بشارت حضرت محمد(ص) به ظهور امام زمان(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۳

سؤال

آیا پیامبر اکرم(ص) قبل از تولد امام زمان(عج) بشارت به ظهور آن حضرت داده است؟

درگاه‌ها

در منابع، احادیث زیادی از پیامبر اکرم(ص) به بشارت ظهور حضرت مهدی(عج) اختصاص یافته است. علاوه بر نقل این احادیث توسط محدّثان شیعه، بسیاری از محدّثان اهل سنت نیز بشارت‌های پیامبر(ص) در مورد ظهور امام زمان(عج) را نقل کرده‌اند؛ ابوداود، ترمذی، ابن ماجه، طبرانی، بزّاز، احمد بن حنبل، و حاکم نیشابوری،^[۱] علاوه بر نقل این بشارت‌ها، اعتبار آن را در حد تواتر دانسته و صحت این گزارش‌ها را مسلم دانسته‌اند.

بشارت‌های پیامبر(ص) به ظهور امام زمان(عج)

تعداد احادیث نبوی در بشارت ظهور امام زمان بسیار است، در اینجا به تعدادی از گزارش‌های اهل سنت در این مورد اشاره می‌شود:

در سنن ابن ماجه نقل‌است که رسول خدا(ص) فرمود: مهدی از ما اهل بیت است، خداوند امر او را در یک شب اصلاح خواهد فرمود.^[۲]
در سنن ابی داود آمده است که امام علی(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند فرمود: «اگر باقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز هر آینه می‌فرستد خدا مردی از اهل بیتم را که جهان را پر از عدل و داد کند چنانکه پر از ستم شده باشد.^[۳]
ام سلمه می‌گوید: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: «مهدی از عترت من و از فرزندان فاطمه می‌باشد.»^[۴]

ابن مسعود از رسول خدا(ص) نقل می‌کند که فرمود: «اگر باقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز، هر آینه طولانی می‌کند خدا آن روز را تا این که بفرستد در آن روز مردی از امّتم و از اهل بیتم را که اسمش همانند اسم من است و زمین را پر از عدل و داد کند چنان‌که پر از ظلم و جور شده باشد.».
رسول خدا(ص) فرمود: «می‌آید مردی از اهل بیتم اسم او اسم من است.».^[۵]
از ابو‌هریره نقل شده که رسول خدا(ص) فرمود: «اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌کند که مهدی ظهور کند.»^[۶]

حموئی جوینی در فرائد السمطین و سید علی همدانی در «مودة القربی» از ابن عباس روایت کرده‌اند که رسول خدا(ص) فرمود: «من سرور پیغمبران هستم و علی ابن ابی‌طالب سرور جانشینانم می‌باشد و این‌که جانشینانم دوازده نفرند اول آنها علی ابن ابی‌طالب و آخر آنها قائم می‌باشد.»^[۷]

تواتر احادیث بشارت

تعدادی از دانشمندان اهل سنّت درباره احادیث نبوی در مورد حضرت مهدی(ع) اعتراف به تواتر کرده‌اند که خبر متواتر هم یقین‌آور است و کذب نیز در آن راه ندارد:

گنجی شافعی، متوفای سال ۶۵۸ هجری قمری، در کتاب البیان فی اخبار صاحب الزمان^[۸]
ابن حجر عسقلانی متوفای سال ۸۵۲هجری قمری، در کتاب فتح الباری،^[۹]
مؤمن شبلنجی در کتاب نورالابصار،^[۱۰]
شیخ محمد صبّان در کتاب اسعاف الراغبین در حاشیه نورالابصار،^[۱۱]
شیخ منصور علی ناصف در کتاب التاج الجامع و الاصول^[۱۲]
علامه شوکانی کتابی به خصوص در متواتر بودن اخبار امام زمان(ع) به نام التوضیح فی تواتر ما جاء فی المنتظر و الدجال و المسیح نوشته و در آن کتاب بعد از نقل احادیث مربوط به حضرت مهدی(ع) گفته: همه احادیثی که آوردیم به حد تواتر می‌رسد.^[۱۳]
و ابن ابی الحدید ادعا کرده که تمام فرق اسلامی اجماع و اتفاق دارند در این‌که عمر دنیا پایان نمی‌پذیرد مگر پس از ظهور مهدی.^[۱۴]

