مراتب شرک به خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
 
| شاخه اصلی = کلام
|شاخه فرعی۱ = آفریدگار
|شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مراتب شرك کدامند؟ آيا اعتقاد به قدرت و تأثیر استقلالي غير خدا، شرك است؟
مراتب شرک کدامند؟ آیا اعتقاد به قدرت و تأثیر استقلالی غیر خدا، شرک است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


بحث [[توحيد]] و [[شرك]] از اساسي ترين و پر نفع ترين مباحث علمي جهان بشريت است، زيرا توحيد، سرمايه اصلي سعادت و خوش بختي انسان، و شرك، خمير مايه بدبختي و تيره روزي وي مي باشد. به همين خاطر همه شرايع آسماني بر اساس توحيد و يكتا پرستي استوار بوده، و بارزترين اصل مشترك در ميان آنها اعتقاد به توحيد است. شرک در مقابل توحید، دارای مراتبی است، شرک در ذات خداوند، شرک در خالقیت خداوند، شرک در ربوبیت و در عبادت که در همه این موارد اعتقاد به شراکت استقلالی هر چیزی با خدای متعال از مصادیق شرک شمرده می شود.
همه ادیان آسمانی بر اساس توحید و یکتاپرستی استوار بوده، و بارزترین اصل مشترک در میان آنها اعتقاد به توحید است. شرک در مقابل توحید، دارای مراتبی است، شرک در ذات خداوند، شرک در خالقیت خداوند، شرک در ربوبیت و در عبادت که در همه این موارد اعتقاد به شریک برای خداوند از مصادیق شرک شمرده می‌شود.


==مراتب شرک==
==مراتب شرک==
===شرك ذاتي===
===شرک ذاتی===
اعتقاد به اين كه جهان دو يا چند خداي قديم ازلي و مستقل از يك ديگر دارد، يعني خداوند مثل و مانند دارد. اين گونه اعتقاد، سبب خروج از جرگه اهل توحيد و حوزه [[اسلام]] است. [[خداوند]] در جهت مبارزه با چنين طرز فكري مي فرمايد: «قل هو الله احد ... و لم يكن له كفواً احد; بگو خدا یکی است ... و براي او هیچ شبيه و مانندي نيست».<ref>توحيد/۱,۴.</ref>
شرک ذاتی یعنی اعتقاد به این که جهان، دو یا چند خدای قدیم ازلی و مستقل از یک دیگر دارد، یعنی خداوند مِثل و مانند دارد. این گونه اعتقاد، سبب خروج از اهل توحید و [[اسلام]] است. [[خداوند]] در جهت مبارزه با چنین فکری می‌فرماید: «قل هو الله احد و لم یکن له کفواً احد؛ بگو خدا یکی است و برای او هیچ شبیه و مانندی نیست».<ref>توحید/۱٬۴.</ref>


===شرك در خالقيت===
===شرک در خالقیت===
اعتقاد به اين كه برخي از موجودات عالم را خدا نيافريده است، بلكه مخلوقات دیگر، آن ها را آفريده اند. عده اي از ملت ها، خدا را ذات بي مثل و مانند مي دانستند و او را به عنوان يگانه اصل جهان مي شناختند، يعني [[توحيد ذاتي]] را قبول داشتند، ولي بعضي از مخلوقات او را با او در خالقيت شريك مي شمردند، مثلا مي گفتند خداوند خالق [[شرور]] مانند مار و عقرب و... نيست، شرور مخلوق بعضي از مخلوق هاي او است. [[قرآن]] كريم در اين مورد مي فرمايد: «اي پيامبر بگو خدا آفريدگار همه چيزها است».<ref>رعد/ ۱۶.</ref>  
اعتقاد به این که برخی از موجودات عالم را خدا نیافریده است، بلکه مخلوقات دیگر، آن‌ها را آفریده‌اند. عده‌ای از ملت‌ها، خدا را ذات بی‌مثل و مانند می‌دانستند و او را به عنوان یگانه اصل جهان می‌شناختند، یعنی [[توحید ذاتی]] را قبول داشتند، ولی بعضی از مخلوقات او را با او در خالقیت شریک می‌شمردند، مثلا می‌گفتند خداوند خالق [[شرور]] مانند مار و عقرب و… نیست. شرور، مخلوق بعضی از مخلوق‌های او است. [[قرآن]] کریم در این مورد می‌فرماید: «ای پیامبر بگو خدا آفریدگار همه چیزها است».<ref>رعد/ ۱۶.</ref>


