|
|
خط ۳: |
خط ۳: |
|
| |
|
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| آیا حدیثهایی که در آن گفته میشود برای بخشیده شدن حق الناس میتوان دعایی بعد از اقامه (اقامه بعد از اذان) نماز واجب و قبل از تکبیره الاحرام خواند و همچنین ۱۲ بار سوره توحید را بعد از نماز یومیه خواند و دعایی خواند تا حق الناس بخشیده شود درست است؟ | | آیا حدیثهایی که در آن گفته میشود برای بخشیده شدن حق الناس میتوان دعایی بعد از اقامه بعد از اذان نماز واجب و قبل از تکبیرة الاحرام خواند، همچنین ۱۲ بار سوره توحید را بعد از نماز یومیه خواند و دعایی خواند تا حقالناس بخشیده شود درست است؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
|
| |
|
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| چون در پایمال کردن حقوق افراد با دستور خدا هم مخالفت کرده است، در حقیقت حق الله را هم زیرپا گذاشته و گناهکار است و باید هم حق مردم را دهد و هم به درگاه الهی توبه کند و روایات مورد نظر بر فرض معتبر بودن ناظر به بخشوده شدن گناه الهی فرد است و حق الناس در گردنش باقی میماند و جز با راضی کردن صاحب حق، بخشوده نخواهد شد.
| |
|
| |
|
| | ==حقیقت حقالناس== |
| | تقسیم حقوق به حقالله و حقالناس تقسیم دقیقی نیست. بلکه باید گفت دو حق وجود دارد: حقالله و حقالله همراه با حقالناس. گاهی انسان فقط به مخالفت با دستورات الهی می پردازد و این فقط حقالله است و رضایت مردم در آن دخالتی ندارد. مانند نماز، روزه و غیره. گاهی علاوه بر حقالله بودن، حق مردم نیز ضایع میشود به طور مثال دزدی کار حرامی است و دزد با دستور الهی مخالفت کرده و گنهکار است. خداوند میتواند او را مؤاخذه کند و برای بخشوده شدن بایستی توبه کند. اما علاوه بر اینکه با دستور خدا مخالفت کرده، حقی نیز از صاحب مال ضایع کرده است و توبهاش علاوه بر بخشیدن خدا، رضایت گرفتن از صاحب مال نیز هست. هیچ عبادتی نمیتواند جایگزین رضایت صاحب مال باشد و فقط باید با پس دادن مال یا با بخشیدن صاحب مال، رضایت او را جلب کند. |
| | ==جبران حقالناس با دعا== |
| | روایاتی در مورد بخشیده شدن حقالناس ذکر شده است. این روایات بر فرض صحت و درستی به معنی جبران خسارت دیگران و یا جبران حقالناس نمی باشد و فقط ناظر به بخشوده شدن گناه الهی فرد است. پس ممکن است با انجام دعا حقالله جبران شود اما حق الناس باقی میماند و جز با راضی کردن صاحب حق، بخشوده نخواهد شد. برخی از این روایات اعتبار سندی ندارند. |
|
| |
|
| تقسیم حقوق به حق الله و حق الناس تقسیم دقیقی نیست و بلکه باید گفت دو حق وجود دارد: اول: حق الله؛ دوم: حق الله همراه با حق الناس؛ یعنی انسانی که دستور الهی را مخالفت میکند، گاهی این دستور فقط حق الله است و رضایت مردم در آن دخالتی ندارد مانند نماز، روزه و … و گاهی علاوه بر حق الله بودن، حق مردم نیز ضایع میشود مثلاً دزدی کار حرامی است و دزد با دستور الهی مخالفت کرده و از این منظر گنه کار است و خداوند میتواند او را مؤاخذه کند و برای بخشوده شدن بایستی توبه کند؛ اما علاوه بر اینکه با دستور خدا مخالفت کرده، حقی نیز از صاحب مال ضایع کرده است و توبهاش علاوه بر بخشیدن خدا، رضایت گرفتن از صاحب مال نیز هست و هیچ عبادتی نمیتواند جایگزین رضایت صاحب مال باشد و فقط باید با پس دادن مال یا با بخشیدن صاحب مال، رضایت او را جلب کند.
