پرش به محتوا

پیش نویس:امام رضا(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Mohammad7576 (بحث | مشارکت‌ها)
۱٬۸۰۹ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{پیش نویس|در دست نگارش}}
{{پیش نویس|نیازمند به ویرایش}}
{{شروع متن}}{{سوال}}
زندگی‌نامه اجمالی امام رضا(ع) چیست و چه فعالیت های سیاسی و اجتماعی داشتند؟ نام، لقب و کنیه ایشان چیست؟ چه فضائل و کراماتی از امام رضا(ع) نقل شده است؟
{{پایان سوال}}موسی بن جعفر(ع) روز هفتم صفر سال ۱۲۸ هجری در منزلی میان [[مکه]] و [[مدینه]] متولد شدند. ایشان فرزند [[امام صادق(ع)]] و حلیمه مصفاة هستند. سن به امامت رسیدن ایشان ۲۰ سالگی بوده و به مدت ۳۵ سال امامت نمودند. مشهور‌ترین نظر در تاریخ شهادت ایشان ۲۵ رجب سال ۱۸۳ می‌باشد که در شهر بغداد و در [[زندان سندی بن شاهک]] و با سمّ به وقوع پیوست.


در زمان امامت امام کاظم(ع) چهار حاکم به نام‌های [[منصور]]، [[مهدی عباسی|مهدی]]، [[هادی عباسی|هادی]] و [[هارون]] حکومت می‌کردند. شهادت امام(ع) پانزده سال پس از حکومت هارون اتفاق افتاد. نام ایشان موسی، کنیه ایشان ابوالحسن و ابو ابراهیم و لقب معروف ایشان کاظم است. در توصیف ایشان فضائل و صفات حسنه بسیاری نقل شده است. از جمله این اوصاف کثیر العبادة بودن، کرم، کثرت رسیدگی به فقراء، کثرت صله رحم می‌باشد. هم چنین ایشان نیز همانند سایر [[ائمه اطهار(ع)]] سراسر زندگی خود را طبق شرایط زمان حیات خود مشغول مبارزه با حاکمان ظالم زمان خود بودند.{{درگاه|تاریخ|سنت}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
زندگی‌نامه اجمالی امام رضا(ع) چیست؟ نام، لقب و کنیه ایشان چیست؟ چه فضائل و کراماتی از امام رضا(ع) نقل شده است؟
{{پایان سوال}}
علی بن موسی الرضا(ع) روز یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ هجری در [[مدینه منوره]] متولد شدند. ایشان فرزند [[امام کاظم(ع)|موسی بن جعفر(ع)]] می‌باشند. یکی از نام‌های معروف مادر ایشان نجمه می‌باشد که دارای اخلاق حسنه و فضائل انسانی والایی بودند. ایشان حدود ۲۵ سال همراه با پدرشان زندگی کردند و حدود ۲۵ سال نیز بعد از ایشان در قید حیات بودند و امامت را بر عهده داشتند. یکی از نظرات در تاریخ شهادت ایشان ماه صفر سال ۲۰۳ هجری قمری می‌باشد. امام رضا(ع) پنج پسر و یک دختر داشتند. حیات ایشان مقارن با حکومت سه خلیفه عباسی هارون الرشید، مأمون و امین بوده است.
 
نام ایشان علی، لقب معروف ایشان رضا و کنیه ایشان ابو الحسن و ابوبکر می‌باشد. برای امام رضا(ع) صفات و فضائل زیادی نقل شده است که برخی از آن‌ها عبارتند از: کثرت علم، جفا نکردن در کلام و گفتار، کثرت عبادت، حفظ احترام اشخاص، کثرت صدقه و احسان و تواضع.


== زندگی نامه ==
== زندگی نامه ==
امام رضا(ع) هشتمین امام شیعیان است.<ref>{{پک|1=فضل الله|2=1382|ک= تحليلى از زندگانى امام رضا عليه السلام‏|ص=43}}</ref> نسبت به زمان تولد امام رضا(ع) اختلاف نظر وجود دارد اما قول مشهور تر این است که ایشان در 11 ذی القعده سال 148 هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک= منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل‏|ص=1609|ج=3}}</ref>
امام رضا(ع) هشتمین امام [[شیعه|شیعیان]] است.<ref>{{پک|1=فضل الله|2=1382|ک= تحلیلی از زندگانی امام رضا علیه السلام‏|ص=43}}</ref> نسبت به زمان تولد امام رضا(ع) اختلاف نظر وجود دارد اما قول مشهور تر این است که ایشان در ۱۱ ذی القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک= منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏|ص=1609|ج=3}}</ref>


