پیش نویس:ثواب قرائت قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی پاسخ
    (اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام، اصلاح سجاوندی)
     
    (۱۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    {{پیش نویس|در دست نگارش}}
    {{پیش نویس|تکمیل}}
    {{شروع متن}}{{سوال}}
    {{شروع متن}}{{سوال}}
    آيا حديث امام باقر(ع) كه می ‏فرمايد هر كس 10 بار سوره قدر را بخواند هزار گناه (بجز حق الناس) از او بخشيده می ‏شود معتبر و داراي سند است؟ اگر معتبر است آیا می ‏توان آن را به نيابت از مرده اي خواند تا هزار گناه از او بخشيده شود؟
    آیا حدیث امام باقر(ع) که می‌فرماید هر کس ۱۰ بار سوره قدر را بخواند هزار گناه از او بخشیده می‌شود معتبر و دارای سند است؟ اگر معتبر است محتوای این روایت در مورد حق الناس به چه صورتی است؟
    {{پایان سوال}}
    {{پایان سوال}}
    پاسخ اجمالي:
    هر چند این روایت از نظر سندی ضعیف است، اما بر فرض پذیرش، اگر گناه شخص از نوع گناهانی باشد که بخشش آن‌ها تنها نیازمند به توبه واقعی است مثل نگاه به نامحرم، با انجام این عمل اثر بخشش مترتب می‌شود. اما اگر گناه شخص از جنس گناهانی باشد که علاوه بر توبه نیازمند جبران مافات نیز هستند، صرف انجام عمل مذکور بخشش اتفاق نمی‌افتد. مانند [[نماز]] و [[روزه از نگاه قرآن|روزه]] و خمس و زکات و غیره که این نوع گناهان علاوه بر [[توبه]] نیازمند به جبران نیز هستند و تنها خواندن سوره‌ای یا انجام دادن عمل مستحبی آن را جبران نمی‌کند.{{درگاه|قرآن}}


    هر چند اين روايت از نظر سندي ضعيف است، اما بر فرض پذيرش ناظر به گناهاني است كه نياز به جبران ندارد مانند نماز و روزه و خمس و زكات و غيره كه علاوه بر توبه بايد قضا و جبران هم بشوند و فقط خواندن سوره‌اي و يا انجام دادن عمل مستحبي آن را جبران نمی‏کند.
    روايات ناظر به همان مضموني است كه در متن آن آمده است؛ بنابراين اگر گفته گناهان خودت، قابل سرايت به ديگران نيست و نمي‌توان نيابتي انجام داد.
    {{درگاه|قرآن}}
    == متن و ترجمه حدیث ==
    == متن و ترجمه حدیث ==
    {{عربی بزرگ|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: «مَنْ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ يَجْهَرُ بِهَا صَوْتَهُ كَانَ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ‏ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا سِرّاً كَانَ كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ‏ وَ مَنْ قَرَأَهَا عَشْرَ مَرَّاتٍ غُفِرَتْ لَهُ عَلَى نَحْوِ أَلْفِ‏ ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ»<ref>{{پک|کلینی|1407|ک=کافی|ص=621|ج=2}}</ref><ref>{{پک|ابن بابویه(شیخ صدوق)|1406|ک=ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ص=124}}</ref>
    {{عربی بزرگ|عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ قَالَ: «مَنْ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ یَجْهَرُ بِهَا صَوْتَهُ کَانَ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا سِرّاً کَانَ کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا عَشْرَ مَرَّاتٍ غُفِرَتْ لَهُ عَلَی نَحْوِ أَلْفِ ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ»<ref>{{پک|کلینی|1407|ک=کافی|ص=621|ج=2}}</ref><ref>{{پک|ابن بابویه (شیخ صدوق)|1406|ک=ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ص=124}}</ref>
    امام باقر(ع) فرمودند: هر كس سوره‏ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ را بخواند و آوازش را (هنگام خواندن آن) بلند كند مانند كسى است كه شمشير در راه خدا كشيده، و هر كس آن را آهسته بخواند مانند كسى است كه در راه خدا در خون خود بغلطد، و هر كس ده بار آن را بخواند به اندازه هزار گناه از گناهانش آمرزيده شود».
    امام باقر(ع) فرمودند: هر کس سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ را بخواند و آوازش را (هنگام خواندن آن) بلند کند مانند کسی است که شمشیر در راه خدا کشیده، و هر کس آن را آهسته بخواند مانند کسی است که در راه خدا در خون خود بغلطد، و هر کس ده بار آن را بخواند به اندازه هزار گناه از گناهانش آمرزیده شود».
    | منبع =  
    | منبع =
    }}
    }}


