عالمان مشهور اخباری: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
رجال سرشناس اخباری چه کسانی هستند؟ | رجال سرشناس اخباری چه کسانی هستند؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}محمد امین استرابادی مشهورترین عالم اخباری است که به مؤسس یا احیاگر این مکتب مشهور است. ملا خلیل | {{پاسخ}}محمد امین استرابادی مشهورترین عالم اخباری است که به مؤسس یا احیاگر این مکتب مشهور است. ملا خلیل قزوینی، میرزا محمد اخباری و شیخ عبدالله سماهیجی از دیگر عالمان اخباری هستند که جزو عالمان سرشناس این مکتب شناخته می‌شوند. عالمان بزرگی مانند علامه مجلسی، فیض کاشانی، نعمت‌الله جزایری، حر عاملی، یوسف بحرانی و… از رجال معتدل مکتب اخباری هستند که برخی افکار اخباریان را ندارند. | ||
اخباریگری به معنای حدیث‌گرایی در قرون چهارم و پنجم عالمانی مانند شیخ صدوق، کلینی و ابن قولیه را داشت که هرچند جزو مکتب اخباری مصطلح نیستند اما گرایش شدید آنها به حدیث، آنان را به اهل نقل و اهل حدیث شهره کرده بود و برخی آنان را اخباریان متقدم می‌نامند. | |||
== محمد امین استرابادی == | == محمد امین استرابادی == | ||
محمد امین استرابادی (متوفای ۱۰۳۳) از علمای عصر صفویه را بنیانگذار اخباریگری می‌دانند. او تحت تأثیر استادش میرزا محمد استرابادی بود و اجتهاد را کنار نهاد و به تأسیس این مکتب پرداخت.<ref>پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریگری، فائز قاسم، شریفی محمد، دوفصلنامه کتاب قیم، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، دوره ۴، شماره ۱۱ (ویژه علوم قرآن و حدیث)</ref> مهمترین اثر مکتوب او کتاب [[الفوائد المدنیة]]، است که اندیشه‌های کلامی و فقهی خود را در آنها بیان کرده است. | [[محمد امین استرابادی]] (متوفای ۱۰۳۳) از علمای عصر صفویه را بنیانگذار [[اخباریگری]] می‌دانند. او تحت تأثیر استادش میرزا محمد استرابادی بود و اجتهاد را کنار نهاد و به تأسیس این مکتب پرداخت.<ref>پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریگری، فائز قاسم، شریفی محمد، دوفصلنامه کتاب قیم، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، دوره ۴، شماره ۱۱ (ویژه علوم قرآن و حدیث)</ref> مهمترین اثر مکتوب او کتاب [[الفوائد المدنیة]]، است که اندیشه‌های کلامی و فقهی خود را در آنها بیان کرده است. | ||
استرابادی معتقد | استرابادی معتقد بود استنباط احکام نظری از آیات قرآنی که محتمل وجوه متعدد است، جز برای معصومان اهل بیت(ع) که مخاطبان واقعی قرآن هستند، امکان‌پذیر نیست. وی به صحت جمیع احادیث کتب اربعه و اصولاً صحت غالب احادیث امامی قائل بود و معتقد بود که منابع کتب اربعه، اصولی است که اصحاب ائمه(ع) آن را مدون ساخته، به مضامین آن عمل می‌کردند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:4002.</ref> وی بخش مهمی از کتاب الفوائد المدنیة خود را به بررسی ماهیت اجتهاد اختصاص داده، استنباطات ظنی اصولیان را به نقد گرفته است.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:3921.</ref> | ||
استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف می‌کند.<ref>جایگاه عقل در اندیشه ملا محمّد امین استرآبادی، با نگاه به کتاب «الفواید المدنیة»، معصومه رضوانی، حدیث اندیشه پاییز ۱۳۸۸ و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۸ و ۹.</ref> | استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف می‌کند.<ref>جایگاه عقل در اندیشه ملا محمّد امین استرآبادی، با نگاه به کتاب «الفواید المدنیة»، معصومه رضوانی، حدیث اندیشه پاییز ۱۳۸۸ و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۸ و ۹.</ref> | ||
== ملا خلیل قزوینی == | == ملا خلیل قزوینی == | ||
[[خلیل بن غازی قزوینی]] (متوفای ۱۰۸۹) از عالمان اخباری قرن یازدهم در عصر اوج‌گیری گرایش اخباریگری، در [[اصفهان]] و [[قزوین]] می‌زیست.<ref>فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم حدیث، سال چهاردهم، شماره اول،</ref> از اساتید او می‌توان به [[میرداماد]] و [[شیخ بهایی]] اشاره کرد. | |||