| | ==بخشودگی حق الناس با کارهای مستحبی== |
| | شیخ صدوق در روایتی از امیرالمؤمنین، دعایی نقل کرده است که باعث پاک شدن همه گناهان انسان می شود به طوری که فرد قبل از مرگ هیچ گناهی ندارد و اینکه حقالناس هیچکس بر عهدهاش نخواهد بود.<ref>ابن بابویه، محمد، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، باب معنی المخبیات، ص۱۳۹، حدیث۱.</ref> |
|
| |
|
| بخشودگی حق الناس با کارهای مستحبی
| | با توجه به اینکه در حق الناس باید حق مردم پرداخت شود یا آنها با رضایت خاطر از حق خود بگذرند. اینگونه روایات بر فرض پذیرفته شدن و معتبر بودن، بدان معناست که کسی که با پایمال کردن حق مردم از دستور خدا سرپیچی کرده و مرتکب گناه شده است، بعد از رضایت گرفتن از مردم و جبران خسارتهای وارده، با خواندن و انجام این دست از دعاها، به درگاه الهی توبه کرده و گناهش بخشوده میشود و هرگز به این معنا نیست که حقالناس را ندهد و فقط این دعاها را بخواند و گمان کند حق مردم پرداخت شده است. |
| | |
| شیخ صدوق در روایتی آورده است که أمیر المؤمنین فرمود: «مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَخْرُجَ مِنَ الدُّنْیَا وَ قَدْ خَلَصَ مِنَ الذُّنُوبِ کَمَا یَخْلُصُ الذَّهَبُ الَّذِی لَا کَدَرَ فِیهِ وَ لَیْسَ أَحَدٌ یُطَالِبُهُ بِمَظْلِمَه فَلْیَقْرَأْ فِی دُبُرِ الصَّلَاه الْخَمْسِ نِسْبَه اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اثْنَتَیْ عَشْرَه مَرَّه ثُمَّ یَبْسُطُ یَدَیْهِ وَ یَقُولُ»؛ «هر کس بخواهد وقتی از دنیا میرود در حالی بمیرد که از گناهان پاک شده باشد همچون طلا که از ذرّات ناخالصی پاک و ناب میشود و هیچ کدورتی در آن نمیماند و هیچکس از او طلب داد و مظلمهای نکند، پس باید که در پی نمازهای پنجگانه دوازده بار شناسنامه خدا را یعنی سوره قل هو اللَّه را بخواند، سپس دستهایش را بگشاید و این دعا را بخواند:
| |
| | |
| «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَکْنُونِ الْمَخْزُونِ الطَّاهِرِ الطُّهْرِ الْمُبَارَکِ وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ وَ سُلْطَانِکَ الْقَدِیمِ یَا وَاهِبَ الْعَطَایَا یَا مُطْلِقَ الْأُسَارَی یَا فَکَّاکَ الرِّقَابِ مِنَ النَّارِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ وَ أَخْرِجْنِی مِنَ الدُّنْیَا آمِناً وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّه سَالِماً وَ اجْعَلْ دُعَائِی أَوَّلَهُ فَلَاحاً وَ أَوْسَطَهُ نَجَاحاً وَ آخِرَهُ صَلَاحاً إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ»؛ «بار خدایا به حقّ اسم تو آن اسم مخفی و پوشیده که پاک و پاکیزه و پر برکت است، و بحقّ اسم أعظمت و بحقّ پادشاهی تو که قدیم است! ای بخشنده عطاها! ای آزاد ساز و رها سازنده اسیران! ای آنکه نفوس خلایق را از آتش دوزخ آزاد میکنی. از تو میخواهم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستی! از تو میخواهم که بر محمّد و آل او درود فرستی. و نفس مرا از آتش دوزخ آزاد سازی. و مرا در حالی از این دنیا ببری که با ایمان باشم، و با سلامتی داخل در بهشت گردانی، و اوّل دعای مرا فلاح و رستگاری، و وسط آن را پیروزی و سعادت، و آخر دعایم را صلاح قرار دهی، بدرستی که تو خود بر غیب و پنهان کاملاً دانا و آگاهی».
| |
| | |
| سپس أمیر المؤمنین فرمود: «هَذَا مِنَ الْمَخْبِیَّاتِ مِمَّا عَلَّمَنِی رَسُولُ اللَّهِ وَ أَمَرَنِی أَنْ أُعَلِّمَهُ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ»<ref>ابن بابویه، محمد، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، باب معنی المخبیات، ص۱۳۹، حدیث۱.</ref>؛ «این دعا از جمله ادعیهای است که پنهان نگاه داشته شده و همگان را بدان آگاهی نیست و از جمله چیزهائی است که رسول خدا بمن آموخت و بمن دستور فرمود که آن را به حسن و حسین تعلیم کنم».
| |
| | |
| با توجه به اینکه این در حق الناس باید حق مردم پرداخت شود یا آنها با رضایت خاطر از حق خود بگذرند، اینگونه روایات بر فرض پذیرفته شدن و معتبر بودن، بدان معناست که کسی که با پایمال کردن حق مردم از دست. ر خدا سرپیچی کرده است و مرتکب گناه شده است، بعد از رضایت گرفتن از مردم و جبران خسارتهای وارده، با خواندن دوازده مرتبه سوره توحید و خواندن این دعا، به درگاه الهی توبه کرده و گناهش بخشوده میشود و هر گز به این معنا نیست که حق الناس را ندهد و فقط این دعا را بخواند. | |
|
| |
|
| سند حدیث | | سند حدیث |