کیفرها و پاداش‌ها در برزخ: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۴۶

سؤال

ماهیت کیفرها و پاداش‌ها در برزخ چگونه است؟

وجود بهشت، جهنم برزخی و برخی اوصاف آنها، در متن آیات و روایات ذکر شده است. اکنون به پاره ای از آنها اشاره می‌شود:

قرآن مجید به مؤمن آل یاسین (حبیب نجّار) که به دست قومش شهید شد، در حالی که هنوز، قومش در حیات دنیایی به سر می‌بردند، می‌فرماید: «داخل بهشت شو.»]مؤمن آل یاسین[ گفت: «ای کاش! قوم من می‌دانستند که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی داشتگان قرار داده است».^[۱] مرحوم طبرسی می‌فرماید که این آیه دلالت بر نعمت‌های قبر و برزخ دارد.^[۲]

قرآن کریم در وصف مقرّبان و تکذیب کنندگان، می‌فرماید:

پس اگر او از مقرّبان باشد، در «روح» و «ریحان» و بهشت پرنعمت است... .

اما اگر از تکذیب کنندگانِ گمراه باشد، با آب جوشان دوزخ، از او پذیرایی می‌شود و سرنوشت او ورود در آتش جهنم است.^[۳]

امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمود:

«روح» و «ریحان» (رحمت، وسعت، راحتی و رزق) به نعمت برزخ مربوط است و «بهشت پرنعمت» به قیامت مربوط است و «آب جوشان» به عذاب برزخ و «آتش جهنم» به قیامت مربوط است.^[۴]

قرآن کریم، برای اهل جنّت در برزخ، بهترین استراحت و خواب آرام میان روز (قیلوله) را وعده می‌دهد:

(أَصْحابُ الْجَنَّه یَوْمَئِذ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِیلاً).^[۵]

مَقیل به معنی خواب قیلوله (میان روز) یا جای خواب قیلوله است و آیاتی که در آن، زمانی مانند صبح، عصر و... به کار رفته باشد، در باره ی عالم برزخ است. اگرچه در برزخ، خواب دنیایی نیست، اما استراحت به تناسب برزخ است.^[۶]

قرآن کریم از کتک زدن ملائکه بر صورت و پشت کفار، هنگام جان دادن، (شروع برزخ) خبر می‌دهد.^[۷] برای اشقیا (تیره‌روزها) در برزخ از زفیر و شهیق یعنی نفس زدن‌های طولانی خبر داده است.^[۸] و برای آل فرعون خبر داده است که هر صبحگاهان و شامگاهان آتش عرضه می‌شود.^[۹] برای کسانی که توبه کرده و عمل صالح انجام داده‌اند و ایمان دارند، از رزق و روزی برزخی در هر صبح و عشاء داده خبر است.^[۱۰]

روایات نیز از گونه‌های عذاب و نعمت‌های برزخی سخن گفته‌اند. امام صادق(علیه السلام) فرمود:

ارواح مؤمنان، در حجره‌های بهشتی مستقرند، از غذاهای بهشتی می‌خورند، از مایع بهشتی می‌نوشند و از خدا می‌خواهند هر چه زودتر قیامت بر پا شود.^[۱۱]

برای درک بهتر ماهیت عذاب و ثواب‌های برزخ، توجه به نکات زیر کارگشاست.

۱. جهان برزخ با دنیا سنخیت‌هایی دارد. از جمله: از آثار (بو، رنگ، مزه و...)، اشکال و مقادیر مادی برخوردار است. آنجا روز، شب و زمان مطرح است. بهشت و دوزخش نیز جاوید نیست.

۲. بدن لطیفی که در هنگام خواب لذت یا عذاب را متوجه می‌شود، با امور عالم برزخ نزدیکی زیادی دارد. این مشابهت تا آن جاست که روایت می‌گوید:

در آغاز آفرینش انسان‌ها خواب نمی‌دیدند، بلکه بعدها حادث شد. علت آفرینش خواب دیدن، این بود که امتِ پیامبری با دیدن پوسیده و خاک شدنِ بدن‌های مردگان، زندگی مجدد، بقای ارواح و سرای دیگر را منکر بودند. خواب دیدن آفریده شد تا مطلب، کاملاً مفهوم شود.^[۱۲]

۳. یکی از مناسبت‌های این که عالم برزخ را عالم مثال می‌گویند این است که مانند آینه است. آینه از خود رنگ، تصویر، زشتی و زیبایی ندارد; بلکه هر چه در صاحب تصویر است را منعکس می‌کند. نعمت‌ها، عذاب‌ها، زشتی‌ها و زیبایی‌های برزخ، تابع اعمال دنیایی انسان هاست.^[۱۳]