ایشان فرزند بزرگ موسی بن جعفر(ع) هستند.<ref>{{پک|1=عطاردی|2=1397|ک= اخبار و آثار حضرت امام رضا عليه السلام / ترجمه‏|ص=27}}</ref> مادر ایشان کنیز ام ولدی بودند که نام های مختلفی از جمله نجمه برای ایشان نقل شده است. در وصف این بانو ویژگی های برجسته ای از جمله عقل، دیانت، حیا و متعبد بودن ذکر شده است.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک= منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل‏|ص=1614|ج=3}}</ref>
ایشان فرزند بزرگ موسی بن جعفر(ع) هستند.<ref>{{پک|1=عطاردی|2=1397|ک= اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام / ترجمه‏|ص=27}}</ref> مادر ایشان کنیز ام ولدی بودند که نام‌های مختلفی از جمله نجمه برای ایشان نقل شده است. در وصف این بانو ویژگی‌های برجسته ای از جمله عقل، دیانت، حیا و متعبد بودن ذکر شده است.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک= منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏|ص=1614|ج=3}}</ref>


بنابر قولی ایشان 24 سال و چند ماه با پدرشان زندگی کردند و 25 سال نیز بعد از ایشان در قید حیات بودند. لذا مدت امامت ایشان 25 سال بوده است.<ref>{{پک|1=مجلسی|2=1380|ک= زندگانى حضرت على بن موسى الرضا عليهما السلام / ترجمه‏|ص=4}}</ref>  
بنابر قولی ایشان ۲۴ سال و چند ماه با پدرشان زندگی کردند و ۲۵ سال نیز بعد از ایشان در قید حیات بودند؛ لذا مدت امامت ایشان ۲۵ سال بوده است.<ref>{{پک|1=مجلسی|2=1380|ک= زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السلام / ترجمه‏|ص=4}}</ref>


در تاریخ شهادت ایشان اقوال مختلفی وجود دارد. بنابر یکی از اقوال شهادت ایشان در ماه صفر سال 203 هجری قمری اتفاق افتاده است.<ref>{{پک|1=مجلسی|2=1380|ک= زندگانى حضرت على بن موسى الرضا عليهما السلام / ترجمه‏|ص=4}}</ref>
در تاریخ شهادت ایشان اقوال مختلفی وجود دارد. بنابر یکی از اقوال شهادت ایشان در ماه صفر سال ۲۰۳ هجری قمری اتفاق افتاده است.<ref>{{پک|1=مجلسی|2=1380|ک= زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السلام / ترجمه‏|ص=4}}</ref>


ایشان شش فرزند داشتند؛ پنج پسر و یک دختر. اسامی فرزندان ایشان چنین آمده است: محمد القانع، الحسن، جعفر، إبراهيم، الحسن، عائشه.<ref>{{پک|1=امین عاملی|2=1377|ک=أعيان الشيعة|ص=13|ج=2}}</ref>
ایشان شش فرزند داشتند؛ پنج پسر و یک دختر. اسامی فرزندان ایشان چنین آمده است: محمد القانع، الحسن، جعفر، إبراهیم، الحسن، عائشه.<ref>{{پک|1=امین عاملی|2=1377|ک=أعیان الشیعة|ص=13|ج=2}}</ref>


امام رضا(ع) با سه تن از خلفای عباسی هم عصر بودند: هارون الرشید، امین و مأمون. هارون الرشید حاکم بی رحمی بود و بر علویان سخت می گرفت. لذا امام(ع) در زمان او غصه و ناراحتی زیادی داشت. او انسانی بی مبالات بود تا جایی که درباره او مشغولیت به اعمال زشتی همانند شرب خمر نقل شده است.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1382|ک=پژوهشى دقيق در زندگانى امام رضا عليه السلام / ترجمه‏|ص=347-351|ج=2}}</ref> بعد از هارون الرشید پسرش امین خلافت را به دست گرفت. او نیز شخصی بی صلاحیت و کفایت و دارای صفات پستی بوده است.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1382|ک=پژوهشى دقيق در زندگانى امام رضا عليه السلام / ترجمه‏|ص=359|ج=2}}</ref>
امام رضا(ع) با سه تن از خلفای عباسی هم عصر بودند: هارون الرشید، امین و مأمون. هارون الرشید حاکم بی رحمی بود و بر [[فرقه علویه|علویان]] سخت می‌گرفت؛ لذا امام(ع) در زمان او غصه و ناراحتی زیادی داشت. او انسانی بی مبالات بود تا جایی که درباره او مشغولیت به اعمال زشتی همانند شرب خمر نقل شده است.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1382|ک=پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام / ترجمه‏|ص=347-351|ج=2}}</ref> بعد از هارون الرشید پسرش امین خلافت را به دست گرفت. او نیز شخصی بی صلاحیت و کفایت و دارای صفات پستی بوده است.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1382|ک=پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام / ترجمه‏|ص=359|ج=2}}</ref>