    == سند روايت ==
    == سند روایت ==
    راویان سند روایت در کافی «مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى»، «أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ»، «حسن بْنِ مَحْبُوبٍ‌»، «سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ‌» و «رَجُلٍ» می باشد.<ref>{{پک|1=کلینی|2=1407|ک=کافی|ص=621|ج=2}}</ref> راویان سند روایت در کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال «پدر شیخ صدوق»، «سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ»، «أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ» و «حَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ»، «سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ‌» و «رَجُلٍ» می باشد.<ref>{{پک|1=ابن بابویه(شیخ صدوق)|2=1406|ک=ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ص=124}}</ref>
    راویان سند روایت در [[اعتبار کتاب کافی|کافی]] «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی»، «أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ»، «حسن بْنِ مَحْبُوبٍ»، «سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ» و «رَجُلٍ» می‌باشد.<ref>{{پک|1=کلینی|2=1407|ک=کافی|ص=621|ج=2}}</ref> راویان سند روایت در کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال «پدر شیخ صدوق»، «سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ»، «أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ» و «حَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ»، «سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ» و «رَجُلٍ» می‌باشد.<ref>{{پک|1=ابن بابویه (شیخ صدوق)|2=1406|ک=ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ص=124}}</ref>


    از میان این راویان محمد بن یحیی<ref>{{پک|1=نجاشی|2=1365|ک=رجال النجاشي|ص=353}}</ref>، احمد بن محمد<ref>{{پک|1=طوسی|2=1420|ک=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|ص=51}}</ref>، حسن بن محبوب<ref>{{پک|1=طوسی|2=1420|ک=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|ص=122}}</ref>، علي بن الحسين بن موسى بن بابويه القمي(پدر شیخ صدوق)<ref>{{پک|1=نجاشی|2=1365|ک=رجال النجاشي|ص=261}}</ref> و سعد بن عبدالله<ref>{{پک|1=خوئی|2=1372|ک=معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة|ص=77|ج=9}}</ref> ثقه هستند.
    از میان این راویان محمد بن یحیی،<ref>{{پک|1=نجاشی|2=1365|ک=رجال النجاشی|ص=353}}</ref> احمد بن محمد،<ref>{{پک|1=طوسی|2=1420|ک=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|ص=51}}</ref> حسن بن محبوب،<ref>{{پک|1=طوسی|2=1420|ک=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|ص=122}}</ref> علی بن الحسین بن موسی بن بابویه القمی (پدر شیخ صدوق)<ref>{{پک|1=نجاشی|2=1365|ک=رجال النجاشی|ص=261}}</ref> و سعد بن عبدالله<ref>{{پک|1=خوئی|2=1372|ک=معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة|ص=77|ج=9}}</ref> ثقه هستند.


