فحشاء: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۱:۵۶

سؤال

فحشاء چیست؟ آیات مربوط در این زمینه و عوامل و فحشاء چیست؟

ک

مفهوم‌شناسی

«فحشاء» به معنای هر کاری دانسته شده که از حدّ اعتدال خارج شده و آشکار شود؛ بنابراین شامل همه منکرات واضح و آشکار شمرده شده است.^[۱] فضل بن حسن طَبْرِسی، مفسر شیعه قرن ششم قمری، فحشاء را به هر گناهی که زشتی آن زیاد باشد، معنا کرده است.^[۲] این واژه در قرآن به زنا، لواط، ازدواج با نامادری و هر کار بسیار زشت گفته شده است.^[۳]

امروزه این واژه در مورد اعمال منافی عفّت یا در مورد گناهانی که حدّ شرعی دارند، به کار می‌رود.^[۱]

عوامل

برخی از عوامل فحشاء بر اساس آیات قرآن، چنین دانسته شده است:

پیروی از شیطان: در آیات متعددی مانند آیات ۱۶۹ و ۲۶۸ سوره بقره، گفته شده شیطان انسان را به فحشاء امر می‌کند.^[۴]
دنباله‌روی از اهل فحشاء: در آیه ۲۸ سوره اعراف، کسانی که مرتکب فحشا می‌شوند، یکی از دلایل این کارشان را پیروی از پدرانشان دانسته‌اند.
توجه نکردن به نماز: بر اساس آیه ۴۵ سوره عنکبوت، یکی از نتایج نماز دوری از فحشا شمرده شده است؛ از این استفاده شده که یکی از دلایل فحشا، توجه نکردن به نماز است.^{^{[نیازمند منبع]}}

پیامدها

برخی از پیامدهای فحشا، که در قرآن به آن اشاره شده، چنین شمرده شده است:

نزول عذاب الهی:

نور / ۱۹: «إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَه فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَه وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»؛ «کسانی که دوست دارند زشتی‌ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت است؛ و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید».

فحشا و منکر چیزی جز دامن گیر شدن جامعه به عذاب الهی بر اثر لجاجت آن جامعه در غوطه ور شدن در فساد، نخواهد شد.

۳. تکذیب رسولان الهی:

عنکبوت/ ۲۹: «أَ إِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ وَ تَقْطَعُونَ السَّبیلَ وَ تَأْتُونَ فی نادیکُمُ الْمُنْکَرَ فَما کانَ جَوابَ قَوْمِهِ إِلاَّ أَنْ قالُوا ائْتِنا بِعَذابِ اللَّهِ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقینَ»؛ «آیا شما به سراغ مردان می‌روید و راه (تداوم نسل انسان) را قطع می‌کنید و در مجلس‌تان اعمال ناپسند انجام می‌دهید؟! اما پاسخ قومش جز این نبود که گفتند: اگر راست می‌گویی عذاب الهی را برای ما بیاور».

وقتی فحشا و منکر زیاد باشد، مردم به جای گوش دادن به دستورات الهی و پیروی از پیامبران و رهبران دینی، آنها را دروغ‌گو قلمداد کرده و خود را در فساد غرق می‌سازند.

۴. رواج فساد در جامعه:

نور / ۲۱: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ وَ مَنْ یَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّیْطانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَکی مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّی مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از گام‌های شیطان پیروی نکنید! هر کس پیرو شیطان شود، او به فحشا و منکر فرمان می‌دهد! و اگر فضل و رحمت الهی بر شما نبود، هرگز احدی از شما پاک نمی‌شد؛ ولی خداوند هر که را بخواهد تزکیه می‌کند، و خدا شنوا و داناست».

وقتی انسان دنباله رو شیطان شد، فحشا و منکر فراوان می‌شود و وقتی جامعه به سمت فحشا رفت، فساد دامن‌گیر خواهد شد و نتیجه‌ای جز هلاکت و سقوط جامعه و بسته شدن راه نجات بدست نمی‌آید.

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ رضائی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، ج۲، ص۷۵.
↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ذیل آیه ۱۶۹ بقره.
↑ نگاه کنید به بقره: ۱۶۹ و ۲۶۸؛ آل‌عمران: ۱۳۵؛ نساء: ۱۵ و۱۹ و۲۲ و۲۵؛ انعام/۱۵۱؛ اعراف: ۲۸ و ۳۳و ۸۰؛ یوسف: ۲۴؛ نحل/ ۹۰؛ اسراء: ۳۲؛ نور: ۱۹ و ۲۱؛ نمل: ۵۴؛ عنکبوت/ ۲۸ و ۴۵؛ احزاب:۳۰؛ شوری:۳۷؛ نجم: ۳۲؛ طلاق: ۱.
↑ نگاه کنید به بقره: ۱۶۹ و ۲۶۸؛ نور: ۲۱.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ رضائی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، ج۲، ص۷۵.

[2] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ذیل آیه ۱۶۹ بقره.

[3] نگاه کنید به بقره: ۱۶۹ و ۲۶۸؛ آل‌عمران: ۱۳۵؛ نساء: ۱۵ و۱۹ و۲۲ و۲۵؛ انعام/۱۵۱؛ اعراف: ۲۸ و ۳۳و ۸۰؛ یوسف: ۲۴؛ نحل/ ۹۰؛ اسراء: ۳۲؛ نور: ۱۹ و ۲۱؛ نمل: ۵۴؛ عنکبوت/ ۲۸ و ۴۵؛ احزاب:۳۰؛ شوری:۳۷؛ نجم: ۳۲؛ طلاق: ۱.