== نام، لقب و کنیه ==
== نام، لقب و کنیه ==
نام امام رضا(ع) علی می باشد. لذا بعد از امیرالمؤمنین(ع) و امام زین العابدین(ع) سومین امامی هستند که مسمّی به نام «علی» می باشند.<ref>{{پک|1=شافعی|2=1419|ک=مطالب السئول في مناقب آل الرسول‏|ص=295}}</ref> برای ایشان القاب مختلفی ذکر شده است که عبارتند از: رضا، صابر، زکی، وفی، سراج الله، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، صدیق و فاضل.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حياة الإمام الرضا عليه السلام‏|ص=23-25|ج=1}}</ref> لقب معروف ایشان «رضا» می باشد. درباره این که این لقب چگونه به ایشان تعلق گرفت نظرات مختلفی وجود دارد. یکی از اقوال این است که مأمون این لقب را به ایشان داده است به دلیل این که از امام(ع) رضایت داشته و ایشان را ولی عهد خودش قرار داده است. قول دیگر این است که موسی بن جعفر(ع) این لقب را به ایشان داده است.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حياة الإمام الرضا عليه السلام‏|ص=23-24|ج=1}}</ref> کنیه ایشان نیز ابوالحسن و ابو بکر می باشد. کنیه ابوالحسن میان ایشان و میان موسی بن جعفر(ع) مشترک بوده است. لذا برای تفکیک میان دو کنیه، به موسی بن جعفر(ع) ابی الحسن الماضی و به علی بن موسی الرضا(ع) ابی الحسن الثانی گفته می شود.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حياة الإمام الرضا عليه السلام‏|ص=25|ج=1}}</ref>
نام امام رضا(ع) علی می‌باشد؛ لذا بعد از [[امیرالمؤمنین|امیرالمؤمنین(ع)]] و [[امام زین العابدین(ع)]] سومین امامی هستند که مسمّی به نام «علی» می‌باشند.<ref>{{پک|1=شافعی|2=1419|ک=مطالب السئول فی مناقب آل الرسول‏|ص=295}}</ref> برای ایشان القاب مختلفی ذکر شده است که عبارتند از: رضا، صابر، زکی، وفی، سراج الله، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، صدیق و فاضل.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏|ص=23-25|ج=1}}</ref> لقب معروف ایشان «رضا» می‌باشد. درباره این که این لقب چگونه به ایشان تعلق گرفت نظرات مختلفی وجود دارد. یکی از اقوال این است که مأمون این لقب را به ایشان داده است به دلیل این که از امام(ع) رضایت داشته و ایشان را ولی عهد خودش قرار داده است. قول دیگر این است که موسی بن جعفر(ع) این لقب را به ایشان داده است.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏|ص=23-24|ج=1}}</ref> کنیه ایشان نیز ابوالحسن و ابو بکر می‌باشد. کنیه ابوالحسن میان ایشان و میان موسی بن جعفر(ع) مشترک بوده است؛ لذا برای تفکیک میان دو کنیه، به موسی بن جعفر(ع) ابی الحسن الماضی و به علی بن موسی الرضا(ع) ابی الحسن الثانی گفته می‌شود.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏|ص=25|ج=1}}</ref>


== فضائل و صفات ==
== فضائل و صفات ==


در وصف علی بن موسی(ع) در کتب دانشمندان فضائل و ویژگی‌های بسیار والایی ذکر شده است. برخی از این اوصاف عبارتند از:  
در وصف علی بن موسی(ع) در کتب دانشمندان فضائل و ویژگی‌های بسیار والایی ذکر شده است. برخی از این اوصاف عبارتند از:
 
=== '''کثرت علم''' ===
اباصلت هروی نقل کرده است که عالم تر از امام رضا(ع) ندیده ام. مأمون ایشان را در مجالس متعددی دعوت کردند و در این مجالس علمای بزرگی از ادیان مختلف را نیز دعوت حضور داشتند. امام رضا(ع) در مباحث علمی بر تمام علماء غلبه می کردند. هم چنین اباصلت نقل می کند از امام رضا(ع) شنیدم که ایشان می فرمود من می نشستم در روضه منوّره و علما در مدينه بسيار بودند. و هرگاه از مسأله‏اى عاجز مى‏شدند جميعا به من رجوع می ‏دادند و مسائل مشكله خود را براى من می ‏فرستادند و من جواب می گفتم.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل‏|ص=1620|ج=3}}</ref>


