عثمان زمینه برای قدرت گیری آنها فراهم شد.

۱ـ ريشه بني اميه:

عبدمناف بزرگ قريش است که خاندان بني هاشم و بني اميه در آنجا به هم مي¬رسند.

۲ـ شاخه¬هاي بني اميه:

عثمان اولين کس از بني اميه است که به قدرت (خلافت) مي¬رسد ولي به جهت اين كه معاويه پایه گزار حکومت موروثی در بنی امیه بود منابع وی را اولين حاکم اموي می دانند.

معاويه از زمان خليفه دوم والي شام بود تا اينکه اميرالمؤمنين علي(ع) او را عزل کرد. معاويه دستور حضرت را نپذيرفت و به بهانه خونخواهي عثمان در مقابل حضرت جنگيد تا اينکه در زمان امام حسن(ع) و پس از صلح، آشکارا خود را خليفه خواند و همه قدرت را در سرزمين¬هاي اسلامي به دست گرفت. در زمان او جعل حديث و سبّ حضرت علي(ع) به ويژه در منابر رسماً اجرا مي¬شد.

حاکمان بني اميه دو شاخه¬اند، يکي شاخه سفياني که دو خليفه دارد: معاويه و يزيد بن معاويه. با در نظر گرفتن معاویه فرزند یزید که مدتی کوتاه عهد دار خلافت بود سه خليفه در شاخه سفياني داريم. بعد از آن شاخه مرواني حاکم شد و خلفاي بني اميه تا آخر از شاخه مرواني هستند. و به اصطلاح به بني سفيان و بني مروان معروفند.

۳ـ تعداد خلفاي اموي و مدت خلافت آنها:

۱ـ معاويه بن ابوسفيان از سال ۴۰ تا ۶۰ق. البته بيست سال هم به عنوان والي شام بوده است.

۲ـ يزيد بن معاويه، از سال ۶۱ تا ۶۴ق.

۳ـ معاويه بن يزيد، چند ماه در سال ۶۴ق.

۴ـ مروان بن حکم، ۹ ماه در سال ۶۵ق.

۵ـ عبدالملک بن مروان، از سال ۶۵ تا ۸۶ق.

۶ـ وليد بن عبدالملک، از سال ۸۶ تا ۹۶ق.

۷ـ سليمان بن عبدالملک، از سال ۹۶ تا ۹۹ق.

۸ـ عمر بن عبدالعزيز، از سال ۹۹ تا ۱۰۱ق.

۹ـ يزيد بن عبدالملک، از سال ۱۰۱ تا ۱۰۵ق.

۱۰ـ هشام بن عبدالملک، از سال ۱۰۵ تا ۱۲۵ق.

۱۱ـ وليد بن يزيد بن عبدالملک، از سال ۱۲۵ تا ۱۲۶ق.

۱۲ـ يزيد بن وليد بن عبدالملک، مدتي در سال ۱۲۶ق.

۱۳ـ ابراهيم بن وليد بن عبدالملک، به مدت ۷۰ روز در سال ۱۲۶ق.

۱۴ـ مروان بن محمد (مروان حمار) از سال ۱۲۶ تا سال ۱۳۲ق.

ـ در سال ۱۳۲ق عباسيان حاکم شدند و بني اميه از قدرت ساقط شدند اما يکي از نوادگان مروان به نام عبدالرحمن داخل از دست عباسيان فرار کرد و از طريق شمال آفريقا به اندلس (اسپانياي فعلي) رفت و در آنجا حکومتی تشکيل داد که بهحکومت امويان اندلس مشهور است.

۴ـ برخي اقدامات مهم در زمان امويان:

در زمان عثمان دست اندازي بر بيت المال و بي¬عدالتي در تقسيم آن و قدرت گيري خاندان اموي که مغضوب پيامبر بودند شروع شد و در زمان معاويه رسميت يافت. معاويه براي جبران گذشته امويان خود را خليفه ناميد و به جعل حديث در فضايل بني اميه و شخص خود پرداخت و دستور رسمي براي سبّ و لعن اميرالمؤمنين را صادر کرد. پس از او يزيد چهره منفور جامعه اسلامي سه سال حکومت کرد و هر سال يک فاجعه بزرگ آفريد سال اول حادثه عظيم کربلا، سال دوم قتل عام مردم مدينه و تجاوز به نواميس مردم و سال سوم تخريب و آتش زدن کعبه بود. فضاي اختناق و رعب و وحشت دوره معاویه راه را بر هر حرکت اعتراضی و اصلاحی بسته بود. با روی کار آمدن یزید فاسق بیم ریشه کن شدن کامل دین می رفت و قیام امام حسین(ع) و پیامدهای آن به تدریج پایه های حکومت اموی را متزلزل کرد تا این که در سال ۱۳۲ق بساط این حکومت توسط عباسیان بر چیده شد. در زمان وليد، امام سجاد(ع) و در زمان هشام، امام محمد باقر(ع) به شهادت رسيدند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

کتاب مقاتل الطالبين، ابوالفرج اصفهاني، مروج الذهب، مسعودي، و دور نمايي از زندگي پيشوايان اسلام، جعفر سبحاني مراجعه کنيد.