    در مورد «سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ» برخي گفته‌اند وي واقفي مذهب بوده است، اما در مقابل عده‌اي وي را امامی‏ مذهب و ثقه مي‌دانند. نجاشي و شيخ طوسي وي را اهل كوفه و ثقه و داراي كتاب مي‌داند كه از امام صادق(ع) و امام كاظم(ع) روايت نقل كرده است.<ref>{{پک|1=نجاشی|2=1365|ک=رجال النجاشی|ص=189}}</ref><ref>{{پک|1=طوسی|2=1420|ک=فهرست كتب الشيعة و أصولهم و أسماء المصنفين و أصحاب الأصول|ص=224}}</ref> علامه حلي وي را راوي از امام صادق(ع) و امام كاظم(ع) مي‌داند و اشاره‌اي به ثقه بونش نكرده است.<ref>{{پک|1=حلی|2=1402|ک=رجال العلامة الحلي|ص=82}}</ref> ابن شهر آشوب وي را ثقه، اصحاب امام كاظم(ع) و واقفي مذهب دانسته است.<ref>{{پک|1=ابن شهر آشوب|2=1380|ک=معالم العلماء في فهرست كتب الشيعة و أسماء المصنفين منهم قديما و حديثا (تتمة كتاب الفهرست للشيخ أبي جعفر الطوسي)|ص=56}}</ref>‏
    در مورد «سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ» برخی گفته‌اند وی [[واقفیه|واقفی]] مذهب بوده است، اما در مقابل عده‌ای وی را امامی مذهب و ثقه می‌دانند. نجاشی و شیخ طوسی وی را اهل کوفه و ثقه و دارای کتاب می‌داند که از [[امام صادق(ع) پایه‌گذار مکتب شیعه|امام صادق(ع)]] و امام کاظم(ع) روایت نقل کرده است.<ref>{{پک|1=نجاشی|2=1365|ک=رجال النجاشی|ص=189}}</ref><ref>{{پک|1=طوسی|2=1420|ک=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|ص=224}}</ref> علامه حلی وی را راوی از امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) می‌داند و اشاره‌ای به ثقه بونش نکرده است.<ref>{{پک|1=حلی|2=1402|ک=رجال العلامة الحلی|ص=82}}</ref> ابن شهر آشوب وی را ثقه، اصحاب [[امام کاظم(ع)]] و واقفی مذهب دانسته است.<ref>{{پک|1=ابن شهر آشوب|2=1380|ک=معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبی جعفر الطوسی)|ص=56}}</ref>‏


    «عَنْ رَجُلٍ» یعنی از یک مردی.
    «عَنْ رَجُلٍ» یعنی از یک مردی.<ref>{{پک|1=بستانی|2=1375|ک=فرهنگ ابجدی|ص=242}}</ref>


    مشكل اصلي اين حديث اين است كه اين مرد معلوم نيست چه كسي بوده و آيا ثقه بود يا نه و چرا نامش نيامده است كه در اصطلاح به اينگونه سند، مرسل گفته می ‏شود و از نگاه رجالي روايت مرسل قابل استناد نمي‌باشد.
    معلوم نبودن شخصی که از امام(ع) نقل کرده است باعث ایجاد مشکل در [[سند حدیث|سند]] این حدیث شده است زیرا ثقه بودن و نبودن او و علت ذکر نشدن نام او مشخص نیست و در اصطلاح به این گونه سند، مرسل گفته می‌شود.<ref>{{پک|1=سبحانی|2=1384|ک=اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة|ص=107}}</ref> نسبت به قابلیت استناد به روایت مرسله در میان علمای رجال نظرات گوناگون و متنوعی وجود دارد.<ref>{{پک|1=سبحانی|2=1384|ک=اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة|ص=108-109}}</ref>


    دلالت حديث
    == دلالت حدیث ==
    در یک دسته بندی کلی می‌توان گناهان را دو دسته دانست:<ref>{{پک|1=ابن بابویه (شیخ صدوق)|2=بی تا|ک= ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمه غفاری‏|ص=103}}</ref>


    در بخشش گناهان بايد به اين نكته توجه شود كه گناهان سه دسته‌اند:
    '''حق الله'''


    1. حق الله و قابل جبران هستند مانند نماز، روزه، زكات، خمس، حج و غيره: در اين گناهان، هم بايد توبه كرد و هم در حد امكان جبران نمود با قضا كردن نماز، گرفتن روزه، پرداخت زكات و خمس و غيره.
    گناهانی که حق الله هستند دو نوع می‌باشند.<ref>{{پک|1=مطهری|2=1376|ک=آزادی معنوی|ص=139 تا 142}}</ref> نوع اول گناهانی هستند که قابل جبران هستند مانند نماز، روزه، زکات، خمس، حج و…. در این نوع علاوه بر توبه لازم است تا حد امکان امور فوت شده جبران شود. مثل این که نمازها و روزه‌های فوت شده قضاء شود و خمس پرداخت نشده پرداخت گردد.<ref>{{پک|1=مطهری|2=1376|ک=آزادی معنوی|ص=141}}</ref> نوع دوم گناهانی هستند که جبران آن‌ها تنها نیازمند به توبه واقعی است؛ یعنی صرف پشیمانی فرد گناهکار و بازگشت او برای جبران گناه کافی است. مثل [[شرب خمر]]، نگاه به نامحرم و ….