=== '''جفا نکردن در کلام و گفتار''' ===
=== کثرت علم ===
در روایتی که شیخ صدوق نقل کرده است آمده است امام رضا(ع) هیچ گاه با کلام به کسی جفا نکردند و هرگز کلام کسی را قطع نکردند تا کلام ایشان به اتمام برسد. هم چنین به هیچ وجه سخن بد و فحشی از ایشان صدر نشد و با غلامان خود بد سخن نمی گفتند.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل‏|ص=1620|ج=3}}</ref>  
اباصلت هروی نقل کرده است که عالم تر از امام رضا(ع) ندیده‌ام. مأمون ایشان را در مجالس متعددی دعوت کردند و در این مجالس علمای بزرگی از ادیان مختلف را نیز دعوت حضور داشتند. امام رضا(ع) در مباحث علمی بر تمام علماء غلبه می‌کردند. هم چنین اباصلت نقل می‌کند از امام رضا(ع) شنیدم که ایشان می‌فرمود من می‌نشستم در روضه منوّره و علما در مدینه بسیار بودند. و هرگاه از مسأله‌ای عاجز می‌شدند جمیعا به من رجوع می‌دادند و مسائل مشکله خود را برای من می‌فرستادند و من جواب می‌گفتم.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏|ص=1620|ج=3}}</ref>


=== '''کثرت عبادت''' ===
=== جفا نکردن در کلام و گفتار ===
ایشان اهل شب زنده داری بوده و شب ها را کم می خوابیدند و بیشتر مشغول عبادت بودند. هم چنین روزه بسیار می گرفتند.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل‏|ص=1621|ج=3}}</ref>  
در روایتی که [[شیخ صدوق]] نقل کرده است آمده است امام رضا(ع) هیچ گاه با کلام به کسی جفا نکردند و هرگز کلام کسی را قطع نکردند تا کلام ایشان به اتمام برسد. هم چنین به هیچ وجه سخن بد و فحشی از ایشان صدر نشد و با غلامان خود بد سخن نمی‌گفتند.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏|ص=1620|ج=3}}</ref>


=== '''حفظ ادب و احترام اشخاص''' ===
=== کثرت عبادت ===
در وصف ایشان نقل شده است که در مقابل دیگران ادب را بسیار رعایت می کردند و نزد کسی پای مبارک خود را دراز نمی نموده اند. به جهت احترام قبل از هم نشین خود تکیه نمی دادند و بعد از او تکیه می دادند.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حياة الإمام الرضا عليه السلام‏|ص=32|ج=1}}</ref>  
ایشان اهل [[شب‌زنده‌داری در قرآن|شب زنده داری]] بوده و شب‌ها را کم می‌خوابیدند و بیشتر مشغول عبادت بودند. هم چنین [[روزه از نگاه قرآن|روزه]] بسیار می‌گرفتند.<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏|ص=1621|ج=3}}</ref>


=== '''کثرت صدقه و احسان''' ===
=== حفظ ادب و احترام اشخاص ===
ایشان اهل احسان و صدقه بسیار به فقراء بودند. نقل شده است که صدقه را در تاریکی شب انجام می دادند تا شناخته نشوند.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حياة الإمام الرضا عليه السلام‏|ص=32|ج=1}}</ref>  
در وصف ایشان نقل شده است که در مقابل دیگران ادب را بسیار رعایت می‌کردند و نزد کسی پای مبارک خود را دراز نمی‌نموده‌اند. به جهت احترام قبل از هم نشین خود تکیه نمی‌دادند و بعد از او تکیه می‌دادند.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏|ص=32|ج=1}}</ref>


=== '''تواضع''' ===
=== کثرت صدقه و احسان ===
نقل شده است که وقتی امام رضا(ع) تنها بود و براى او غذا می ‏آوردند آن حضرت غلامان، خادمان و حتى دربان و نگهبان را بر سر سفره ‏اش می نشاند و با آن ها غذا می ‏خورد. همچنين از ياسر خادم نقل شده است كه وقتی آن حضرت تنها می ‏شد همه خادمان و چاكران خود را جمع می ‏كرد، از بزرگ و كوچك، و با آنان سخن می گفت. او به آنان انس می ‏گرفت و آنان با او. هم چنین کلینی در کافی از شخصی نقل می کند که با امام رضا (ع) در سفر به خراسان همراه بودم. پس روزى خواستار غذا شد و خادمان سيه ‏چرده خود را نيز بر سفره خود نشاند يكى از يارانش به او عرض كرد: اى كاش غذاى اينان را جدا می ‏كردى. امام(ع) فرمود: پروردگار تبارك و تعالى يكى است و مادر و پدر هم يكى. و پاداشها بسته به اعمال و كردارهاست.<ref>{{پک|1=امین عاملی|2=1376|ک=سيره معصومان / ترجمه‏|ص=149|ج=6}}</ref>  
ایشان اهل احسان و [[مصداق‌های صدقه در روایات|صدقه]] بسیار به فقراء بودند. نقل شده است که صدقه را در تاریکی شب انجام می‌دادند تا شناخته نشوند.<ref>{{پک|1=قرشی|2=1380|ک=حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏|ص=32|ج=1}}</ref>