منابع

↑ یس: ۲۶ و ۲۷.
↑ مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۹.
↑ واقعه: ۸۹.
↑ بحار الانوار، ج۶، ص۲۱۷، ح ۱۱; و المیزان، ج۱۹، ص۱۵۸.
↑ فرقان: ۲۴.
↑ حسینی تهرانی، معادشناسی، ج۳، ص۲۵ و ۲۶.
↑ انفال: ۵۰; (وَ لَوْ تَری إِذْ یَتَوَفَّی الَّذِینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَه یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ).
↑ هود: ۱۰۶; (فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ).
↑ غافر: ۴۶; (النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).
↑ مریم: ۶۲; (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَه وَ عَشِیًّا).
↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۲; و محمد باقر مجلسی،حق الیقین، ص۴۷۷; و بحار الانوار، ج۶، ص۲۳۴، ح ۴۹.
↑ عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۷۳; بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۳، ح ۶۸; و فیض کاشانی، علم الیقین، ج۲، ص۱۰۶۱.
↑ معادشناسی، ج۳، ص۲۹.

[1] یس: ۲۶ و ۲۷.

[2] مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۹.

[3] واقعه: ۸۹.

[4] بحار الانوار، ج۶، ص۲۱۷، ح ۱۱; و المیزان، ج۱۹، ص۱۵۸.

[5] فرقان: ۲۴.

[6] حسینی تهرانی، معادشناسی، ج۳، ص۲۵ و ۲۶.

[7] انفال: ۵۰; (وَ لَوْ تَری إِذْ یَتَوَفَّی الَّذِینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَه یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ).

[8] هود: ۱۰۶; (فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ).

[9] غافر: ۴۶; (النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).

[10] مریم: ۶۲; (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَه وَ عَشِیًّا).

[11] الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۲; و محمد باقر مجلسی،حق الیقین، ص۴۷۷; و بحار الانوار، ج۶، ص۲۳۴، ح ۴۹.

[12] عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۷۳; بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۳، ح ۶۸; و فیض کاشانی، علم الیقین، ج۲، ص۱۰۶۱.