    2. حق الله و جبرانش فقط توبه واقعي كردن است يعني همينكه كه فرد پشيمان شده و قصد برگشت ندارد، كافي است مانند، نگاه به نامحرم، شراب خواري، بدبين شدن به فردي و غيره.
    '''حق الناس'''


    3. حق الناس: كه جبرانش در رضايت گرفتن از صاحب حق و دادن خساراتي است كه بر وي وارد شده است و صد البته بايد توبه بكند كه حق مردم را پايمال كرده است.
    جبران این دسته از گناهان در رضایت گرفتن از صاحب حق و دادن خساراتی است که بر وی وارد شده است. البته توبه شخص گنهکار نیز لازم است.<ref>{{پک|1=مطهری|2=1376|ک=آزادی معنوی|ص=140}}</ref>
    با اين نگاه، رواياتي كه می‏گوید اگر فلان عمل مستحبي را انجام دهيد خداوند گناهانتان را مي‌بخشد، اگر از نظر سندي قابل قبول باشد، ناظر به قسم دوم و توبه از هر سه مي‌باشد يعني در هر سه قسم انسان گناه كرده است منتهي با توبه و عمل مستحبي، خدا گناه را از نامه عملش پاك می‏کند، اما در قسمت اول و سوم بايد جبران هم بشود. دليل اين نگرش رواياتي است كه می‏گوید در صورت ترك برخي از واجبات بايد آن را قضا كرد مثل نماز و روزه و غيره.
    اين نكته نيز قابل ذكر است كه روايات ناظر به همان مضموني است كه در متن روايت آمده است بنابراين اگر روايت می‏گوید خدا با اين عمل گناهت را مي‌بخشد ناظر به گناه خود مي‌باشد و قابل سرايت به ديگران نمي‌باشد.


    امام باقر (صلوات الله عليه) فرمود: خداوند عزّ و جلّ می ‏فرمايد:
    با این نگاه، مقصود از روایاتی که دلالت دارند بر این که اگر فلان عمل مستحبی انجام شود گناهان بخشیده می‌شوند، این است که شخص گناه کار با توبه و انجام اعمال مستحبی مذکور در روایات می‌تواند خود را از گناه تطهیر نماید اما در حق الله‌ها و [[حق الناس]]<nowiki/>های نیازمند به جبران علاوه بر توبه و انجام این اعمال مستحبی، جبران خسارت نیز لازم است. اگر جبران خسارت صورت نگیرد گناه او از پرونده اعمال او پاک نمی‌شود.<ref>{{پک|1=مطهری|2=1376|ک=آزادی معنوی|ص=139 تا 142}}</ref>
    قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي وَ عَظَمَتِي وَ بَهَائِي وَ عُلُوِّ ارْتِفَاعِي لَا يُؤْثِرُ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ هَوَايَ عَلَى هَوَاهُ فِي شَيْ‏ءٍ مِنْ أَمْرِ الدُّنْيَا إِلَّا جَعَلْتُ غِنَاهُ فِي نَفْسِهِ وَ هِمَّتَهُ فِي آخِرَتِهِ وَ ضَمَّنْتُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ رِزْقَهُ وَ كُنْتُ لَهُ مِنْ وَرَاءِ تِجَارَةِ كُلِّ تَاجِرٍ[7]
    سوگند به عزّت و شكوه و بزرگى و خوبى و نيكويى‏ام و بلندى مرتبه‏ام كه هيچ بنده مؤمنى خواسته مرا در هيچ يك از امور دنيايى بر خواهش نفسانى‏اش مقدّم نمى‏دارد مگر اينكه: بى‏نيازى را در نفس او قرار مى‏دهم. و همّتش را متوجّه آخرتش مى‏كنم. و آسمان‏ها و زمين را ضامن روزى‏اش مى‏گردانم. و ما فوق تجارت هر تاجرى به نفع او خواهم بود.
     