== جهاد و فعالیت سیاسی ==
=== تواضع ===
موسی بن جعفر(ع) مدت طولانی در حبس بودند. این برهه از زندگی ایشان عموما مورد غفلت تاریخ پژوهان اسلامی قرار گرفته است. در زندگی موسی بن جعفر(ع) نشانه‌ها و قرائن زیادی وجود دارد که نشان از مبارزه ایشان با حاکم ظالم زمان خود دارد؛ برای نمونه، امام صادق(ع) به اصحاب مورد وثوق امامت ایشان را اطلاع می‌دادند. همینطور به برخی اصحاب نزدیک ایشان را با علامت و نشانه معرفی می‌کنند. همت شدید حاکمان دوره موسی بن جعفر(ع) برای حبس و قتل ایشان، حکایت از مبارزه ایشان با حکومت ظالم دارد.<ref>{{پک|1=خامنه ای|2=1390|ک=انسان 250 ساله|ص=338 تا 341}}</ref>
نقل شده است که وقتی امام رضا(ع) تنها بود و برای او غذا می‌آوردند آن حضرت غلامان، خادمان و حتی دربان و نگهبان را بر سر سفره اش می‌نشاند و با آن‌ها غذا می‌خورد. همچنین از یاسر خادم نقل شده است که وقتی آن حضرت تنها می‌شد همه خادمان و چاکران خود را جمع می‌کرد، از بزرگ و کوچک، و با آنان سخن می‌گفت. او به آنان انس می‌گرفت و آنان با او. هم چنین کلینی در [[اعتبار کتاب کافی|کافی]] از شخصی نقل می‌کند که با امام رضا(ع) در سفر به خراسان همراه بودم. پس روزی خواستار غذا شد و خادمان سیه چرده خود را نیز بر سفره خود نشاند یکی از یارانش به او عرض کرد: ای کاش غذای اینان را جدا می‌کردی. امام(ع) فرمود: پروردگار تبارک و تعالی یکی است و مادر و پدر هم یکی. و پاداشها بسته به اعمال و کردارهاست.<ref>{{پک|1=امین عاملی|2=1376|ک=سیره معصومان / ترجمه‏|ص=149|ج=6}}</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۲: خط ۵۲:
== منابع ==
== منابع ==
* {{یادکرد کتاب|عنوان=منتهی الآمال|سال=1379|پیوند=|نام=شیخ عباس|نام خانوادگی=قمی|پیوند نویسنده=|ناشر=دلیل ما|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=منتهی الآمال|سال=1379|پیوند=|نام=شیخ عباس|نام خانوادگی=قمی|پیوند نویسنده=|ناشر=دلیل ما|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان= تحليلى از زندگانى امام رضا عليه السلام‏|سال=1382|پیوند=|نام=محمد جواد|نام خانوادگی=فضل الله|پیوند نویسنده=|ناشر= بنياد پژوهش‏هاى اسلامى آستان قدس رضوى‏|مکان=مشهد|کوشش=|مترجم=سيد محمد صادق عارف‏}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان= تحلیلی از زندگانی امام رضا علیه السلام‏|سال=1382|پیوند=|نام=محمد جواد|نام خانوادگی=فضل الله|پیوند نویسنده=|ناشر= بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی‏|مکان=مشهد|کوشش=|مترجم=سید محمد صادق عارف‏}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=اخبار و آثار حضرت امام رضا عليه السلام / ترجمه‏|سال=1397|پیوند=|نام=عزیزالله|نام خانوادگی=عطاردی|پیوند نویسنده=|ناشر=كتابخانه صدر|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=سيد محمد صادق عارف‏}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام / ترجمه‏|سال=1397|پیوند=|نام=عزیزالله|نام خانوادگی=عطاردی|پیوند نویسنده=|ناشر=کتابخانه صدر|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=سید محمد صادق عارف‏}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=زندگانى حضرت على بن موسى الرضا عليهما السلام / ترجمه‏|سال=1380|پیوند=|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|پیوند نویسنده=|ناشر=اسلامية|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=موسی خسروی}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السلام / ترجمه‏|سال=1380|پیوند=|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|پیوند نویسنده=|ناشر=اسلامیة|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=موسی خسروی}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشى دقيق در زندگانى امام رضا عليه السلام / ترجمه‏|سال=1382|پیوند=|نام=باقر شریف|نام خانوادگی=قرشی|پیوند نویسنده=|ناشر=اسلامية|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=سید محمد صالحی}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام / ترجمه‏|سال=1382|پیوند=|نام=باقر شریف|نام خانوادگی=قرشی|پیوند نویسنده=|ناشر=اسلامیة|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=سید محمد صالحی}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=حياة الإمام الرضا عليه السلام‏|سال=1380|پیوند=|نام=باقر شریف|نام خانوادگی=قرشی|پیوند نویسنده=|ناشر=سعيد بن جبير|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏|سال=1380|پیوند=|نام=باقر شریف|نام خانوادگی=قرشی|پیوند نویسنده=|ناشر=سعید بن جبیر|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=مطالب السؤول|سال=1419|پیوند=|نام=محمد بن طلحه|نام خانوادگی=نصیبی|پیوند نویسنده=|ناشر=مطبعة الآداب|مکان=بیروت|کوشش=عبدالعزیز طباطبایی|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=مطالب السؤول|سال=1419|پیوند=|نام=محمد بن طلحه|نام خانوادگی=نصیبی|پیوند نویسنده=|ناشر=مطبعة الآداب|مکان=بیروت|کوشش=عبدالعزیز طباطبایی|مترجم=}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=أعیان الشیعة|سال=1403|پیوند=|نام=سید محسن|نام خانوادگی=امین عاملی|پیوند نویسنده=|ناشر=دارالتعارف|مکان=بیروت|کوشش=|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=أعیان الشیعة|سال=1403|پیوند=|نام=سید محسن|نام خانوادگی=امین عاملی|پیوند نویسنده=|ناشر=دارالتعارف|مکان=بیروت|کوشش=|مترجم=}}
*{{یادکرد کتاب|عنوان=سیره معصومان / ترجمه‏|سال=1376|پیوند=|نام=سید محسن|نام خانوادگی=امین عاملی|پیوند نویسنده=|ناشر=سروش|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=علی حجتی کرمانی}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=سیره معصومان / ترجمه‏|سال=1376|پیوند=|نام=سید محسن|نام خانوادگی=امین عاملی|پیوند نویسنده=|ناشر=سروش|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=علی حجتی کرمانی}}
*
*
*
*
*
*
* {{یادکرد کتاب|عنوان=زندگانی دوازده امام علیهم السلام / ترجمه‏|سال=1382|پیوند=|نام=هاشم|نام خانوادگی=معروف الحسنی|پیوند نویسنده=|ناشر=امیر کبیر|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=محمد مقدس}}
*
*
* {{یادکرد کتاب|عنوان=الکامل فی التاریخ‏|سال=1385|پیوند=|نام=ابن اثیر|نام خانوادگی=جزری|پیوند نویسنده=|ناشر=دارالصادر|مکان=بیروت|کوشش=|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=عیون أخبار الرضا علیه السلام‏|سال=1378|پیوند=|نام=محمد بن علی‏|نام خانوادگی=ابن بابویه (شیخ صدوق)|پیوند نویسنده=|ناشر=نشر جهان|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}}
* {{یادکرد کتاب|عنوان=انسان 250 ساله|سال=1390|پیوند=|نام=سید علی|نام خانوادگی=خامنه ای|پیوند نویسنده=|ناشر=موسسه ایمان جهادی|مکان=قم|کوشش=صهبا|مترجم=}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =تاریخ
  | شاخه اصلی =
  | شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۲ =امام رضا(ع)
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}{{تکمیل مقاله
}}{{تکمیل مقاله

