امیرالمؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۱

سؤال

چرا برای حضرت علی(ع) لقب امیرالمؤمنین به کار می‌رود؟

درگاه‌ها

امیرالمؤمنین از لقب‌های امام علی(ع) است که از سوی پیامبر(ص) به وی داده شد. بر اساس روایات، این لقب از القاب اختصاصی علی(ع) است. در روایات گفته شده تنها او شایسته این لقب است و فرد دیگری را نمی‌توان به این عنوان خطاب قرار داد.

اطلاق امیرالمؤمنین به امام علی(ع) از سوی پیامبر(ص)

پیامبر(ص) در موارد متعدد امام علی(ع) را امیرالمؤمنین خوانده است:

ابن‌عباس می‌گوید پیامبر در حالی که دست امیرالمؤمنین(ع) را گرفته بود فرمودند: این اول کسی است که به من ایمان آورده و اول کسی است که با من مصافحه خواهد کرد. او در قیامت امیر و پیشوای مؤمنان و صدیق اکبر است.^[۱]
اولین‌بار که حضرت رسول(ص)، علی(ع) را به آغوش گرفت. علی(ع) به رسول اکرم(ص) گفت: «السلام علیک یا رسول‌الله» و سپس شروع به خواندن آیات سوره مؤمنون کرد. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «یا علی، مؤمنان یاد شده در این سوره به تو رستگار می‌شوند … و تو راهبر و امیر آنان هستی».^[۲]

اختصاص لقب امیرالمؤمنین به امام علی(ع)

ضریح امام علی(ع)

در روایات لقب امیرالمؤمنین مختص امام علی(ع) دانسته شده است. روایت است که شخصی به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شد و امام را با عنوان «السلام علیک یا امیرالمؤمنین» خطاب کرد. امام(ع) با ناراحتی از جا برخاستند و به شدت فرد را مخاطب قرار داده و فرمودند: ساکت باش! این عنوان مختص علی بن ابی طالب(ع) است و خدا او را به این عنوان نام‌گذاری کرده است؛ و اگر کس دیگری خود را به این نام بنامد از دایره تعهد به احکام الهی خارج شده است.^[۳]

در روایت دیگری آمده است که شخصی از انصار نقل کرده که من و اشعث بن قیس و جریر جبلی از کوفه خارج شدیم تا این که به پشت کوفه رسیدیم. آهویی از جلوی ما گذشت. اشعث و جریر برای طعنه بر علی(ع)، آهو را چنین خطاب کردند: «السلام علیک یا امیرالمؤمنین». راوی می‌گوید من این مطلب را به امام علی(ع) عرض کردم. امام گفت بدان که امامِ ایشان در قیامت همان آهو خواهد بود. چنان‌که از جانب خدا شنیده خواهد شد که می‌گوید: آن‌ها را با آنچه دوستشان داشتند همراه و همنشین خواهیم کرد.^[۴]

منابع

↑ ابن‌حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت، نشر دارالفکر، ۱۴۰۸ ق، ج۱، ص۳۶۹.
↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵، ح۳۷، بیروت، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۳ق
↑ محمد بن مسعودی، تفسیر عیاشی، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی المطبوعات، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۰۲، حدیث۲۷۳.
↑ الحسینی البحرانی، سید هاشم، تفسیر برهان، قم، انتشارات الکتب العلمیه، ج۲، ص۱۷۳.

[1] ابن‌حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت، نشر دارالفکر، ۱۴۰۸ ق، ج۱، ص۳۶۹.

[2] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵، ح۳۷، بیروت، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۳ق

[3] محمد بن مسعودی، تفسیر عیاشی، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی المطبوعات، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۰۲، حدیث۲۷۳.