ملا خلیل قزوینی از اخباریان سرسخت بود که علم اصول و اجتهاد را رد می‌کرد. او معتقد بود تمام روایات اصول کافی صحیح هستند و عمل به آن واجب است. کتاب صافی در شرح کافی به زبان فارسی اثر اوست.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۲۹</ref> | ملا خلیل قزوینی از اخباریان سرسخت بود که علم اصول و اجتهاد را رد می‌کرد. او معتقد بود تمام روایات اصول کافی صحیح هستند و عمل به آن واجب است. کتاب [[صافی در شرح کافی]] به زبان فارسی اثر اوست.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۲۹</ref> | ||
== میرزا محمد اخباری == | == میرزا محمد اخباری == | ||
میرزا محمد اخباری متولد هند در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref> او در کنار علوم متداول دینی، در علوم غریبه از قبیل طلسمات و جفر و اعداد مطالعاتی کرد و در بحث و جدل نیز مهارت یافت. میرزا محمد هرگز از ابراز مخالفت آشکار با علمای اصول، چه در گفتار و چه در نوشتار، خودداری نمی‌کرد و همین امر سبب شد تا حکم قتل او توسط علما و مجتهدان | [[میرزا محمد اخباری]] متولد هند در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref> او در کنار علوم متداول دینی، در علوم غریبه از قبیل طلسمات و جفر و اعداد مطالعاتی کرد و در بحث و جدل نیز مهارت یافت. میرزا محمد هرگز از ابراز مخالفت آشکار با علمای اصول، چه در گفتار و چه در نوشتار، خودداری نمی‌کرد و همین امر سبب شد تا حکم قتل او توسط علما و مجتهدان به‌نام آن زمان امضا گردد. در پی صدور حکم قتل میرزا محمد، گروهی به خانه او هجوم بردند و او را به همراه فرزندش احمد و یکی از شاگردانش به قتل رساندند. کتاب [[البرهان فی التکلیف و البیان]] او در بیان تکلیف و اسباب مسلک اخباری و رد مجتهدان است.<ref>اخباری، دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۷، شماره مقاله ۲۹۹۰.</ref> | ||
== شیخ یوسف بحرانی == | == شیخ یوسف بحرانی == | ||
[[یوسف بحرانی]] مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجسته‌ترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.</ref> اعتدال و انصاف صاحب حدائق را در پایان رسیدن عصر اخباری گری مؤثر می‌دانند.<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۱۱۹.</ref> مشهورترین اثر او | [[یوسف بحرانی]] مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجسته‌ترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.</ref> اعتدال و انصاف صاحب حدائق را در پایان رسیدن عصر اخباری گری مؤثر می‌دانند.<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۱۱۹.</ref> مشهورترین اثر او [[الحدائق الناضرة]] است که در ۲۵ جلد انتشار یافته است. | ||
== فیض کاشانی == | == فیض کاشانی == | ||
[[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایه‌های اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشته‌های خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت می‌شمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را می‌پذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی می‌کند.<ref>تاریخ حدیث شیعه «2»، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۳۳</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود. | [[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایه‌های اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشته‌های خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت می‌شمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را می‌پذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی می‌کند.<ref>تاریخ حدیث شیعه «2»، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۳۳</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود. | ||
برخی | برخی گفته‌اند فیض کاشانی برخلاف برخی گزارش‌ها اخباری نبوده است. در واقع فیض کاشانی به گونه خلاقانه‌ای در آثارش موفق شده دیدگاه‌های حکمی و اخباری استادان خود را تلفیق کند.<ref>تحلیل مبانی فکری و گرایش‌های اندیشگی فیض کاشانی، فروغ پارسا، کاشان‌شناسی دوره 14 پاییز و زمستان 1400 شماره 2 (پیاپی 27)</ref> | ||
== سایرین == | == سایرین == | ||