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۱۰


سؤال

زندگی‌نامه اجمالی امام رضا(ع) چیست؟ نام، لقب و کنیه ایشان چیست؟ چه فضائل و کراماتی از امام رضا(ع) نقل شده است؟

علی بن موسی الرضا(ع) روز یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ هجری در مدینه منوره متولد شدند. ایشان فرزند موسی بن جعفر(ع) می‌باشند. یکی از نام‌های معروف مادر ایشان نجمه می‌باشد که دارای اخلاق حسنه و فضائل انسانی والایی بودند. ایشان حدود ۲۵ سال همراه با پدرشان زندگی کردند و حدود ۲۵ سال نیز بعد از ایشان در قید حیات بودند و امامت را بر عهده داشتند. یکی از نظرات در تاریخ شهادت ایشان ماه صفر سال ۲۰۳ هجری قمری می‌باشد. امام رضا(ع) پنج پسر و یک دختر داشتند. حیات ایشان مقارن با حکومت سه خلیفه عباسی هارون الرشید، مأمون و امین بوده است.

نام ایشان علی، لقب معروف ایشان رضا و کنیه ایشان ابو الحسن و ابوبکر می‌باشد. برای امام رضا(ع) صفات و فضائل زیادی نقل شده است که برخی از آن‌ها عبارتند از: کثرت علم، جفا نکردن در کلام و گفتار، کثرت عبادت، حفظ احترام اشخاص، کثرت صدقه و احسان و تواضع.