    پي‌نوشت‌ها: [7]. حر عاملى، محمد، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، قم، مؤسسة آل البيت، چاپ اول، 1409ق، ج15، أَبْوَابُ جِهَادِ النَّفْسِ وَ مَا يُنَاسِبُه، حديث 20510.


    == پانویس ==
    == پانویس ==
    خط ۴۷: خط ۳۹:


    == منابع ==
    == منابع ==
     
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=کافی|سال=1407|پیوند=|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|پیوند نویسنده=|ناشر=دار الکتب الاسلامیه|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}}{{شاخه
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=کافی|سال=1407|پیوند=|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|پیوند نویسنده=|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}}{{شاخه
      | شاخه اصلی =قرآن
      | شاخه اصلی =قرآن
      | شاخه فرعی۱ =
      | شاخه فرعی۱ =
    خط ۵۴: خط ۴۵:
      | شاخه فرعی۳ =
      | شاخه فرعی۳ =
    }}
    }}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|سال=1406|پیوند=|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه(شیخ صدوق)|پیوند نویسنده=|ناشر=دار الشريف الرضي للنشر|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|سال=1406|پیوند=|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه (شیخ صدوق)|پیوند نویسنده=|ناشر=دار الشریف الرضی للنشر|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=رجال النجاشي|سال=1365|پیوند=|نام=احمد بن علی|نام خانوادگی=نجاشی|پیوند نویسنده=|ناشر=جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامي|مکان=قم|کوشش=موسی شبیری زنجانی|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=رجال النجاشی|سال=1365|پیوند=|نام=احمد بن علی|نام خانوادگی=نجاشی|پیوند نویسنده=|ناشر=جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی|مکان=قم|کوشش=موسی شبیری زنجانی|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة|سال=1372|پیوند=|نام=سید ابوالقاسم|نام خانوادگی=خوئی|پیوند نویسنده=|ناشر=[بی نا]|مکان=[بی جا] -|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة|سال=1372|پیوند=|نام=سید ابوالقاسم|نام خانوادگی=خوئی|پیوند نویسنده=|ناشر=[بی نا]|مکان=[بی جا] -|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|سال=1420|پیوند=|نام=محمد بن حسن|نام خانوادگی=طوسی|پیوند نویسنده=|ناشر=مکتبة المحقق الطباطبائي|مکان=قم|کوشش=طباطبایی، عبد العزیز|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول|سال=1420|پیوند=|نام=محمد بن حسن|نام خانوادگی=طوسی|پیوند نویسنده=|ناشر=مکتبة المحقق الطباطبائی|مکان=قم|کوشش=طباطبایی، عبد العزیز|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=رجال العلامة الحلي|سال=1402|پیوند=|نام=حسن بن یوسف|نام خانوادگی=حلی|پیوند نویسنده=|ناشر=الشريف الرضي|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=رجال العلامة الحلی|سال=1402|پیوند=|نام=حسن بن یوسف|نام خانوادگی=حلی|پیوند نویسنده=|ناشر=الشریف الرضی|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=معالم العلماء في فهرست كتب الشيعة و أسماء المصنفين منهم قديما و حديثا (تتمة كتاب الفهرست للشيخ أبي جعفر الطوسي)|سال=1380|پیوند=|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن شهر آشوب|پیوند نویسنده=|ناشر=المطبعة الحيدرية|مکان=نجف|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبی جعفر الطوسی)|سال=1380|پیوند=|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن شهر آشوب|پیوند نویسنده=|ناشر=المطبعة الحیدریة|مکان=نجف|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ ابجدی|سال=1375|پیوند=|نام=فؤاد افرام‏|نام خانوادگی=بستانی|پیوند نویسنده=|ناشر= انتشارات اسلامی‏|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة|سال=1384|پیوند=|نام=جعفر|نام خانوادگی=سبحانی|پیوند نویسنده=|ناشر=موسسه امام صادق(ع)|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان= ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمه غفاری‏|سال=بی تا|پیوند=|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه (شیخ صدوق)|پیوند نویسنده=|ناشر=کتاب فروشی صدوق‏|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=علی اکبر غفاری}}
    * {{یادکرد کتاب|عنوان=آزادی معنوی|سال=1376|پیوند=|نام=مرتضی|نام خانوادگی=مطهری|پیوند نویسنده=|ناشر=صدرا|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}}
    * {{تکمیل مقاله
    * {{تکمیل مقاله
    | شناسه = -
    | شناسه = -
    خط ۶۵: خط ۶۰:
    | ویرایش = شد
    | ویرایش = شد
    | لینک‌دهی = شد
    | لینک‌دهی = شد
    | ناوبری =  
    | ناوبری =
    | نمایه =  
    | نمایه =
    | تغییر مسیر =  
    | تغییر مسیر =
    | ارجاعات =  
    | ارجاعات =
    | بازبینی نویسنده =  
    | بازبینی نویسنده =
    | بازبینی = شد
    | بازبینی = شد
    | تکمیل =  
    | تکمیل =
    | اولویت = ج
    | اولویت = ج
    | کیفیت = ب
    | کیفیت = ب
    }} {{پایان متن}}
    }} {{پایان متن}}