ادعای مهدویت

به جهت شهرت این روایات و مسلم بودن این امر نزد مسلمانان در همان قرون اولیه، افرادی ادعای مهدویت کرده‌اند و تعداد زیادی از مسلمانان نیز اطراف آنان جمع شده‌اند… یا این‌که عدّه‌ای از مسلمانان آنها را مهدی پنداشته‌اند و قائل به مهدی بودن آنان شده‌اند.^[۱۵]

منابع

↑ منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰–۳۲۷.
↑ سنن ابن ماجه، جزء ثانی فی باب خروج المهدی، من ابواب الفتن و منتخب کنزل العمال، ج۶، ص۳۰.
↑ سنن ابی داود، (ط مصر المطبعه التاریخیه)، ج۲، ص۲۰۷، فی کتاب المهدی.
↑ سنن ابی داود، ج۲، ص۲۷، سنن ابن ماجه جزء ثانی فی باب خروج المهدی من ابواب الفتن.
↑ صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.
↑ صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.
↑ قندوزی، ینابیع الموده، ص۲۵۸، و کشف الاستار، ص۷۴.
↑ گنجی شافعی، البیان فی اخبار صاحب الزمان باب ۱۱، تواترت الاخبار و استفاضت بکثره رواتها عن المصطفی فی امر المهدی (منتخب الاثر، ص۵، پاورقی).
↑ ابن حجر، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بیروت، دارالمعرفه، ج۶، ص۳۹۳–۳۹۴.
↑ نورالابصار، قاهره، مکتبه المشهد الحسینی، ص۱۷۱.
↑ اسعاف الراغبین، درحاشیه نورالابصار، ص۱۴۰.
↑ منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰.
↑ نقل از عایه المأمول فی شرح التاج الجامع للأصول، در حاشیه التاج، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۲۷.
↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۹۶۰ م، ج۱۰، ص۹۶.
↑ نوبختی، فرق الشیعه، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۵۵ ق، ص۲۷و شهرستانی الملل و النحل، قم، منشورات الرضی، ج۱، ص۱۳۲.

[1] منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰–۳۲۷.

[2] سنن ابن ماجه، جزء ثانی فی باب خروج المهدی، من ابواب الفتن و منتخب کنزل العمال، ج۶، ص۳۰.

[3] سنن ابی داود، (ط مصر المطبعه التاریخیه)، ج۲، ص۲۰۷، فی کتاب المهدی.

[4] سنن ابی داود، ج۲، ص۲۷، سنن ابن ماجه جزء ثانی فی باب خروج المهدی من ابواب الفتن.

[5] صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.

[6] صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.

[7] قندوزی، ینابیع الموده، ص۲۵۸، و کشف الاستار، ص۷۴.

[8] گنجی شافعی، البیان فی اخبار صاحب الزمان باب ۱۱، تواترت الاخبار و استفاضت بکثره رواتها عن المصطفی فی امر المهدی (منتخب الاثر، ص۵، پاورقی).

[9] ابن حجر، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بیروت، دارالمعرفه، ج۶، ص۳۹۳–۳۹۴.

[10] نورالابصار، قاهره، مکتبه المشهد الحسینی، ص۱۷۱.

[11] اسعاف الراغبین، درحاشیه نورالابصار، ص۱۴۰.

[12] منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰.

[13] نقل از عایه المأمول فی شرح التاج الجامع للأصول، در حاشیه التاج، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۲۷.

[14] ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۹۶۰ م، ج۱۰، ص۹۶.