* [[شیخ صدوق]] | * [[شیخ صدوق]] محدث و فقیه بزرگ شیعه امامیه، متولد سال ۳۰۵ قمری است. برخی شیخ صدوق را آغازگر مکتب اخباری می‌دانند. کتاب [[مَن لا یَحضُرُه الفقیه]] از [[کتب اربعه شیعه]] اثر اوست. | ||
* [[سید نعمت‌الله جزایری]] | * [[سید نعمت‌الله جزایری]] مصلح دینی ـ اجتماعی و از رجال خوزستانی اثرگذار در فقه و اندیشهٔ امامی در دورهٔ صفویه، از اخباریان میانه‌رو، (درگذشت ۱۱۱۲) است که گفته شده، با اینکه اخباری بوده، در تأیید و نصرت مجتهدان و هواداران ایشان و ارج نهادن به اقوال آنان اهتمام تمام داشته است. | ||
* [[شیخ حرعاملی]] | * [[شیخ حرعاملی]] صاحب کتاب مشهور [[وسائل الشیعة]] و از پیروان غیرافراطی طریقه اخباری و از مخالفان روش اجتهادی است. | ||
* [[علامه مجلسی]] | * [[علامه مجلسی]] مسلک و رویکرد علمیِ علّامه مجلسی و نسبتش با اخباریگری، محل بحث و اختلاف است. به قول برخی، مشرب معتدل اخباریگری دارد؛ و برخی نیز معتقدند که مجلسی، نه اخباریِ صرف است و نه مجتهد خالص؛ بلکه خود، مسلکی جداگانه دارد، که از دید شاگردش شیخ یوسف بحرانی، «حدّ وسط بین قول اخباریان و مجتهدان» است.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۴۸.</ref> مجلسی دوم خود می‌گوید که روش «أوحد وسطی» میان اخباریان واصولیان است.<ref>مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مدرسی، سید حسین، ج۱، ص۵۹.</ref> مهمترین و مشهورترین کتاب او بحار الانوار است که پیش از آن چنین کاری انجام نشده بود. | ||
* [[محمد تقی مجلسی]] | * [[محمد تقی مجلسی]] کتاب معروف او روضة المتقین و پدر علامه مجلسی، از پیروان میانه‌رو و متعادل مکتب اخباری بوده است. | ||
* [[شیخ سلیمان بحرانی]] | * [[شیخ سلیمان بحرانی]] فقیه و محدّثِ قرون یازدهم و دوازدهم از عالمان اخباری شناخته می‌شود. از بحرانی بیش از پنجاه رساله و کتاب در موضوعات مختلف فقهی و اصولی و حدیثی و اعتقادی برجای مانده است.<ref>بَحرانی، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۵۹.</ref> | ||
* [[شیخ عبدالله سماهیجی]] | * [[شیخ عبدالله سماهیجی]] از عالمان بزرگ اخباری، در سال ۱۰۷۶ ه.ق در بحرین به دنیا آمد.<ref>سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی | ||
http://shiastudies.com/fa/16494/هشتم-جمادی-الثانی/</ref> او را اخباریان تندرو می‌دانند<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۵۸</ref>که به کثرت طعن بر مجتهدان شهره بود و مجتهان ناسزا می‌گفت.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref> | http://shiastudies.com/fa/16494/هشتم-جمادی-الثانی/</ref> او را از اخباریان تندرو می‌دانند<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۵۸</ref>که به کثرت طعن بر مجتهدان شهره بود و به مجتهان ناسزا می‌گفت.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref> | ||
* ملا عبدالله شوشتری در | * [[ملا عبدالله شوشتری]] از شاگردان مقدس اردبیلی و استاد محمد تقی مجلسی، در اوایل قرن یازدهم سهم مهمی در احیای علم حدیث داشت.<ref>مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مدرسی، سید حسین، ج۱، ص۵۸.</ref> | ||
از دیگر عالمان اخباری می‌توان محمد طاهر قمی، سید صدرالدین قمی، آقا رضی قزوینی، شیخ حسین کرکی، ملا عبدالله تونی، را نام برد.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۵۴۵</ref> | از دیگر عالمان اخباری می‌توان محمد طاهر قمی، سید صدرالدین قمی، آقا رضی قزوینی، شیخ حسین کرکی، ملا عبدالله تونی، را نام برد.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۵۴۵</ref> | ||
نسخهٔ ۱۷ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۶
سؤال
رجال سرشناس اخباری چه کسانی هستند؟
محمد امین استرابادی مشهورترین عالم اخباری است که به مؤسس یا احیاگر این مکتب مشهور است. ملا خلیل قزوینی، میرزا محمد اخباری و شیخ عبدالله سماهیجی از دیگر عالمان اخباری هستند که جزو عالمان سرشناس این مکتب شناخته می‌شوند. عالمان بزرگی مانند علامه مجلسی، فیض کاشانی، نعمت‌الله جزایری، حر عاملی، یوسف بحرانی و… از رجال معتدل مکتب اخباری هستند که برخی افکار اخباریان را ندارند.