[4] الحسینی البحرانی، سید هاشم، تفسیر برهان، قم، انتشارات الکتب العلمیه، ج۲، ص۱۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی = کلام
- |شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
- |شاخه فرعی۲ = سایر ویژگی‌های امام علی(ع)
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
-از روایات به دست می‌آید که، لفظ امیرالمؤمنین شایسته شخص حضرت علی(ع) بوده وکس دیگری را نمی‌توان به این عنوان مورد خطاب قرار داد؛ و صراحت کلام معصومین(ع) بر این مطلب دلالت دارد.
 {{سوال}}
-علت این که برای حضرت علی(ع) لقب امیرالمؤمنین به کار می‌رود چیست؟
+چرا برای حضرت علی(ع) لقب امیرالمؤمنین به کار می‌رود؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-از روایات به دست می‌آید که، لفظ امیرالمؤمنین شایسته شخص حضرت علی(ع) بوده وکس دیگری را نمی‌توان به این عنوان مورد خطاب قرار داد؛ و صراحت کلام معصومین(ع) دالِّ بر این مطلب است.
+{{درگاه|واژه‌ها}}
+'''امیرالمؤمنین''' از لقب‌های [[امام علی(ع)]] است که از سوی [[پیامبر(ص)]] به وی داده شد. بر اساس روایات، این لقب از القاب اختصاصی علی(ع) است. در روایات گفته شده تنها او شایسته این لقب است و فرد دیگری را نمی‌توان به این عنوان خطاب قرار داد.
-== اطلاق امیر المومنین به امام علی(ع) از سوی پیامبر(ص)==
-پیامبر(ص) در موارد متعدد امام علی(ع) را به عنوان امیر المومنین نامیده اند، که به چند مورد اشاره می شود.
-اولین بار که حضرت رسول(ص) علی(ع) را به آغوش گرفت. همین که چشم علی(ع) به رسول اکرم(ص) افتاد عرض کرد: «السلام علیک یا رسول‌الله» و بلافاصله شروع به خواندن آیات سوره مؤمنون کرد که: {{قرآن|بسم الله الرحمن الرحیم، قد افلح المؤمنون، الذین هم فی صلاتهم خاشعون، …، الذین یرثون الفردوس و هم فیها خالدون<ref>. مؤمنون/1 الی 11</ref>}}. نشانه‌های مؤمنین را که ذکر کردند؛ رسول اکرم(ص) فرمودند: «قدافلحوا بک، أنت والله أمیرهم، تمیرهم من علومک فیتمارون، و أنت والله دلیلهم و بک یهتدون؛ یا علی! مؤمنان یاد شده در این سوره به تو رستگار می‌شوند و رستگاری آنان؛ در اعتقاد به توست و تو راهبر و '''امیر''' آنان هستی، مؤمنان توشه و رزق علمی خود را از تو طلب می‌کنند؛ و تو دلیل رستگاری و هدایت آن‌ها هستی.»<ref>. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج35، ص35، ح37، بیروت، مؤسسه الوفا، 1403ه‍. ق.</ref> بنا بر این پیامبر(ص) بلافاصله پس از تولد امام علی(ع) را امیر مومنان معرفی نموده است.
-ابن عباس می‌گوید پیامبر در حالی که دست امیرالمؤنین(ع) را گرفته بود فرمودند: این اول کسی است که به من ایمان آورده؛ و اول کسی است که با من مصافحه خواهد کرد. او در قیامت امیر و پیشوای مؤمنان و صدیق اکبر است.<ref>. گنجی شافعی، کفایه الطالب، تهران، داراحیاء التراث اهل بیت(ع)، 1404ه‍. ق، ص187. ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت، نشر دارالفکر، 1408 هق، ج1، ص 369.</ref>
-این لقب دلالت بر حکومت و خلافت امام علی(ع) پس از پیامبر(ص) دارد. مطلبی که در احادیث متعدد از پیامبر(ص) نقل شده است.
-رسول اکرم(ص) چهار رکعت نماز گزارده و این گونه دعا کردند: خداوندا! بدرستی که برای موسی بن عمران، برادر و وزیری قرار دادی، برای من هم علی بن ابی طالب را وزیر گردان، و پشت مرا به او محکم ساز، و او را خلیفه من قرارده. راوی گوید در همان لحظه هاتفی آمد و گفت: آنچه خواستی به تو داده شد.<ref>. ابی نعیم اصفهانی، نورالمشتعل، تهران، ص138، ح37، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، 1406 هق. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج1، ص56، ح57، تهران، انتشارات ارشاد اسلامی، 1411ه‍. ق.</ref>
+== اطلاق امیرالمؤمنین به امام علی(ع) از سوی پیامبر(ص) ==
+پیامبر(ص) در موارد متعدد امام علی(ع) را امیرالمؤمنین خوانده است:
+* ابن‌عباس می‌گوید پیامبر در حالی که دست امیرالمؤمنین(ع) را گرفته بود فرمودند: این اول کسی است که به من ایمان آورده و اول کسی است که با من مصافحه خواهد کرد. او در قیامت امیر و پیشوای مؤمنان و صدیق اکبر است.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت، نشر دارالفکر، ۱۴۰۸ ق، ج۱، ص۳۶۹.</ref>
+* اولین‌بار که حضرت رسول(ص)، علی(ع) را به آغوش گرفت. علی(ع) به رسول اکرم(ص) گفت: «السلام علیک یا رسول‌الله» و سپس شروع به خواندن آیات سوره مؤمنون کرد. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «یا علی، مؤمنان یاد شده در این سوره به تو رستگار می‌شوند … و تو راهبر و '''امیر''' آنان هستی».<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵، ح۳۷، بیروت، مؤسسه الوفا، ۱۴۰۳ق</ref>