===شرك در ربوبيت===
===شرک در ربوبیت===
اعتقاد به اين كه خداوند در اداره و تدبير جهان هستي شريك دارد، مثلا مشركان عصر [[حضرت ابراهيم(ع)]] تنها به يك خالق اعتقاد داشتند، ولي به غلط مي پنداشتند كه ستاره، يا ماه، يا خورشيد، ارباب و مدبر جهانند. قرآن در ردّ اين پندار واهي مي فرمايد: «اگر در آسمان و زمين خداياني جز «الله» بود نظام آن دو به تباهي مي گراييد».<ref>انبيا/۲۲.</ref>
اعتقاد به این‌که خداوند در اداره و تدبیر جهان هستی شریک دارد، شرک در ربوبیت است. مشرکان زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] تنها به یک خالق اعتقاد داشتند، ولی می‌پنداشتند که ستاره، یا ماه، یا خورشید، ارباب و مدبر جهان هستند. قرآن در رد این اعتقاد می‌فرماید: «اگر در آسمان و زمین خدایانی جز «الله» بود، نظام آن دو به تباهی می‌گرایید».<ref>انبیا/۲۲.</ref>


===شرك در عبادت===  
===شرک در عبادت===
از پرستش كسي غير از خداوند تعبیر به شرک در عبادت می شود. برخي از اقوام در مرحله پرستش، چوب، سنگ، فلز، حيوان، ستاره، خورشيد، دريا، يا درخت را مي پرستيدند.<ref>مطهري، مرتضي، معارف اسلامي در آثار شهيد مطهري، معاونت اساتيد، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۶، ص۹۷ ـ۱۰۸، سبحاني، جعفر، منشور عقايد اماميه، اصل۲۸ـ۳۳.</ref> قرآن براي نفي اين گونه پرستش ها به همه [[مسلمانان]] دستور مي دهد، در هر روز چندين مرتبه به توحيد در عبادت گواهي دهند و در [[نماز]] بگويند: {{قرآن|اياك نعبد}} فقط تو را عبادت مي كنيم.<ref>فاتحه/ ۵.</ref>
پرستش کسی غیر از خداوند، شرک در عبادت است. برخی از اقوام در مرحله پرستش، چوب، سنگ، فلز، حیوان، ستاره، خورشید، دریا، یا درخت را می‌پرستیدند.<ref>مطهری، مرتضی، معارف اسلامی در آثار شهید مطهری، معاونت اساتید، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۶، ص۹۷–۱۰۸، سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، اصل۲۸–۳۳.</ref> قرآن برای نفی این گونه پرستش‌ها به همه [[مسلمانان]] دستور می‌دهد، در هر روز چندین مرتبه به توحید در عبادت گواهی دهند و در [[نماز]] بگویند: {{قرآن|ایاک نعبد}} فقط تو را عبادت می‌کنیم.<ref>فاتحه/ ۵.</ref>