[13] معادشناسی، ج۳، ص۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-ماهيت كيفرها و پاداش ها در برزخ چگونه است؟
+ماهیت کیفرها و پاداش‌ها در برزخ چگونه است؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-وجود بهشت، جهنم برزخى و برخى اوصاف آنها، در متن آيات و روايات ذكر شده است. اكنون به پاره اى از آنها اشاره مى شود:
+وجود بهشت، جهنم برزخی و برخی اوصاف آنها، در متن آیات و روایات ذکر شده است. اکنون به پاره ای از آنها اشاره می‌شود:
-قرآن مجيد به مؤمن آل ياسين (حبيب نجّار) كه به دست قومش شهيد شد، در حالى كه هنوز، قومش در حيات دنيايى به سر مى بردند، مى فرمايد: «داخل بهشت شو.» ]مؤمن آل ياسين[ گفت: «اى كاش! قوم من مى دانستند كه پروردگارم مرا آمرزيده و از گرامى داشتگان قرار داده است».<ref>يس: ۲۶ و ۲۷.</ref> مرحوم طبرسى مى فرمايد كه اين آيه دلالت بر نعمت هاى قبر و برزخ دارد.<ref>مجمع البيان، ج۸، ص۶۵۹.</ref>
+قرآن مجید به مؤمن آل یاسین (حبیب نجّار) که به دست قومش شهید شد، در حالی که هنوز، قومش در حیات دنیایی به سر می‌بردند، می‌فرماید: «داخل بهشت شو.»]مؤمن آل یاسین[ گفت: «ای کاش! قوم من می‌دانستند که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی داشتگان قرار داده است».<ref>یس: ۲۶ و ۲۷.</ref> مرحوم طبرسی می‌فرماید که این آیه دلالت بر نعمت‌های قبر و برزخ دارد.<ref>مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۹.</ref>
-قرآن كريم در وصف مقرّبان و تكذيب كنندگان، مى فرمايد:
+قرآن کریم در وصف مقرّبان و تکذیب کنندگان، می‌فرماید:
-پس اگر او از مقرّبان باشد، در «روح» و «ريحان» و بهشت پرنعمت است... .
+پس اگر او از مقرّبان باشد، در «روح» و «ریحان» و بهشت پرنعمت است... .
-اما اگر از تكذيب كنندگانِ گمراه باشد، با آب جوشان دوزخ، از او پذيرايى مى شود و سرنوشت او ورود در آتش جهنم است.<ref>واقعه: ۸۹.</ref>
+اما اگر از تکذیب کنندگانِ گمراه باشد، با آب جوشان دوزخ، از او پذیرایی می‌شود و سرنوشت او ورود در آتش جهنم است.<ref>واقعه: ۸۹.</ref>
-امام صادق(عليه السلام) در تفسير اين آيه فرمود:
+امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمود:
-«روح» و «ريحان» (رحمت، وسعت، راحتى و رزق) به نعمت برزخ مربوط است و «بهشت پرنعمت» به قيامت مربوط است و «آب جوشان» به عذاب برزخ و «آتش جهنم» به قيامت مربوط است.<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۲۱۷، ح ۱۱; و الميزان، ج۱۹، ص۱۵۸.</ref>
+«روح» و «ریحان» (رحمت، وسعت، راحتی و رزق) به نعمت برزخ مربوط است و «بهشت پرنعمت» به قیامت مربوط است و «آب جوشان» به عذاب برزخ و «آتش جهنم» به قیامت مربوط است.<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۲۱۷، ح ۱۱; و المیزان، ج۱۹، ص۱۵۸.</ref>
-قرآن كريم، براى اهل جنّت در برزخ، بهترين استراحت و خواب آرام ميان روز (قيلوله) را وعده مى دهد:
+قرآن کریم، برای اهل جنّت در برزخ، بهترین استراحت و خواب آرام میان روز (قیلوله) را وعده می‌دهد:
-(أَصْحابُ الْجَنَّه يَوْمَئِذ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِيلاً)<ref>فرقان: ۲۴.</ref>.
+(أَصْحابُ الْجَنَّه یَوْمَئِذ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِیلاً).<ref>فرقان: ۲۴.</ref>
-مَقيل به معنى خواب قيلوله (ميان روز) يا جاى خواب قيلوله است و آياتى كه در آن، زمانى مانند صبح، عصر و... به كار رفته باشد، در باره ى عالم برزخ است. اگرچه در برزخ، خواب دنيايى نيست، اما استراحت به تناسب برزخ است.<ref>حسينى تهرانى، معادشناسى، ج۳، ص۲۵ و ۲۶.</ref>
+مَقیل به معنی خواب قیلوله (میان روز) یا جای خواب قیلوله است و آیاتی که در آن، زمانی مانند صبح، عصر و... به کار رفته باشد، در باره ی عالم برزخ است. اگرچه در برزخ، خواب دنیایی نیست، اما استراحت به تناسب برزخ است.<ref>حسینی تهرانی، معادشناسی، ج۳، ص۲۵ و ۲۶.</ref>
-قرآن كريم از كتك زدن ملائكه بر صورت و پشت كفار، هنگام جان دادن، (شروع برزخ) خبر مى دهد.<ref>انفال: ۵۰; (وَ لَوْ تَرى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلائِكَه يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ).</ref> براى اشقيا (تيره روزها) در برزخ از زفير و شهيق يعنى نفس زدن هاى طولانى خبر داده است.<ref>هود: ۱۰۶; (فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُوا فَفِي النّارِ لَهُمْ فِيها زَفِيرٌ وَ شَهِيقٌ).</ref> و براى آل فرعون خبر داده است كه هر صبحگاهان و شامگاهان آتش عرضه مى شود.<ref>غافر: ۴۶; (النّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْها غُدُوًّا وَ عَشِيًّا وَ يَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).</ref> براى كسانى كه توبه كرده و عمل صالح انجام داده اند و ايمان دارند، از رزق و روزى برزخى در هر صبح و عشاء داده خبر است.<ref>مريم: ۶۲; (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيها بُكْرَه وَ عَشِيًّا).</ref>