اخباریگری به معنای حدیث‌گرایی در قرون چهارم و پنجم عالمانی مانند شیخ صدوق، کلینی و ابن قولیه را داشت که هرچند جزو مکتب اخباری مصطلح نیستند اما گرایش شدید آنها به حدیث، آنان را به اهل نقل و اهل حدیث شهره کرده بود و برخی آنان را اخباریان متقدم می‌نامند.
محمد امین استرابادی
محمد امین استرابادی (متوفای ۱۰۳۳) از علمای عصر صفویه را بنیانگذار اخباریگری می‌دانند. او تحت تأثیر استادش میرزا محمد استرابادی بود و اجتهاد را کنار نهاد و به تأسیس این مکتب پرداخت.[۱] مهمترین اثر مکتوب او کتاب الفوائد المدنیة، است که اندیشه‌های کلامی و فقهی خود را در آنها بیان کرده است.
استرابادی معتقد بود استنباط احکام نظری از آیات قرآنی که محتمل وجوه متعدد است، جز برای معصومان اهل بیت(ع) که مخاطبان واقعی قرآن هستند، امکان‌پذیر نیست. وی به صحت جمیع احادیث کتب اربعه و اصولاً صحت غالب احادیث امامی قائل بود و معتقد بود که منابع کتب اربعه، اصولی است که اصحاب ائمه(ع) آن را مدون ساخته، به مضامین آن عمل می‌کردند.[۲] وی بخش مهمی از کتاب الفوائد المدنیة خود را به بررسی ماهیت اجتهاد اختصاص داده، استنباطات ظنی اصولیان را به نقد گرفته است.[۳]
استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف می‌کند.[۴]
ملا خلیل قزوینی
خلیل بن غازی قزوینی (متوفای ۱۰۸۹) از عالمان اخباری قرن یازدهم در عصر اوج‌گیری گرایش اخباریگری، در اصفهان و قزوین می‌زیست.[۵] از اساتید او می‌توان به میرداماد و شیخ بهایی اشاره کرد.
ملا خلیل قزوینی از اخباریان سرسخت بود که علم اصول و اجتهاد را رد می‌کرد. او معتقد بود تمام روایات اصول کافی صحیح هستند و عمل به آن واجب است. کتاب صافی در شرح کافی به زبان فارسی اثر اوست.[۶]
میرزا محمد اخباری
میرزا محمد اخباری متولد هند در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است.[۷] او در کنار علوم متداول دینی، در علوم غریبه از قبیل طلسمات و جفر و اعداد مطالعاتی کرد و در بحث و جدل نیز مهارت یافت. میرزا محمد هرگز از ابراز مخالفت آشکار با علمای اصول، چه در گفتار و چه در نوشتار، خودداری نمی‌کرد و همین امر سبب شد تا حکم قتل او توسط علما و مجتهدان به‌نام آن زمان امضا گردد. در پی صدور حکم قتل میرزا محمد، گروهی به خانه او هجوم بردند و او را به همراه فرزندش احمد و یکی از شاگردانش به قتل رساندند. کتاب البرهان فی التکلیف و البیان او در بیان تکلیف و اسباب مسلک اخباری و رد مجتهدان است.[۸]
شیخ یوسف بحرانی
یوسف بحرانی مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجسته‌ترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.[۹] اعتدال و انصاف صاحب حدائق را در پایان رسیدن عصر اخباری گری مؤثر می‌دانند.[۱۰] مشهورترین اثر او الحدائق الناضرة است که در ۲۵ جلد انتشار یافته است.
فیض کاشانی
ملا محسن فیض کاشانی (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایه‌های اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشته‌های خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت می‌شمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را می‌پذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی می‌کند.[۱۱] تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود.
برخی گفته‌اند فیض کاشانی برخلاف برخی گزارش‌ها اخباری نبوده است. در واقع فیض کاشانی به گونه خلاقانه‌ای در آثارش موفق شده دیدگاه‌های حکمی و اخباری استادان خود را تلفیق کند.[۱۲]
سایرین
- شیخ صدوق محدث و فقیه بزرگ شیعه امامیه، متولد سال ۳۰۵ قمری است. برخی شیخ صدوق را آغازگر مکتب اخباری می‌دانند. کتاب مَن لا یَحضُرُه الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.