زندگی نامه

امام رضا(ع) هشتمین امام شیعیان است.[۱] نسبت به زمان تولد امام رضا(ع) اختلاف نظر وجود دارد اما قول مشهور تر این است که ایشان در ۱۱ ذی القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند.[۲]

ایشان فرزند بزرگ موسی بن جعفر(ع) هستند.[۳] مادر ایشان کنیز ام ولدی بودند که نام‌های مختلفی از جمله نجمه برای ایشان نقل شده است. در وصف این بانو ویژگی‌های برجسته ای از جمله عقل، دیانت، حیا و متعبد بودن ذکر شده است.[۴]

بنابر قولی ایشان ۲۴ سال و چند ماه با پدرشان زندگی کردند و ۲۵ سال نیز بعد از ایشان در قید حیات بودند؛ لذا مدت امامت ایشان ۲۵ سال بوده است.[۵]

در تاریخ شهادت ایشان اقوال مختلفی وجود دارد. بنابر یکی از اقوال شهادت ایشان در ماه صفر سال ۲۰۳ هجری قمری اتفاق افتاده است.[۶]

ایشان شش فرزند داشتند؛ پنج پسر و یک دختر. اسامی فرزندان ایشان چنین آمده است: محمد القانع، الحسن، جعفر، إبراهیم، الحسن، عائشه.[۷]

امام رضا(ع) با سه تن از خلفای عباسی هم عصر بودند: هارون الرشید، امین و مأمون. هارون الرشید حاکم بی رحمی بود و بر علویان سخت می‌گرفت؛ لذا امام(ع) در زمان او غصه و ناراحتی زیادی داشت. او انسانی بی مبالات بود تا جایی که درباره او مشغولیت به اعمال زشتی همانند شرب خمر نقل شده است.[۸] بعد از هارون الرشید پسرش امین خلافت را به دست گرفت. او نیز شخصی بی صلاحیت و کفایت و دارای صفات پستی بوده است.[۹]

نام، لقب و کنیه

نام امام رضا(ع) علی می‌باشد؛ لذا بعد از امیرالمؤمنین(ع) و امام زین العابدین(ع) سومین امامی هستند که مسمّی به نام «علی» می‌باشند.[۱۰] برای ایشان القاب مختلفی ذکر شده است که عبارتند از: رضا، صابر، زکی، وفی، سراج الله، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، صدیق و فاضل.[۱۱] لقب معروف ایشان «رضا» می‌باشد. درباره این که این لقب چگونه به ایشان تعلق گرفت نظرات مختلفی وجود دارد. یکی از اقوال این است که مأمون این لقب را به ایشان داده است به دلیل این که از امام(ع) رضایت داشته و ایشان را ولی عهد خودش قرار داده است. قول دیگر این است که موسی بن جعفر(ع) این لقب را به ایشان داده است.[۱۲] کنیه ایشان نیز ابوالحسن و ابو بکر می‌باشد. کنیه ابوالحسن میان ایشان و میان موسی بن جعفر(ع) مشترک بوده است؛ لذا برای تفکیک میان دو کنیه، به موسی بن جعفر(ع) ابی الحسن الماضی و به علی بن موسی الرضا(ع) ابی الحسن الثانی گفته می‌شود.[۱۳]

فضائل و صفات

در وصف علی بن موسی(ع) در کتب دانشمندان فضائل و ویژگی‌های بسیار والایی ذکر شده است. برخی از این اوصاف عبارتند از:

کثرت علم

اباصلت هروی نقل کرده است که عالم تر از امام رضا(ع) ندیده‌ام. مأمون ایشان را در مجالس متعددی دعوت کردند و در این مجالس علمای بزرگی از ادیان مختلف را نیز دعوت حضور داشتند. امام رضا(ع) در مباحث علمی بر تمام علماء غلبه می‌کردند. هم چنین اباصلت نقل می‌کند از امام رضا(ع) شنیدم که ایشان می‌فرمود من می‌نشستم در روضه منوّره و علما در مدینه بسیار بودند. و هرگاه از مسأله‌ای عاجز می‌شدند جمیعا به من رجوع می‌دادند و مسائل مشکله خود را برای من می‌فرستادند و من جواب می‌گفتم.[۱۴]

جفا نکردن در کلام و گفتار

در روایتی که شیخ صدوق نقل کرده است آمده است امام رضا(ع) هیچ گاه با کلام به کسی جفا نکردند و هرگز کلام کسی را قطع نکردند تا کلام ایشان به اتمام برسد. هم چنین به هیچ وجه سخن بد و فحشی از ایشان صدر نشد و با غلامان خود بد سخن نمی‌گفتند.[۱۵]