[15] نوبختی، فرق الشیعه، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۵۵ ق، ص۲۷و شهرستانی الملل و النحل، قم، منشورات الرضی، ج۱، ص۱۳۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی =
+{{سوال}}
- |شاخه فرعی۱ =
+آیا پیامبر اکرم(ص) قبل از تولد امام زمان(عج) بشارت به ظهور آن حضرت داده است؟
- |شاخه فرعی۲ =
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{پایان سوال}}
-آیا پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) قبل از تولد امام زمان(عج) بشارت به ظهور ان حضرت داده است؟
+{{پاسخ}}
-{{سوال}}
+{{درگاه|مهدویت}}
-{{پایان پاسخ}}
+در منابع، احادیث زیادی از [[پیامبر اکرم(ص)]] به بشارت ظهور [[حضرت مهدی(عج)]] اختصاص یافته است. علاوه بر نقل این احادیث توسط محدّثان [[شیعه]]، بسیاری از محدّثان [[اهل سنت]] نیز بشارت‌های پیامبر(ص) در مورد ظهور امام زمان(عج) را نقل کرده‌اند؛ ابوداود، ترمذی، ابن ماجه، طبرانی، بزّاز، احمد بن حنبل، و حاکم نیشابوری،<ref>منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰–۳۲۷.</ref> علاوه بر نقل این بشارت‌ها، اعتبار آن را در حد تواتر دانسته و صحت این گزارش‌ها را مسلم دانسته‌اند.
-در روایات متعددی پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) از ظهور حضرت مهدی(عج) خبر داده و ظهورش را بشارت داده است. نقل این احادیث اختصاص به راویان و محدّثان شیعه ندارد، بلکه محدّثان بزرگ اهل سنّت نیز مانند ابوداود، ترمذی، ابن ماجه، طبرانی، ابوطیلی، بزّاز، احمد بن حنبل، و حاکم نیشابوری،<ref>منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰–۳۲۷.</ref> و… احادیث مربوط به آن حضرت را از طریق گروه بسیاری از صحابه و تابعین در کتاب‌های خویش نقل کرده‌اند.<ref>سنن ابی داود، ج۲، ص۲۰۷، ابی داود از ابن مسعود نقل می‌کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: اگر باقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز، هر آینه طول می‌دهد خدا آن روز را تا این‌که بفرستد در آن روز مردی از امتم و از اهل‌بیت بیتم که اسمش اسم من است و زمین را پر از عدل و داد می‌کند چنان‌که پر از ظلم و جور شده باشد.</ref> حتّی تعدادی از دانشمندان اهل سنّت درباره احادیث نبوی در مورد حضرت مهدی(ع) اعتراف به تواتر کرده‌اند؛ که خبر متواتر هم یقین‌آور است و کذب نیز در آن راه ندارد.<ref>گنجی شافعی، البیان فی اخبار صاحب الزمان باب ۱۱، تواترت الاخبار و استفاضت بکثره رواتها عن المصطفی فی امر المهدی (منتخب الاثر، ص۵، پاورقی).</ref> از جمله: گنجی شافعی، متوفای سال ۶۵۸ هجری قمری، در کتاب البیان فی اخبار صاحب الزمان،
-ابن حجر عسقلانی متوفای سال ۸۵۲هجری قمری، در کتاب فتح الباری،<ref>ابن حجر، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بیروت، دارالمعرفه، ج۶، ص۳۹۳–۳۹۴.</ref>
+==بشارت‌های پیامبر(ص) به ظهور امام زمان(عج)==
+تعداد احادیث نبوی در بشارت ظهور امام زمان بسیار است، در اینجا به تعدادی از گزارش‌های اهل سنت در این مورد اشاره می‌شود:
+* در سنن ابن ماجه نقل‌است که رسول خدا(ص) فرمود: مهدی از ما [[اهل بیت]] است، [[خداوند]] امر او را در یک شب اصلاح خواهد فرمود.<ref>سنن ابن ماجه، جزء ثانی فی باب خروج المهدی، من ابواب الفتن و منتخب کنزل العمال، ج۶، ص۳۰.</ref>
+* در سنن ابی داود آمده است که [[امام علی(ع)]] از رسول خدا(ص) نقل می‌کند فرمود: «اگر باقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز هر آینه می‌فرستد خدا مردی از اهل بیتم را که جهان را پر از عدل و داد کند چنانکه پر از ستم شده باشد.<ref>سنن ابی داود، (ط مصر المطبعه التاریخیه)، ج۲، ص۲۰۷، فی کتاب المهدی.</ref>
+* ام سلمه می‌گوید: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: «مهدی از عترت من و از فرزندان فاطمه می‌باشد.»<ref>سنن ابی داود، ج۲، ص۲۷، سنن ابن ماجه جزء ثانی فی باب خروج المهدی من ابواب الفتن.</ref>
-مؤمن شبلنجی در کتاب نورالابصار،<ref>نورالابصار، قاهره، مکتبه المشهد الحسینی، ص۱۷۱.</ref>