==اعتقاد به نقش استقلالی غیر خدا مصداق شرک==
==اعتقاد به نقش استقلالی غیر خدا مصداق شرک==
از بيان مراتب شرك بويژه شرك در ربوبيت، معلوم شد كه هر نوع انديشه اي كه معتقد باشد در جهان و عالم هستي غير از خدا موجودي اعم از انسان و غير او مي تواند مستقلا و با تكيه بر قدرت خود و بدون اذن الهي كاري را اعم از كوچك و بزرگ انجام دهد، شرك است. و لذا در منطق قرآن و [[انبياي الهي]]، تأثير و سببيت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان، همه با اذن الهي است. قرآن مي فرمايد: «من (حضرت عيسي) از گِل چيزي به شكل پرنده مي سازم، سپس در آن مي دمم و به فرمان خدا پرنده مي گردد، و به اذن خدا كور مادر زاد و مبتلايان به پيسي و برص را بهبودي مي بخشم، و مردگان را به اذن خداوند زنده مي كنم»<ref>آل عمران/ ۴۹.</ref>. در آيه ديگر به طور كلي مي فرمايد: «هيچ رسول و پيامبري نمي توانست [[معجزه]] اي بياورد، مگر به فرمان خدا».<ref>رعد/ ۳۸.</ref>
هر نوع اندیشه‌ای که معتقد باشد در جهان و عالم هستی غیر از خدا موجودی اعم از انسان و غیر او می‌تواند مستقل و با تکیه بر قدرت خود و بدون اذن الهی، کاری را اعم از کوچک و بزرگ انجام دهد، شرک است؛ و لذا در منطق قرآن و [[انبیای الهی]]، تأثیر و سببیت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان، همه با اذن الهی است. قرآن می‌فرماید: «من (حضرت عیسی) از گِل چیزی به شکل پرنده می‌سازم، سپس در آن می‌دمم و به فرمان خدا پرنده می‌گردد، و به اذن خدا کور مادر زاد و مبتلایان به پیسی و برص را بهبودی می‌بخشم، و مردگان را به اذن خداوند زنده می‌کنم».<ref>آل عمران/ ۴۹.</ref> در آیه دیگر به طور کلی می‌فرماید: «هیچ رسول و پیامبری نمی‌توانست [[معجزه]] ای بیاورد، مگر به فرمان خدا».<ref>رعد/ ۳۸.</ref>


نتيجه اين كه شرك، عبارت است از شريك قرار دادن براي خداوند متعال، اعم از اعتقاد به شريك در ذات، خالقيت، ربوبيت و عبادت. بنابر این عقيده به تأثير و نقش استقلالي غير خداوند، در نظام عالم و تدبير امور شرك است، ولي سببيت و انجام امري از امور عالم به وسيله مخلوقي از مخلوقات با اذن الهي هيچ گونه منافاتي با توحيد ندارد.
نتیجه این که شرک، عبارت است از شریک قرار دادن برای خداوند، اعم از اعتقاد به شریک در ذات، خالقیت، ربوبیت و عبادت. اعتقاد به تأثیر و نقش استقلالی غیر خداوند، در نظام عالم و تدبیر امور، شرک است، اما سببیت و انجام امری از امور عالم به وسیله مخلوقی از مخلوقات با اذن الهی هیچ گونه منافاتی با توحید ندارد.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==
۱ـ آئين وهابيت، آيه الله جعفر سبحاني.
۲ـ توحيد، آيه الله دستغيب.


۳ـ توحيد، استاد محسن قرائتي.
==مطالعه بیشتر==
۱ـ آئین وهابیت، آیه الله جعفر سبحانی.
۲ـ توحید، آیه الله دستغیب.
۳ـ توحید، استاد محسن قرائتی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
==منابع==
<references />
{{پانویس|۲}}
 
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ = آفریدگار
| شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = شد
  | شناسه = شد
خط ۴۹: خط ۴۷:
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر = شد
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
| بازبینی نویسنده = 
  | بازبینی = شد
  | تکمیل =
  | اولویت = الف
  | اولویت = الف
  | کیفیت = ب
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[ar:مراتب الشرک بالله تعالی]]
[[es:Niveles de politeísmo]]
[[fr:Niveaux de polythéisme]]
[[رده:شناخت خدا]]
[[رده:شرک]]
[[رده:خدا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۳


سؤال

مراتب شرک کدامند؟ آیا اعتقاد به قدرت و تأثیر استقلالی غیر خدا، شرک است؟


همه ادیان آسمانی بر اساس توحید و یکتاپرستی استوار بوده، و بارزترین اصل مشترک در میان آنها اعتقاد به توحید است. شرک در مقابل توحید، دارای مراتبی است، شرک در ذات خداوند، شرک در خالقیت خداوند، شرک در ربوبیت و در عبادت که در همه این موارد اعتقاد به شریک برای خداوند از مصادیق شرک شمرده می‌شود.