-==انحصار این لقب به امام علی(ع)==
+== اختصاص لقب امیرالمؤمنین به امام علی(ع) ==
-شخصی به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شد و حضرت را با عنوان «السلام علیک یا امیرالمؤمنین» خطاب کرد. امام(ع) با ناراحتی از جا برخاستند و به شدت فرد را مخاطب قرار داده و فرمودند: ساکت باش! این عنوان مختص علی بن ابی طالب(ع) می‌باشد و خدا او را به این عنوان نامگذاری کرده است؛ و اگر کس دیگری خود را به این نام بنامد از دایره تعهد به احکام الهی خارج شده است….<ref>. محمد بن مسعودی، تفسیر عیاشی، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی المطبوعات، 1411 هق، ج1، ص302، حدیث273.</ref> با در نظر گرفتن این کلام امام صادق(ع) می‌توان به صراحت گفت تمام کسانی که خود را ملقب به عنوان امیرالمؤمنین(ع) کرده‌اند از دایره تعهد اسلام خارج شده‌اند؛ زیرا این عنوان مختص شخص امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) می‌باشد. و نیز روایت شده است که: هرکس غیر از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) قبول کند که به وی «امیر المؤمنین» گفته شود زنا زاده است.<ref>. تفسیر برهان، ج 1، ص 416، حدیث 2.</ref>
+[[پرونده:ضریح امام علی.jpg|بندانگشتی|ضریح امام علی(ع)]]
+در روایات لقب امیرالمؤمنین مختص امام علی(ع) دانسته شده است. روایت است که شخصی به محضر [[امام صادق(ع)]] شرفیاب شد و امام را با عنوان «السلام علیک یا امیرالمؤمنین» خطاب کرد. امام(ع) با ناراحتی از جا برخاستند و به شدت فرد را مخاطب قرار داده و فرمودند: ساکت باش! این عنوان مختص علی بن ابی طالب(ع) است و خدا او را به این عنوان نام‌گذاری کرده است؛ و اگر کس دیگری خود را به این نام بنامد از دایره تعهد به احکام الهی خارج شده است.<ref>محمد بن مسعودی، تفسیر عیاشی، بیروت، نشر مؤسسه الاعلمی المطبوعات، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۰۲، حدیث۲۷۳.</ref>
-==برخورد مخالفان==
+در روایت دیگری آمده است که شخصی از [[انصار]] نقل کرده که من و اشعث بن قیس و جریر جبلی از کوفه خارج شدیم تا این که به پشت کوفه رسیدیم. آهویی از جلوی ما گذشت. اشعث و جریر برای طعنه بر علی(ع)، آهو را چنین خطاب کردند: «السلام علیک یا امیرالمؤمنین». راوی می‌گوید من این مطلب را به امام علی(ع) عرض کردم. امام گفت بدان که امامِ ایشان در قیامت همان آهو خواهد بود. چنان‌که از جانب خدا شنیده خواهد شد که می‌گوید: آن‌ها را با آنچه دوستشان داشتند همراه و همنشین خواهیم کرد.<ref>الحسینی البحرانی، سید هاشم، تفسیر برهان، قم، انتشارات الکتب العلمیه، ج۲، ص۱۷۳.</ref>
-دشمنان و منافقان تا آن جا که توانسته‌اند در کتمان فضایل حضرت کوشیده‌اند و این نشان از حقارت و پستی باطن آنان دارد. آنان حتی این عنوان امیرالمؤمنین را به تمسخر و استهزاء گرفته و با حسادتی که تاریخ بیانگر آن است بر فراموش شدن آن کوشیده‌اند؛ ولی موفق نشده‌اند.
-یکی از انصار می‌گوید: من و اشعث و جریر جبلی‌ـ که از منافقان بودندـ از کوفه خارج شدیم تا این که به پشت کوفه (نجف) رسیدیم. آهویی از جلوی ما گذشت. اشعث و جریر به خاطر عداوتی که به حضرت داشتند با تمسخر آهو را خطاب قرار داده و گفتند: «السلام علیک یا امیرالمؤمنین» راوی گوید من این مطلب را به حضرت عرض کردم حضرت فرمودند: بدان که امام ایشان در قیامت همان آهو خواهد بود. چنان‌که از جانب خدا شنیده خواهد شد که می‌گوید: آن‌ها را با آنچه دوستشان داشتند همراه و همنشین خواهیم کرد.<ref>. الحسینی البحرانی، سید هاشم، تفسیر برهان، قم، انتشارات الکتب العلمیه، ج1، ص415، حدیث2.</ref>
-{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
-* مأة منقبة من مناقب علی(ع) و الائمه(ع)، ابن شاذان.
-* مناقب علی بن ابطالب(ع)، ابن مغازلی.
-* الغدیر، علامه عبدالحسین امینی.
-* امالی الطوسی، شیخ طوسی.
-* راهبرد اهل سنت به مسئله امامت، محمد علی کرمانشاهی.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 == منابع ==
 {{پانویس}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی = کلام
+ | شاخه فرعی۱ = امامت
+ | شاخه فرعی۲ = امامت خاصه
+ | شاخه فرعی۳ = امام علی(ع)
+ | شاخه فرعی۴ =
+}}
+{{تکمیل مقاله
+ | شناسه = شد
+ | تیترها = شد
+ | ویرایش = شد
+ | لینک‌دهی = شد
+ | ناوبری =
+ | نمایه =شد
+ | تغییر مسیر = شد
+ | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
+ | ارزیابی کمی = شد
+ | تکمیل =
+ | اولویت = ج
+ | کیفیت = ج
+}}
+{{پایان متن}}
-{{پایان متن}}
+{{پانویس}}
+[[رده:القاب امام علی(ع)]]
 [[رده:امام علی(ع)]]