+* ابن مسعود از رسول خدا(ص) نقل می‌کند که فرمود: «اگر باقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز، هر آینه طولانی می‌کند خدا آن روز را تا این که بفرستد در آن روز مردی از امّتم و از اهل بیتم را که اسمش همانند اسم من است و زمین را پر از عدل و داد کند چنان‌که پر از ظلم و جور شده باشد.».
+* رسول خدا(ص) فرمود: «می‌آید مردی از اهل بیتم اسم او اسم من است.».<ref>صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.</ref>
+* از ابو‌هریره نقل شده که رسول خدا(ص) فرمود: «اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌کند که مهدی ظهور کند.»<ref>صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.</ref>
-شیخ محمد صبّان در کتاب اسعاف الراغبین در حاشیه نورالابصار،<ref>اسعاف الراغبین، درحاشیه نورالابصار، ص۱۴۰.</ref>
+* حموئی جوینی در فرائد السمطین و سید علی همدانی در «مودة القربی» از ابن عباس روایت کرده‌اند که رسول خدا(ص) فرمود: «من سرور پیغمبران هستم و علی ابن ابی‌طالب سرور جانشینانم می‌باشد و این‌که جانشینانم دوازده نفرند اول آنها علی ابن ابی‌طالب و آخر آنها قائم می‌باشد.»<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ص۲۵۸، و کشف الاستار، ص۷۴.</ref>
+===تواتر احادیث بشارت===
+تعدادی از دانشمندان اهل سنّت درباره احادیث نبوی در مورد حضرت مهدی(ع) اعتراف به تواتر کرده‌اند که خبر متواتر هم یقین‌آور است و کذب نیز در آن راه ندارد:
+* گنجی شافعی، متوفای سال ۶۵۸ هجری قمری، در کتاب البیان فی اخبار صاحب الزمان<ref>گنجی شافعی، البیان فی اخبار صاحب الزمان باب ۱۱، تواترت الاخبار و استفاضت بکثره رواتها عن المصطفی فی امر المهدی (منتخب الاثر، ص۵، پاورقی).</ref>
+* ابن حجر عسقلانی متوفای سال ۸۵۲هجری قمری، در کتاب فتح الباری،<ref>ابن حجر، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بیروت، دارالمعرفه، ج۶، ص۳۹۳–۳۹۴.</ref>
+* مؤمن شبلنجی در کتاب نورالابصار،<ref>نورالابصار، قاهره، مکتبه المشهد الحسینی، ص۱۷۱.</ref>
+* شیخ محمد صبّان در کتاب اسعاف الراغبین در حاشیه نورالابصار،<ref>اسعاف الراغبین، درحاشیه نورالابصار، ص۱۴۰.</ref>
+* شیخ منصور علی ناصف در کتاب التاج الجامع و الاصول<ref>منصور علی ناصف، التاج الجامع و الاصول، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰.</ref>
+* علامه شوکانی کتابی به خصوص در متواتر بودن اخبار امام زمان(ع) به نام التوضیح فی تواتر ما جاء فی المنتظر و الدجال و المسیح نوشته و در آن کتاب بعد از نقل احادیث مربوط به حضرت مهدی(ع) گفته: همه احادیثی که آوردیم به حد تواتر می‌رسد.<ref>نقل از عایه المأمول فی شرح التاج الجامع للأصول، در حاشیه التاج، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۲۷.</ref>
+* و ابن ابی الحدید ادعا کرده که تمام فرق اسلامی اجماع و اتفاق دارند در این‌که عمر دنیا پایان نمی‌پذیرد مگر پس از ظهور مهدی.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۹۶۰ م، ج۱۰، ص۹۶.</ref>
-شیخ منصور علی ناصف در کتاب التاج الجامع و الاصول<ref>منصور علی ناصف، همان، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۱۰.</ref>و
+====ادعای مهدویت====
+به جهت شهرت این روایات و مسلم بودن این امر نزد مسلمانان در همان قرون اولیه، افرادی ادعای مهدویت کرده‌اند و تعداد زیادی از مسلمانان نیز اطراف آنان جمع شده‌اند… یا این‌که عدّه‌ای از مسلمانان آنها را مهدی پنداشته‌اند و قائل به مهدی بودن آنان شده‌اند.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۵۵ ق، ص۲۷و شهرستانی الملل و النحل، قم، منشورات الرضی، ج۱، ص۱۳۲.</ref>
-علامه شوکانی کتابی به خصوص در متواتر بودن اخبار امام زمان(ع) به نام التوضیح فی تواتر ما جاء فی المنتظر و الدجال و المسیح نوشته و در آن کتاب بعد از نقل احادیث مربوط به حضرت مهدی(ع) گفته: همه احادیثی که آوردیم به حد تواتر می‌رسد.<ref>نقل از عایه المأمول فی شرح التاج الجامع للأصول، در حاشیه التاج، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، دوم، ج۵، ص۳۲۷.</ref> و بالاخره ابن ابی الحدید ادعا کرده که تمام فرق اسلامی اجماع و اتفاق دارند در این‌که عمر دنیا پایان نمی‌پذیرد مگر پس از ظهور مهدی.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۹۶۰ م، ج۱۰، ص۹۶.</ref>