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۳۳

    سؤال

    آیا حدیث امام باقر(ع) که می‌فرماید هر کس ۱۰ بار سوره قدر را بخواند هزار گناه از او بخشیده می‌شود معتبر و دارای سند است؟ اگر معتبر است محتوای این روایت در مورد حق الناس به چه صورتی است؟

    هر چند این روایت از نظر سندی ضعیف است، اما بر فرض پذیرش، اگر گناه شخص از نوع گناهانی باشد که بخشش آن‌ها تنها نیازمند به توبه واقعی است مثل نگاه به نامحرم، با انجام این عمل اثر بخشش مترتب می‌شود. اما اگر گناه شخص از جنس گناهانی باشد که علاوه بر توبه نیازمند جبران مافات نیز هستند، صرف انجام عمل مذکور بخشش اتفاق نمی‌افتد. مانند نماز و روزه و خمس و زکات و غیره که این نوع گناهان علاوه بر توبه نیازمند به جبران نیز هستند و تنها خواندن سوره‌ای یا انجام دادن عمل مستحبی آن را جبران نمی‌کند.

    درگاه‌ها
    درگاه قرآن.png


    متن و ترجمه حدیث

    سند روایت

    راویان سند روایت در کافی «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی»، «أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ»، «حسن بْنِ مَحْبُوبٍ»، «سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ» و «رَجُلٍ» می‌باشد.[۳] راویان سند روایت در کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال «پدر شیخ صدوق»، «سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ»، «أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ» و «حَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ»، «سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ» و «رَجُلٍ» می‌باشد.[۴]

    از میان این راویان محمد بن یحیی،[۵] احمد بن محمد،[۶] حسن بن محبوب،[۷] علی بن الحسین بن موسی بن بابویه القمی (پدر شیخ صدوق)[۸] و سعد بن عبدالله[۹] ثقه هستند.

    در مورد «سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ» برخی گفته‌اند وی واقفی مذهب بوده است، اما در مقابل عده‌ای وی را امامی مذهب و ثقه می‌دانند. نجاشی و شیخ طوسی وی را اهل کوفه و ثقه و دارای کتاب می‌داند که از امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) روایت نقل کرده است.[۱۰][۱۱] علامه حلی وی را راوی از امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) می‌داند و اشاره‌ای به ثقه بونش نکرده است.[۱۲] ابن شهر آشوب وی را ثقه، اصحاب امام کاظم(ع) و واقفی مذهب دانسته است.[۱۳]‏

    «عَنْ رَجُلٍ» یعنی از یک مردی.[۱۴]

    معلوم نبودن شخصی که از امام(ع) نقل کرده است باعث ایجاد مشکل در سند این حدیث شده است زیرا ثقه بودن و نبودن او و علت ذکر نشدن نام او مشخص نیست و در اصطلاح به این گونه سند، مرسل گفته می‌شود.[۱۵] نسبت به قابلیت استناد به روایت مرسله در میان علمای رجال نظرات گوناگون و متنوعی وجود دارد.[۱۶]

    دلالت حدیث

    در یک دسته بندی کلی می‌توان گناهان را دو دسته دانست:[۱۷]

    حق الله

    گناهانی که حق الله هستند دو نوع می‌باشند.[۱۸] نوع اول گناهانی هستند که قابل جبران هستند مانند نماز، روزه، زکات، خمس، حج و…. در این نوع علاوه بر توبه لازم است تا حد امکان امور فوت شده جبران شود. مثل این که نمازها و روزه‌های فوت شده قضاء شود و خمس پرداخت نشده پرداخت گردد.[۱۹] نوع دوم گناهانی هستند که جبران آن‌ها تنها نیازمند به توبه واقعی است؛ یعنی صرف پشیمانی فرد گناهکار و بازگشت او برای جبران گناه کافی است. مثل شرب خمر، نگاه به نامحرم و ….