- سید نعمت‌الله جزایری مصلح دینی ـ اجتماعی و از رجال خوزستانی اثرگذار در فقه و اندیشهٔ امامی در دورهٔ صفویه، از اخباریان میانه‌رو، (درگذشت ۱۱۱۲) است که گفته شده، با اینکه اخباری بوده، در تأیید و نصرت مجتهدان و هواداران ایشان و ارج نهادن به اقوال آنان اهتمام تمام داشته است.
- شیخ حرعاملی صاحب کتاب مشهور وسائل الشیعة و از پیروان غیرافراطی طریقه اخباری و از مخالفان روش اجتهادی است.
- علامه مجلسی مسلک و رویکرد علمیِ علّامه مجلسی و نسبتش با اخباریگری، محل بحث و اختلاف است. به قول برخی، مشرب معتدل اخباریگری دارد؛ و برخی نیز معتقدند که مجلسی، نه اخباریِ صرف است و نه مجتهد خالص؛ بلکه خود، مسلکی جداگانه دارد، که از دید شاگردش شیخ یوسف بحرانی، «حدّ وسط بین قول اخباریان و مجتهدان» است.[۱۳] مجلسی دوم خود می‌گوید که روش «أوحد وسطی» میان اخباریان واصولیان است.[۱۴] مهمترین و مشهورترین کتاب او بحار الانوار است که پیش از آن چنین کاری انجام نشده بود.
- محمد تقی مجلسی کتاب معروف او روضة المتقین و پدر علامه مجلسی، از پیروان میانه‌رو و متعادل مکتب اخباری بوده است.
- شیخ سلیمان بحرانی فقیه و محدّثِ قرون یازدهم و دوازدهم از عالمان اخباری شناخته می‌شود. از بحرانی بیش از پنجاه رساله و کتاب در موضوعات مختلف فقهی و اصولی و حدیثی و اعتقادی برجای مانده است.[۱۵]
- شیخ عبدالله سماهیجی از عالمان بزرگ اخباری، در سال ۱۰۷۶ ه.ق در بحرین به دنیا آمد.[۱۶] او را از اخباریان تندرو می‌دانند[۱۷]که به کثرت طعن بر مجتهدان شهره بود و به مجتهان ناسزا می‌گفت.[۱۸]
- ملا عبدالله شوشتری از شاگردان مقدس اردبیلی و استاد محمد تقی مجلسی، در اوایل قرن یازدهم سهم مهمی در احیای علم حدیث داشت.[۱۹]
از دیگر عالمان اخباری می‌توان محمد طاهر قمی، سید صدرالدین قمی، آقا رضی قزوینی، شیخ حسین کرکی، ملا عبدالله تونی، را نام برد.[۲۰]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریگری، فائز قاسم، شریفی محمد، دوفصلنامه کتاب قیم، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، دوره ۴، شماره ۱۱ (ویژه علوم قرآن و حدیث)
- ↑ دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:4002.
- ↑ دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:3921.
- ↑ جایگاه عقل در اندیشه ملا محمّد امین استرآبادی، با نگاه به کتاب «الفواید المدنیة»، معصومه رضوانی، حدیث اندیشه پاییز ۱۳۸۸ و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۸ و ۹.
- ↑ فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم حدیث، سال چهاردهم، شماره اول،
- ↑ اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۲۹
- ↑ اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.
- ↑ اخباری، دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۷، شماره مقاله ۲۹۹۰.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.
- ↑ دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ تاریخ حدیث شیعه «2»، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۳۳
- ↑ تحلیل مبانی فکری و گرایش‌های اندیشگی فیض کاشانی، فروغ پارسا، کاشان‌شناسی دوره 14 پاییز و زمستان 1400 شماره 2 (پیاپی 27)
- ↑ اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۴۸.
- ↑ مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مدرسی، سید حسین، ج۱، ص۵۹.
- ↑ بَحرانی، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۵۹.
- ↑ سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی http://shiastudies.com/fa/16494/هشتم-جمادی-الثانی/
- ↑ اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۵۸
- ↑ اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.
- ↑ مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مدرسی، سید حسین، ج۱، ص۵۸.
- ↑ اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۵۴۵