+قرآن کریم از کتک زدن ملائکه بر صورت و پشت کفار، هنگام جان دادن، (شروع برزخ) خبر می‌دهد.<ref>انفال: ۵۰; (وَ لَوْ تَری إِذْ یَتَوَفَّی الَّذِینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَه یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ).</ref> برای اشقیا (تیره‌روزها) در برزخ از زفیر و شهیق یعنی نفس زدن‌های طولانی خبر داده است.<ref>هود: ۱۰۶; (فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ).</ref> و برای آل فرعون خبر داده است که هر صبحگاهان و شامگاهان آتش عرضه می‌شود.<ref>غافر: ۴۶; (النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).</ref> برای کسانی که توبه کرده و عمل صالح انجام داده‌اند و ایمان دارند، از رزق و روزی برزخی در هر صبح و عشاء داده خبر است.<ref>مریم: ۶۲; (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَه وَ عَشِیًّا).</ref>
-روايات نيز از گونه هاى عذاب و نعمت هاى برزخى سخن گفته اند. امام صادق(عليه السلام) فرمود:
+روایات نیز از گونه‌های عذاب و نعمت‌های برزخی سخن گفته‌اند. امام صادق(علیه السلام) فرمود:
-ارواح مؤمنان، در حجره هاى بهشتى مستقرند، از غذاهاى بهشتى مى خورند، از مايع بهشتى مى نوشند و از خدا مى خواهند هر چه زودتر قيامت بر پا شود.<ref>الفروع من الكافى، ج۳، ص۲۴۴، ح ۲; و محمد باقر مجلسى،حق اليقين، ص۴۷۷; و بحار الانوار، ج۶، ص۲۳۴، ح ۴۹.</ref>
+ارواح مؤمنان، در حجره‌های بهشتی مستقرند، از غذاهای بهشتی می‌خورند، از مایع بهشتی می‌نوشند و از خدا می‌خواهند هر چه زودتر قیامت بر پا شود.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۲; و محمد باقر مجلسی،حق الیقین، ص۴۷۷; و بحار الانوار، ج۶، ص۲۳۴، ح ۴۹.</ref>
-براى درك بهتر ماهيت عذاب و ثواب هاى برزخ، توجه به نكات زير كارگشاست.
+برای درک بهتر ماهیت عذاب و ثواب‌های برزخ، توجه به نکات زیر کارگشاست.
-۱. جهان برزخ با دنيا سنخيت هايى دارد. از جمله: از آثار (بو، رنگ، مزه و...)، اشكال و مقادير مادى برخوردار است. آنجا روز، شب و زمان مطرح است. بهشت و دوزخش نيز جاويد نيست.
+۱. جهان برزخ با دنیا سنخیت‌هایی دارد. از جمله: از آثار (بو، رنگ، مزه و...)، اشکال و مقادیر مادی برخوردار است. آنجا روز، شب و زمان مطرح است. بهشت و دوزخش نیز جاوید نیست.
-۲. بدن لطيفى كه در هنگام خواب لذت يا عذاب را متوجه مى شود، با امور عالم برزخ نزديكى زيادى دارد. اين مشابهت تا آن جاست كه روايت مى گويد:
+۲. بدن لطیفی که در هنگام خواب لذت یا عذاب را متوجه می‌شود، با امور عالم برزخ نزدیکی زیادی دارد. این مشابهت تا آن جاست که روایت می‌گوید:
-در آغاز آفرينش انسان ها خواب نمى ديدند، بلكه بعدها حادث شد. علت آفرينش خواب ديدن، اين بود كه امتِ پيامبرى با ديدن پوسيده و خاك شدنِ بدن هاى مردگان، زندگى مجدد، بقاى ارواح و سراى ديگر را منكر بودند. خواب ديدن آفريده شد تا مطلب، كاملاً مفهوم شود.<ref>عبدالله شبّر، حق اليقين، ج۲، ص۳۷۳; بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۳، ح ۶۸; و فيض كاشانى، علم اليقين، ج۲، ص۱۰۶۱.</ref>
+در آغاز آفرینش انسان‌ها خواب نمی‌دیدند، بلکه بعدها حادث شد. علت آفرینش خواب دیدن، این بود که امتِ پیامبری با دیدن پوسیده و خاک شدنِ بدن‌های مردگان، زندگی مجدد، بقای ارواح و سرای دیگر را منکر بودند. خواب دیدن آفریده شد تا مطلب، کاملاً مفهوم شود.<ref>عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۷۳; بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۳، ح ۶۸; و فیض کاشانی، علم الیقین، ج۲، ص۱۰۶۱.</ref>
-۳. يكى از مناسبت هاى اين كه عالم برزخ را عالم مثال مى گويند اين است كه مانند آينه است. آينه از خود رنگ، تصوير، زشتى و زيبايى ندارد; بلكه هر چه در صاحب تصوير است را منعكس مى كند. نعمت ها، عذاب ها، زشتى ها و زيبايى هاى برزخ، تابع اعمال دنيايى انسان هاست.<ref>معادشناسى، ج۳، ص۲۹.</ref>
+۳. یکی از مناسبت‌های این که عالم برزخ را عالم مثال می‌گویند این است که مانند آینه است. آینه از خود رنگ، تصویر، زشتی و زیبایی ندارد; بلکه هر چه در صاحب تصویر است را منعکس می‌کند. نعمت‌ها، عذاب‌ها، زشتی‌ها و زیبایی‌های برزخ، تابع اعمال دنیایی انسان هاست.<ref>معادشناسی، ج۳، ص۲۹.</ref>
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی =
 |شاخه فرعی۱ =
 |شاخه فرعی۲ =
 |شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه =
   | تیترها =
   | ویرایش =
   | لینک‌دهی =
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر =
   | ارجاعات =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت =
   | کیفیت =
 }}
 {{پایان متن}}