+{{پایان پاسخ}}
-به جهت شهرت این روایات و مسلم بودن این امر نزد مسلمانان در همان قرون اولیه و قبل از تولد حضرت افرادی ادعای مهدویت کرده‌اند و تعداد زیادی از مسلمانان اولیه نیز اطراف آنان جمع شده‌اند… یا این‌که عدّه‌ای از مسلمانان آنها را مهدی پنداشته‌اند و قائل به مهدی بودن آنان شده‌اند.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۵۵ ق، ص۲۷و شهرستانی الملل و النحل، قم، منشورات الرضی، ج۱، ص۱۳۲.</ref> اکنون ما برای نمونه تعدادی از احادیث نبوی را در این مورد ذکر می‌کنیم. از جمله در سنن ابن ماجه آمده است که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «مهدی از ما اهل‌بیت است، خداوند امر او را در یک شب اصلاح خواهد فرمود.»<ref>سنن ابن ماجه، جزء ثانی فی باب خروج المهدی، من ابواب الفتن و منتخب کنزل العمال، ج۶، ص۳۰.</ref> همچنین در سنن ابی داود آمده است که علی (علیه السّلام) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «اگر باقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز هر آینه می‌فرستد خدا مردی از اهل‌بیتم را که جهان را پر از عدل و داد کند چنانچه پر از ستم شده باشد.<ref>سنن ابی داود، (ط مصر المطبعه التاریخیه)، ج۲، ص۲۰۷، فی کتاب المهدی.</ref>
-ونیز در سنن ابی داود آمده است که ام سلمه می‌گوید: از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) شنیدم که فرمود: «مهدی از عترت من و از فرزندان فاطمه می‌باشد.»<ref>سنن ابی داود، ج۲، ص۲۷، سنن ابن ماجه جزء ثانی فی باب خروج المهدی من ابواب الفتن.</ref>
-همچنین ابن مسعود از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) نقل می‌کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «اگرباقی نمانده باشد از روزگار مگر یک روز، هر آینه طولانی می‌کند خدا آن روز را تا این که بفرستد در آن روز مردی از امّتم و از اهل‌بیتم را که اسمش همانند اسم من است و زمین را پر از عدل و داد کند چنان‌که پر از ظلم و جور شده باشد.». همچنین در صحیح ترمذی آمده است که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود:
-«می‌آید مردی از اهل‌بیتم اسم او اسم من است.».<ref>صحیح ترمذی، ج۲، ص۴۶.</ref> همچنین از ابی هریره نقل می‌کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌کند که مهدی ظهور کند.»
-همچنین طبرانی از ابن مسعود روایت کرده که پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «خلفا بعد از من از دوازده نفرند و همه از قریش می‌باشند.».<ref>متقی هندی، کنزالعمال، ج۱، ص۳۳۸، ج۶، ص۲۰۱.</ref> همچنین حموئی در فرائد السمطین و سید علی همدانی در «موده القربی» از ابن عباس روایت کرده‌اند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «من سرور پیغمبران هستم و علی ابن ابی‌طالب سرور جانشینانم می‌باشد و این‌که جانشینانم دوازده نفرند اول آنها علی ابن ابی‌طالب و آخر آنها قائم می‌باشد.»<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ص۲۵۸، و کشف الاستار، ص۷۴.</ref>
-این‌ها نمونه‌ای از روایات نبوی بود که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) درباره حضرت مهدی(عج) و ظهور آن حضرت فرموده بودند؛ و کسانی که تمایل دارند منابع بیشتری از روایات را ببینند به کتب ذکر شده در این باب مراجعه کنند.
-{{پاسخ}}
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی =تاریخ
+ | شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
+ | شاخه فرعی۲ =امام زمان(ع)
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =شد
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه = شد
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر =شد
-  | بازبینی =
+ | ارجاعات =
+  | بازبینی نویسنده =  شد
+ | ارزیابی کمی =شد
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت =ب
-  | کیفیت =
+  | کیفیت =ج
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:دلایل مهدویت]]