روایت «دوست نشدن با چهار گروه»

سؤال

از دیدگاه امیرمومنان علی(ع) افرادی که نباید آنها را به دوستی گرفت، چه کسانی هستند؟

امیرالمؤمنین علی(ع) در سفارشی به فرزندش امام حسن(ع) وی را از دوست شدن با چهار گروه منع می‌کند: نادان؛ بخیل؛ فاجر؛ دروغگو.

« یَا بُنَیَّ احْفَظْ عَنِّی أَرْبَعاً وَ أَرْبَعاً لَا یَضُرُّکَ مَا عَمِلْتَ مَعَهُنَّ إِنَّ أَغْنَی الْغِنَی الْعَقْلُ وَ أَکْبَرَ الْفَقْرِ الْحُمْقُ وَ أَوْحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ وَ أَکْرَمَ الْحَسَبِ حُسْنُ الْخُلُق

پسرم! چهار چیز از من یاد گیر و چهار چیز را به خاطر بسپار. تا به آنها عمل می‌کنی زیان نمی‌بینی:

همانا ارزشمندترین بی‌نیازی عقل است.
و بزرگ‌ترین فقر بی‌خردی است.
و ترسناک‌ترین تنهایی خودپسندی است.
و گرامی‌ترین ارزش خانوادگی، اخلاق نیکوست.

»

علی(ع) سپس هشدار می‌دهد که این افراد تأثیر منفی در زندگی انسان دارند و در ادامه علت را ذکر می‌کند:

دوستی با افراد نادان:

« از دوستی با احمق بپرهیز، چرا که می‌خواهد به تو نفعی رساند امّا دچار زیانت می‌کند. »

دوستی با افراد بخیل:

« از دوستی با بخیل بپرهیز، زیرا آنچه را که سخت به آن نیاز داری از تو دریغ می‌دارد. »

دوستی با افراد فاجر:

« و از دوستی با بدکار بپرهیز، که با اندک بهایی تو را می‌فروشد. »

دوستی با درغگویان:

« و از دوستی با دروغگو بپرهیز، که او به سراب ماند: دور را به تو نزدیک، و نزدیک را دور می‌نمایاند. »