[4] نگاه کنید به بقره: ۱۶۹ و ۲۶۸؛ نور: ۲۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 برخی از عوامل فحشاء بر اساس آیات قرآن، چنین دانسته شده است:
-۱. پیروی از شیطان:
+* پیروی از شیطان: در آیات متعددی مانند آیات ۱۶۹ و ۲۶۸ سوره بقره، گفته شده شیطان انسان را به فحشاء امر می‌کند.<ref>نگاه کنید به بقره: ۱۶۹ و ۲۶۸؛ نور: ۲۱.</ref>
+* دنباله‌روی از اهل فحشاء: در آیه ۲۸ سوره اعراف، کسانی که مرتکب فحشا می‌شوند، یکی از دلایل این کارشان را پیروی از پدرانشان دانسته‌اند.
+* توجه نکردن به نماز: بر اساس آیه ۴۵ سوره عنکبوت، یکی از نتایج نماز دوری از فحشا شمرده شده است؛ از این استفاده شده که یکی از دلایل فحشا، توجه نکردن به نماز است.{{مدرک|date=نوامبر ۲۰۲۱}}
-بقره / ۱۶۹: «إِنَّما یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ»؛ «او شما را فقط به بدی‌ها و کار زشت فرمان می‌دهد؛ (و نیز دستور می‌دهد) آنچه را که نمی‌دانید، به خدا نسبت دهید».
+== پیامدها ==
+برخی از پیامدهای فحشا، که در قرآن به آن اشاره شده، چنین شمرده شده است:
-بقره/ ۲۶۸: «الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَه مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»؛ شیطان، شما را وعده فقر و تهیدستی می‌دهد؛ و به فحشا (و زشتی‌ها) امر می‌کند؛ ولی خداوند وعده آمرزش و فزونی به شما می‌دهد؛ و خداوند، قدرتش وسیع و (به هر چیز) داناست».
+نزول عذاب الهی:
-نور / ۲۱: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ وَ مَنْ یَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّیْطانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَکی مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّی مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ»؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از گام‌های شیطان پیروی نکنید! هر کس پیرو شیطان شود (گمراهش می‌سازد، زیرا) او به فحشا و منکر فرمان می‌دهد! و اگر فضل و رحمت الهی بر شما نبود، هرگز احدی از شما پاک نمی‌شد؛ ولی خداوند هر که را بخواهد تزکیه می‌کند، و خدا شنوا و داناست».
-و ….
-۲. دنباله روی از دیگران:
-اعراف / ۲۸: «وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَه قالُوا وَجَدْنا عَلَیْها آباءَنا وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَی اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ»؛ و هنگامی که کار زشتی انجام می‌دهند می‌گویند: پدران خود را بر این عمل یافتیم؛ و خداوند ما را به آن دستور داده است! بگو: خداوند (هرگز) به کار زشت فرمان نمی‌دهد! آیا چیزی به خدا نسبت می‌دهید که نمی‌دانید؟!».
-۳. توجه نکردن به نماز:
-عنکبوت/ ۴۵: «اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاه إِنَّ الصَّلاه تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ»؛ «آنچه را از کتاب (آسمانی) به تو وحی شده تلاوت کن، و نماز را برپا دار، که نماز (انسان را) از زشتی‌ها و گناه بازمی‌دارد، و یاد خدا بزرگ‌تر است؛ و خداوند می‌داند شما چه کارهایی انجام می‌دهید»..
-این آیه می‌رساند که وجود فحشا و منکر در جامعه بخاطر این است که روح نماز در جامعه رواج نیافته است.
-۴. نفاق:
-توبه /۶۷: «الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمُنْکَرِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَ یَقْبِضُونَ أَیْدِیَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ إِنَّ الْمُنافِقینَ هُمُ الْفاسِقُونَ»؛ «مردان منافق و زنان منافق، همه از یک گروهند! آنها امر به منکر و نهی از معروف می‌کنند؛ و دست‌های‌شان را (از انفاق و بخشش) می‌بندند؛ خدا را فراموش کردند، و خدا (نیز) آنها را فراموش کرد؛ به یقین، منافقان همان فاسقانند».
-نفاق باعث می‌شود انسان به جای اصلاح جامعه، آن را به تباهی کشاند.
-آثار فحشاء و منکر:
-۱. از بین رفتن اخلاص:
-یوسف / ۲۴: «وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها لَوْ لا أَنْ رَأی بُرْهانَ رَبِّهِ کَذلِکَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصینَ»؛ «آن زن قصد او کرد؛ و او نیز- اگر برهان پروردگار را نمی‌دید- قصد وی می‌نمود! اینچنین کردیم تا بدی و فحشا را از او دور سازیم؛ چرا که او از بندگان مخلص ما بود».
-آیه می‌گوید اخلاص باعث می‌شود که انسان خود را از فحشا دور سازد و این یعنی یکی از آثار ویران‌گر فساد اجتماعی، کم رنگ شدن اخلاص است.
-۲. نزول عذاب الهی:
 نور / ۱۹: «إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَه فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَه وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»؛ «کسانی که دوست دارند زشتی‌ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت است؛ و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید».