چیستی معجزه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Hosseiney4030 }}
{{در دست ویرایش|کاربرHosseiney4030 }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}معجزه چیست؟
{{سوال}}
آیا قرآن معجزه است؟{{پایان سوال}}
معجزه چیست؟
{{پاسخ}}معجزه، کاری بزرگ و دور از دسترس مردم است که معمولا توسط یک شخص عادی صورت نمیگیرد و انجام دادنش عادی نمی باشد. معجزه بودن قرآن، دلیل اصلی بر الهی بودن آن است که وجوه بیانی و محتوایی آن نشانگر این اعجاز است. همچون فصاحت و بلاغت بی نظیر آن، خبر دادن از غیب، بیان اسرار آفرینش و سرگذشت پیامبران و قوم آنها. قرآن برای اثبات اعجاز خود، به [[تحدی قرآن|تحدی]] روی آورده است.
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
واژه «معجزه» از مصدر «اعجاز» گرفته شده و از ریشه «عجز» است که به معنای درماندگی، ناتوانی و نیز پایانه و انتهای هر چیز است.<ref>ابن فارس، مقاییس اللّغه، ج۴، ص۲۳۲.</ref> در اصطلاح علم کلام و تفسیر «اعجاز» کار شگفت و امر خارق‌العاده‌ای است که پیامبران الهی بر خلاف قوانین عادی و جاری طبیعت، به منظور اثبات ادعای رسالت خدایی خویش انجام می‌دهند.<ref>سعیدی روشن، محمد باقر، معجزه‌شناسی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. ص۱۸،</ref>


== تعریف معجزه ==
== تعریف معجزه ==
معجزه، کاری بزرگ و دور از دسترس مردم است که معمولا توسط یک شخص عادی صورت نمیگیرد و انجام دادنش عادی نمی‌باشد. معجزه دارای ویژگی هایی می باشد که آن ویژگی‌ها در تشخیص معجزه بودن یک امر، به ما کمک میکنند.
در مورد معجزه، عالم ها و دانشمندان زیادی نظر داده اند و ملاک هایی را برای جداسازی معجزه از غیر از معجزه بیان کرده اند.
علمای اسلامی تعریف‌هایی برای اعجاز ارائه کرده‌اند که به چند نمونه اشاره می‌شود:
علمای اسلامی تعریف‌هایی برای اعجاز ارائه کرده‌اند که به چند نمونه اشاره می‌شود:


خط ۱۲: خط ۱۸:
* آیت الله سبحانی از عالم های مذهب شیعه، کلام مشهور را در تعریف [[معجزه]] اینچنین می‌داند: کاری که خارق العاده و همراه با ادعا تحدی (مبارز طلبی) است و نمی‌شود با آن مبارزه کرد.<ref>اعجاز نور، همان، ص۱۵.</ref>  
* آیت الله سبحانی از عالم های مذهب شیعه، کلام مشهور را در تعریف [[معجزه]] اینچنین می‌داند: کاری که خارق العاده و همراه با ادعا تحدی (مبارز طلبی) است و نمی‌شود با آن مبارزه کرد.<ref>اعجاز نور، همان، ص۱۵.</ref>  
* فخر رازی و تفتازانی نیز کلام همین تعریف آیت الله سبحانی را بیان کرده اند.<ref>مسعود بن عمر مشهور بن عمر مشهور به تفتازانی، شرح المقاصد، انتشارات شریف مرتضی، قم، ج۵، ص۱۱.</ref>
* فخر رازی و تفتازانی نیز کلام همین تعریف آیت الله سبحانی را بیان کرده اند.<ref>مسعود بن عمر مشهور بن عمر مشهور به تفتازانی، شرح المقاصد، انتشارات شریف مرتضی، قم، ج۵، ص۱۱.</ref>
{{نوشتار اصلی|تحدی قرآن}}
{{همچنین ببینید|تحدی قرآن}}
== '''ویژگی‌های‌معجزه''' ==
=='''ویژگی‌های‌معجزه'''==
آنچه از بررسی تعاریف اعجاز از دیدگاه علما بدست می‌آید این است که موارد زیر به عنوان ارکان معجزه لازم می باشند:
آنچه از بررسی تعاریف اعجاز از دیدگاه علما بدست می‌آید این است که موارد زیر به عنوان ارکان معجزه لازم می باشند:


# وقوع حادثه‌ای که خلاف عادت باشد یا جلوگیری از وقوع حادثه‌ای که طبق عادت است و باید واقع شود.
*وقوع حادثه‌ای که خلاف عادت باشد یا جلوگیری از وقوع حادثه‌ای که طبق عادت است و باید واقع شود.
# به دنبال ادعای یک منصب الهی یا ادعای حقانیت دین باشد
*به دنبال ادعای یک منصب الهی یا ادعای حقانیت دین باشد
# همراه با تحدی و مبارزه‌طلبی باشد.
*همراه با تحدی و مبارزه‌طلبی باشد.
# مطابق ادعای صاحب معجزه باشد.
*مطابق ادعای صاحب معجزه باشد.
 
معجزه کاری خارق العاده است که انجام آن تنها توسط [[پیامبران]] ممکن است. [[امام صادق(ع)]] در تعریف معجزه می‌فرماید: «و المعجزه علامه لله لا یعطیها إلا انبیاءهُ و رُسُلَهُ و حججه لیعرف به صدق الصادق من کذب الکاذب» "معجزه" نشانه‌ای از [[خداوند]] است که آن را جز به پیامبران و فرستادگان و حجت‌های خود نمی‌دهد، تا به وسیله آن، راستگویی مدّعیان ارتباط با خدا از [[دروغ|دروغگویی]] مدّعیان دروغین شناخته شود.<ref>بحارالانوار، ج۱۱، ص۷۱.</ref>
==اعجاز بیانی و محتوایی قرآن==
اینکه [[قرآن]] معجزه است همه قبول دارند اما در وجه اعجاز قرآن نظر علماء متعدد است که متخصصان از این جهت، معجزه های قرآن را به دو بخش تقسیم کرده اند: اعجاز بیانی، اعجاز محتوایی.<ref>اعجاز نور، همان، ص۱۱۲.</ref>
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان                  =کتاب مقدس دین اسلام
| تصویر                  =قرآن مربوط به قرن چهارم یا پنجم قمری.jpeg
| اندازه تصویر          =250px
| توضیح_تصویر        =نسخه‌ای از قرآن، متعلق به قرن چهارم یا پنجم قمری به خط کوفی (مسجد روستای نُگُل، از توابع سنندج)
| نام‌های دیگر        =فرقان، الکتاب و مُصحَف
| نویسنده              = امام علی
| موضوع                =خدا
| زبان                    =عربی
| تعداد جلد              =1
|پدید آورنده=حضرت محمد|نام=قرآن}}
== اعجاز بیانی (لفظی)==
اعجاز بیانی که به اعجاز ادبی و لفظی هم تعبیر می‌شود یعنی الفاظ و کلمات و جملات و نظم ادبی و قالب قرآن با قطع نظر از اینکه چه احکامی را و چه عالمی را حکایت می‌کند همه معجزه‌اند و دارای چندین وجه است که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:
 
۱ـ قرآن، معجزه است بخاطر فصاحتی که دارد.؛ فصاحت یعنی بیان شیرین و واضح و آشکار که هم کلمات قرآن فصیح است، یعنی اداء کلمات قرآنی بر زبان، ایجاد سنگینی نمی‌کند. و هم جملات و کلام قرآن فصیح است، یعنی ضعف تألیف و گره خوردگی ندارد، بلکه سلیس و روان است. معجزه بودنش بخاطر بلاغت است: یعنی علاوه بر اینکه قرآن فصیح است مطابق مقتضای حال سخن گفته، جملات قرآن دارای عمق معنایی و رعایت اوضاع و احوال مخاطبین است.
 
۳ـ قرآن معجزه است چون بیانش در قالب یک قالب جدید است. نه شعر است و نه نثر (عرب آن روز فقط همین دو اسلوب را داشتند) روش بیان قرآن با روش و شیوه جامعه ادبی آن زمان کاملا فرق داشت، قالب آن ابتکاری و فوق قدرت بشر است.<ref>سبحانی، جعفر، الألهایت، چاپ قدس، چاپ سوم، ج۳، ص۳۱۸.</ref>
 
۴ـ گیرایی و مجذوب کردن جان‌ها به قرآن معجزه است چون شنیدن الفاظ و جملات آن حتی برای غیر عرب زبانها، هم جذاب است. در صدر اسلام بیشترین توجه به اعجاز قرآن از جهت بیانی بودن آن است.<ref>وجوه یاد شده هر کدام قایلنی دارند و در کتابهای تفسیری و کلامی مشروح بحث شده که در آخر چند نمونه از آنها عرض می‌شود تا شما دوست عزیز مراجعه فرمایید.</ref>
 
==اعجاز محتوایی (معنایی)==
{{جعبه نقل قول
| عنوان =
| نقل‌قول = [[عبدالحسین زرین‌کوب]]:{{-}}'''«این آیات خدایی روشن و با شکوه، شیوا و خیره کننده،‌ دلنواز و گاه بیم‌انگیز می‌نمود. نه شعر بود و نه خطبه،‌ با سخنان کاهنان و خطیبان  تفاوت داشت و با این همه موجی از شعر و رنگی از یک هنر بی‌نام در آن جلوه داشت و ازین رو در دلهایی که از ذوق سخن بی‌بهره نبود تأثیر می‌کرد و از فرط قدرت و نفوذ چیزی از مقوله اعجاز تلقی می‌شد».'''<ref>زرین‌کوب،‌ بامداد اسلام،‌ ۱۳۶۹ش، ص۱۴ (نسخه pdf).</ref>|تاریخ بایگانی
| منبع =
| تراز = چپ
| عرض = ۲۳۰px
| اندازه خط = 14px
| رنگ پس‌زمینه = #FFF9E7
| گیومه نقل‌قول =
| تراز منبع = چپ
}}اعجاز محتوایی که از آن به اعجاز علمی، معنوی هم تعبیر شده است، یعنی قرآن بخاطر احکام متعالی، اخبار علمی و غیبی و… با قطع نظر از کلمات و الفاظش معجزه است و برای آن مصادیق و وجوهی ذکر کرده‌اند که ما به چند نمونه از آن اشاره می‌کنیم:
 
* این که شخص امّی (درس نخوانده) چنین مطالب عالی را با چنین حجم بدون تناقض بیاورد، معجزه است.<ref>همان الألهایت همان، ص۳۶۸ و المیزان ج۱.</ref>
 
* قرآن با اینکه طی بیست و سه سال و در اوضاع غیرعادی نازل شده و مطالب و احکام متعدد دارد با این حال کوچکترین اختلاف و تناقضی در او نیست و این کار، شگفت و معجزه است.
 
* قرآن از غیب خبر داده و از حوادثی قبل از وقوع آن خبر داده که بعدا همانگونه واقع شده است.


* قرآن از اسرار عالم آفرینش صدها سال قبل خبر داده که مقداری از آنها را علوم امروز بشر کشف کرده مثل حرکت زمین،<ref>طه/۵۳.</ref> بارور کردن باد، گیاهان را،<ref>حجر/۲۲.</ref> مذکر و مؤنث بودن گیاهان.<ref>رعد/۳.</ref>
در توضیح این [[حدیث]] باید دانست که معجزه<ref>واژه ی "معجزه" از "عجز" ـ مقابل قدرت ـ گرفته شده و از وصفیّت به اسمیّت نقل گردیده و تا را به علامت نقل آورده‌اند، مانند تای صمدیه، و برخی آن را تای مبالغه می‌دانند، مانند تا در "علامه".</ref> (چنان‌که از لفظش پیدا است) یعنی عاجز کننده، و آن کار خارق‌العاده‌ای است که نوع بشر، حتی نوابغ در تمام زمان‌ها از آوردن آن عاجز باشند، و اساساً معجزه فراتر از نیروی بشر است و پیامبران به اراده و مشیّت خدا، برای اثبات درستی ادعای رسالت خویش، انجام می‌دهند و دعوت به «مقابله به مثل» (تحدی) نیز می‌نمایند.
{{مطالعه بیشتر}}


==منابع==
==منابع==
خط ۶۹: خط ۳۴:
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ = نبوت
| شاخه فرعی۱ = معجزه
| شاخه فرعی۲ = اعجاز
| شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =  
}}
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۰

سؤال

معجزه چیست؟

واژه «معجزه» از مصدر «اعجاز» گرفته شده و از ریشه «عجز» است که به معنای درماندگی، ناتوانی و نیز پایانه و انتهای هر چیز است.[۱] در اصطلاح علم کلام و تفسیر «اعجاز» کار شگفت و امر خارق‌العاده‌ای است که پیامبران الهی بر خلاف قوانین عادی و جاری طبیعت، به منظور اثبات ادعای رسالت خدایی خویش انجام می‌دهند.[۲]

تعریف معجزه

معجزه، کاری بزرگ و دور از دسترس مردم است که معمولا توسط یک شخص عادی صورت نمیگیرد و انجام دادنش عادی نمی‌باشد. معجزه دارای ویژگی هایی می باشد که آن ویژگی‌ها در تشخیص معجزه بودن یک امر، به ما کمک میکنند.

در مورد معجزه، عالم ها و دانشمندان زیادی نظر داده اند و ملاک هایی را برای جداسازی معجزه از غیر از معجزه بیان کرده اند.

علمای اسلامی تعریف‌هایی برای اعجاز ارائه کرده‌اند که به چند نمونه اشاره می‌شود:

  • محقق طوسی: وجود یافتن چیزی که مورد عادت نباشد (عادی نباشد) یا از بین بردن چیزی که وجودش مورد عادت باشد با این نشانه که مطابق با ادعای صاحب معجزه (پیامبر) باشد.[۳]
  • شیخ مفید: امری که خارق العاده (عادی نباشد)، مطابق ادعا و همراه با مبارز طلبیدن باشد و مردمان از آوردن مثل آن عاجز باشند.[۴]
  • آیت الله سبحانی از عالم های مذهب شیعه، کلام مشهور را در تعریف معجزه اینچنین می‌داند: کاری که خارق العاده و همراه با ادعا تحدی (مبارز طلبی) است و نمی‌شود با آن مبارزه کرد.[۵]
  • فخر رازی و تفتازانی نیز کلام همین تعریف آیت الله سبحانی را بیان کرده اند.[۶]

ویژگی‌های‌معجزه

آنچه از بررسی تعاریف اعجاز از دیدگاه علما بدست می‌آید این است که موارد زیر به عنوان ارکان معجزه لازم می باشند:

  • وقوع حادثه‌ای که خلاف عادت باشد یا جلوگیری از وقوع حادثه‌ای که طبق عادت است و باید واقع شود.
  • به دنبال ادعای یک منصب الهی یا ادعای حقانیت دین باشد
  • همراه با تحدی و مبارزه‌طلبی باشد.
  • مطابق ادعای صاحب معجزه باشد.

معجزه کاری خارق العاده است که انجام آن تنها توسط پیامبران ممکن است. امام صادق(ع) در تعریف معجزه می‌فرماید: «و المعجزه علامه لله لا یعطیها إلا انبیاءهُ و رُسُلَهُ و حججه لیعرف به صدق الصادق من کذب الکاذب» "معجزه" نشانه‌ای از خداوند است که آن را جز به پیامبران و فرستادگان و حجت‌های خود نمی‌دهد، تا به وسیله آن، راستگویی مدّعیان ارتباط با خدا از دروغگویی مدّعیان دروغین شناخته شود.[۷]

در توضیح این حدیث باید دانست که معجزه[۸] (چنان‌که از لفظش پیدا است) یعنی عاجز کننده، و آن کار خارق‌العاده‌ای است که نوع بشر، حتی نوابغ در تمام زمان‌ها از آوردن آن عاجز باشند، و اساساً معجزه فراتر از نیروی بشر است و پیامبران به اراده و مشیّت خدا، برای اثبات درستی ادعای رسالت خویش، انجام می‌دهند و دعوت به «مقابله به مثل» (تحدی) نیز می‌نمایند.

منابع

  1. ابن فارس، مقاییس اللّغه، ج۴، ص۲۳۲.
  2. سعیدی روشن، محمد باقر، معجزه‌شناسی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. ص۱۸،
  3. حلی، کشف المراد، تحقیق حسن‌زاده، مؤسسه نشر اسلامی، ص۳۵۰.
  4. ربانی گلپایگانی، علی، ایضاح المراد، مؤسسه امام صادق(ع)، جزوه دوم، ص۳۱ به نقل از: الکنت الاعتقادیه، ص۴۸.
  5. اعجاز نور، همان، ص۱۵.
  6. مسعود بن عمر مشهور بن عمر مشهور به تفتازانی، شرح المقاصد، انتشارات شریف مرتضی، قم، ج۵، ص۱۱.
  7. بحارالانوار، ج۱۱، ص۷۱.
  8. واژه ی "معجزه" از "عجز" ـ مقابل قدرت ـ گرفته شده و از وصفیّت به اسمیّت نقل گردیده و تا را به علامت نقل آورده‌اند، مانند تای صمدیه، و برخی آن را تای مبالغه می‌دانند، مانند تا در "علامه".