    حق الناس

    جبران این دسته از گناهان در رضایت گرفتن از صاحب حق و دادن خساراتی است که بر وی وارد شده است. البته توبه شخص گنهکار نیز لازم است.[۲۰]

    با این نگاه، مقصود از روایاتی که دلالت دارند بر این که اگر فلان عمل مستحبی انجام شود گناهان بخشیده می‌شوند، این است که شخص گناه کار با توبه و انجام اعمال مستحبی مذکور در روایات می‌تواند خود را از گناه تطهیر نماید اما در حق الله‌ها و حق الناسهای نیازمند به جبران علاوه بر توبه و انجام این اعمال مستحبی، جبران خسارت نیز لازم است. اگر جبران خسارت صورت نگیرد گناه او از پرونده اعمال او پاک نمی‌شود.[۲۱]

    پانویس

    1. ↑ کلینی، کافی، 2:‎ 621.
    2. ↑ ابن بابویه (شیخ صدوق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 124.
    3. ↑ کلینی، کافی، 2:‎ 621.
    4. ↑ ابن بابویه (شیخ صدوق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 124.
    5. ↑ نجاشی، رجال النجاشی، 353.
    6. ↑ طوسی، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، 51.
    7. ↑ طوسی، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، 122.
    8. ↑ نجاشی، رجال النجاشی، 261.
    9. ↑ خوئی، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، 9:‎ 77.
    10. ↑ نجاشی، رجال النجاشی، 189.
    11. ↑ طوسی، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، 224.
    12. ↑ حلی، رجال العلامة الحلی، 82.
    13. ↑ ابن شهر آشوب، معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبی جعفر الطوسی)، 56.
    14. ↑ بستانی، فرهنگ ابجدی، 242.
    15. ↑ سبحانی، اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة، 107.
    16. ↑ سبحانی، اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة، 108-109.
    17. ↑ ابن بابویه (شیخ صدوق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمه غفاری‏، 103.
    18. ↑ مطهری، آزادی معنوی، 139 تا 142.
    19. ↑ مطهری، آزادی معنوی، 141.
    20. ↑ مطهری، آزادی معنوی، 140.
    21. ↑ مطهری، آزادی معنوی، 139 تا 142.

    منابع

    • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). کافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی (۱۴۰۶). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال. قم: دار الشریف الرضی للنشر.
    • نجاشی، احمد بن علی (۱۳۶۵). رجال النجاشی. به کوشش موسی شبیری زنجانی. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
    • خوئی، سید ابوالقاسم (۱۳۷۲). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. [بی جا] -: [بی نا].
    • طوسی، محمد بن حسن (۱۴۲۰). فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول. به کوشش طباطبایی، عبد العزیز. قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
    • حلی، حسن بن یوسف (۱۴۰۲). رجال العلامة الحلی. قم: الشریف الرضی.
    • ابن شهر آشوب، محمد بن علی (۱۳۸۰). معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبی جعفر الطوسی). نجف: المطبعة الحیدریة.
    • بستانی، فؤاد افرام‏ (۱۳۷۵). فرهنگ ابجدی. تهران: انتشارات اسلامی‏.
    • سبحانی، جعفر (۱۳۸۴). اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة. قم: موسسه امام صادق(ع).
    • ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی (بی تا). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمه غفاری‏. ترجمهٔ علی اکبر غفاری. تهران: کتاب فروشی صدوق‏. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
    • مطهری، مرتضی (۱۳۷۶). آزادی معنوی. تهران: صدرا.
    برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=پیش_نویس:ثواب_قرائت_قرآن&oldid=83256»