کثرت عبادت

ایشان اهل شب زنده داری بوده و شب‌ها را کم می‌خوابیدند و بیشتر مشغول عبادت بودند. هم چنین روزه بسیار می‌گرفتند.[۱۶]

حفظ ادب و احترام اشخاص

در وصف ایشان نقل شده است که در مقابل دیگران ادب را بسیار رعایت می‌کردند و نزد کسی پای مبارک خود را دراز نمی‌نموده‌اند. به جهت احترام قبل از هم نشین خود تکیه نمی‌دادند و بعد از او تکیه می‌دادند.[۱۷]

کثرت صدقه و احسان

ایشان اهل احسان و صدقه بسیار به فقراء بودند. نقل شده است که صدقه را در تاریکی شب انجام می‌دادند تا شناخته نشوند.[۱۸]

تواضع

نقل شده است که وقتی امام رضا(ع) تنها بود و برای او غذا می‌آوردند آن حضرت غلامان، خادمان و حتی دربان و نگهبان را بر سر سفره اش می‌نشاند و با آن‌ها غذا می‌خورد. همچنین از یاسر خادم نقل شده است که وقتی آن حضرت تنها می‌شد همه خادمان و چاکران خود را جمع می‌کرد، از بزرگ و کوچک، و با آنان سخن می‌گفت. او به آنان انس می‌گرفت و آنان با او. هم چنین کلینی در کافی از شخصی نقل می‌کند که با امام رضا(ع) در سفر به خراسان همراه بودم. پس روزی خواستار غذا شد و خادمان سیه چرده خود را نیز بر سفره خود نشاند یکی از یارانش به او عرض کرد: ای کاش غذای اینان را جدا می‌کردی. امام(ع) فرمود: پروردگار تبارک و تعالی یکی است و مادر و پدر هم یکی. و پاداشها بسته به اعمال و کردارهاست.[۱۹]

پانویس

  1. ↑ فضل الله، تحلیلی از زندگانی امام رضا علیه السلام‏، 43.
  2. ↑ قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، 3:‎ 1609.
  3. ↑ عطاردی، اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام / ترجمه‏، 27.
  4. ↑ قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، 3:‎ 1614.
  5. ↑ مجلسی، زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السلام / ترجمه‏، 4.
  6. ↑ مجلسی، زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السلام / ترجمه‏، 4.
  7. ↑ امین عاملی، أعیان الشیعة، 2:‎ 13.
  8. ↑ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام / ترجمه‏، 2:‎ 347-351.
  9. ↑ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام / ترجمه‏، 2:‎ 359.
  10. ↑ شافعی، مطالب السئول فی مناقب آل الرسول‏، 295.
  11. ↑ قرشی، حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏، 1:‎ 23-25.
  12. ↑ قرشی، حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏، 1:‎ 23-24.
  13. ↑ قرشی، حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏، 1:‎ 25.
  14. ↑ قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، 3:‎ 1620.
  15. ↑ قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، 3:‎ 1620.
  16. ↑ قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، 3:‎ 1621.
  17. ↑ قرشی، حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏، 1:‎ 32.
  18. ↑ قرشی، حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏، 1:‎ 32.
  19. ↑ امین عاملی، سیره معصومان / ترجمه‏، 6:‎ 149.

منابع

  • قمی، شیخ عباس (۱۳۷۹). منتهی الآمال. قم: دلیل ما.
  • فضل الله، محمد جواد (۱۳۸۲). تحلیلی از زندگانی امام رضا علیه السلام‏. ترجمهٔ سید محمد صادق عارف‏. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی‏.
  • عطاردی، عزیزالله (۱۳۹۷). اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه السلام / ترجمه‏. ترجمهٔ سید محمد صادق عارف‏. تهران: کتابخانه صدر.
  • مجلسی، محمد باقر (۱۳۸۰). زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیهما السلام / ترجمه‏. ترجمهٔ موسی خسروی. تهران: اسلامیة.
  • قرشی، باقر شریف (۱۳۸۲). پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا علیه السلام / ترجمه‏. ترجمهٔ سید محمد صالحی. تهران: اسلامیة.
  • قرشی، باقر شریف (۱۳۸۰). حیاة الإمام الرضا علیه السلام‏. قم: سعید بن جبیر.
  • نصیبی، محمد بن طلحه (۱۴۱۹). مطالب السؤول. به کوشش عبدالعزیز طباطبایی. بیروت: مطبعة الآداب.
  • امین عاملی، سید محسن (۱۴۰۳). أعیان الشیعة. بیروت: دارالتعارف.
  • امین عاملی، سید محسن (۱۳۷۶). سیره معصومان / ترجمه‏. ترجمهٔ علی حجتی کرمانی. تهران: سروش.
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=پیش_نویس:امام_رضا(ع)&oldid=88041»