مراتب شرک

شرک ذاتی

شرک ذاتی یعنی اعتقاد به این که جهان، دو یا چند خدای قدیم ازلی و مستقل از یک دیگر دارد، یعنی خداوند مِثل و مانند دارد. این گونه اعتقاد، سبب خروج از اهل توحید و اسلام است. خداوند در جهت مبارزه با چنین فکری می‌فرماید: «قل هو الله احد … و لم یکن له کفواً احد؛ بگو خدا یکی است … و برای او هیچ شبیه و مانندی نیست».[۱]

شرک در خالقیت

اعتقاد به این که برخی از موجودات عالم را خدا نیافریده است، بلکه مخلوقات دیگر، آن‌ها را آفریده‌اند. عده‌ای از ملت‌ها، خدا را ذات بی‌مثل و مانند می‌دانستند و او را به عنوان یگانه اصل جهان می‌شناختند، یعنی توحید ذاتی را قبول داشتند، ولی بعضی از مخلوقات او را با او در خالقیت شریک می‌شمردند، مثلا می‌گفتند خداوند خالق شرور مانند مار و عقرب و… نیست. شرور، مخلوق بعضی از مخلوق‌های او است. قرآن کریم در این مورد می‌فرماید: «ای پیامبر بگو خدا آفریدگار همه چیزها است».[۲]

شرک در ربوبیت

اعتقاد به این‌که خداوند در اداره و تدبیر جهان هستی شریک دارد، شرک در ربوبیت است. مشرکان زمان حضرت ابراهیم(ع) تنها به یک خالق اعتقاد داشتند، ولی می‌پنداشتند که ستاره، یا ماه، یا خورشید، ارباب و مدبر جهان هستند. قرآن در رد این اعتقاد می‌فرماید: «اگر در آسمان و زمین خدایانی جز «الله» بود، نظام آن دو به تباهی می‌گرایید».[۳]

شرک در عبادت

پرستش کسی غیر از خداوند، شرک در عبادت است. برخی از اقوام در مرحله پرستش، چوب، سنگ، فلز، حیوان، ستاره، خورشید، دریا، یا درخت را می‌پرستیدند.[۴] قرآن برای نفی این گونه پرستش‌ها به همه مسلمانان دستور می‌دهد، در هر روز چندین مرتبه به توحید در عبادت گواهی دهند و در نماز بگویند: ﴿ایاک نعبد فقط تو را عبادت می‌کنیم.[۵]

اعتقاد به نقش استقلالی غیر خدا مصداق شرک

هر نوع اندیشه‌ای که معتقد باشد در جهان و عالم هستی غیر از خدا موجودی اعم از انسان و غیر او می‌تواند مستقل و با تکیه بر قدرت خود و بدون اذن الهی، کاری را اعم از کوچک و بزرگ انجام دهد، شرک است؛ و لذا در منطق قرآن و انبیای الهی، تأثیر و سببیت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان، همه با اذن الهی است. قرآن می‌فرماید: «من (حضرت عیسی) از گِل چیزی به شکل پرنده می‌سازم، سپس در آن می‌دمم و به فرمان خدا پرنده می‌گردد، و به اذن خدا کور مادر زاد و مبتلایان به پیسی و برص را بهبودی می‌بخشم، و مردگان را به اذن خداوند زنده می‌کنم».[۶] در آیه دیگر به طور کلی می‌فرماید: «هیچ رسول و پیامبری نمی‌توانست معجزه ای بیاورد، مگر به فرمان خدا».[۷]

نتیجه این که شرک، عبارت است از شریک قرار دادن برای خداوند، اعم از اعتقاد به شریک در ذات، خالقیت، ربوبیت و عبادت. اعتقاد به تأثیر و نقش استقلالی غیر خداوند، در نظام عالم و تدبیر امور، شرک است، اما سببیت و انجام امری از امور عالم به وسیله مخلوقی از مخلوقات با اذن الهی هیچ گونه منافاتی با توحید ندارد.


مطالعه بیشتر

۱ـ آئین وهابیت، آیه الله جعفر سبحانی. ۲ـ توحید، آیه الله دستغیب. ۳ـ توحید، استاد محسن قرائتی.


منابع

  1. توحید/۱٬۴.
  2. رعد/ ۱۶.
  3. انبیا/۲۲.
  4. مطهری، مرتضی، معارف اسلامی در آثار شهید مطهری، معاونت اساتید، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۶، ص۹۷–۱۰۸، سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، اصل۲۸–۳۳.
  5. فاتحه/ ۵.
  6. آل عمران/ ۴۹.
  7. رعد/ ۳۸.