تعداد اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
براساس برخی [[روایات]] مانند [[حدیث کسا]] اهل بیت، منحصر در [[پنج تن]] می‌باشد اما [[پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه]] در روایات دیگری مراد از اهل بیت را منحصر در [[چهارده معصوم]] یعنی پیامبر(ص)، [[فاطمه زهرا(س)]] و دوازده امام می‌دانند و دیگران داخل در معنی اهل بیت نمی‌باشند. | براساس برخی [[روایات]] مانند [[حدیث کسا]] اهل بیت، منحصر در [[پنج تن]] می‌باشد اما [[پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه]] در روایات دیگری مراد از اهل بیت را منحصر در [[چهارده معصوم]] یعنی پیامبر(ص)، [[فاطمه زهرا(س)]] و دوازده امام می‌دانند و دیگران داخل در معنی اهل بیت نمی‌باشند. | ||
== واژه‌شناسی == | |||
کلمه «اهل» در لغت به معنای بستگان نزدیک است. کلمه «بیت» به معنای خانه است. ترکیب این دو کلمه به مفهوم بستگان نزدیک از خاندان یک شخص است. | کلمه «اهل» در لغت به معنای بستگان نزدیک است. کلمه «بیت» به معنای خانه است. ترکیب این دو کلمه به مفهوم بستگان نزدیک از خاندان یک شخص است. | ||
در آیات [[قرآن]] کلمه «اهل بیت» به معنای بستگان نزدیک در سه مورد به کار رفته است: | در آیات [[قرآن]] کلمه «اهل بیت» به معنای بستگان نزدیک در سه مورد به کار رفته است: | ||
* خانواده [[موسی(ع)|حضرت موسی(ع)]].<ref>«هل ادلکم علی اهل بیت یکفلونه لکم» قصص / ۱۲–۱۳.</ref> | |||
* خانواده [[ابراهیم(ع)|حضرت ابراهیم(ع)]].<ref>رحمه الله و برکاته علیکم اهل البیت…» هود / ۷۳.</ref> | |||
* بستگان نزدیک پیامبر اکرم(ص) {{قرآن|انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا}}<ref>احزاب / ۳۲–۳۳.</ref> [[خداوند]] اراده کرده است هر گونه پلیدی را از شما خاندان دور نماید و شما را پاکیزه گرداند. | |||
در احادیث و روایات نیز آنچه از خاندان [[عصمت]] و طهارت به عنوان «اهل بیت» یاد شده است، بر گرفته از این [[آیه]] شریفه است. احادیثی نظیر: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی»،<ref>دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۸؛ آمالی صدوق، ص۵۰۰؛ کمال الدین، ص۶۴.</ref> «انما مثل اهل بیتی فیکم مثل سفینه نوح…»<ref>شرح الاخبار، ج۲، ص۵۰۲، ج۳، ص۳؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۷.</ref> «اذکرکم الله فی اهل بیتی..»<ref>الخلاف، ج۱، ص۲۸.</ref> و… این که مراد از «اهل بیت» در قرآن و احادیث چیست و مصادیق آنچه کسانی اند؟ | |||
== مراد از اهل بیت(ع) == | |||
از آیه ۳۳ سوره احزاب و احادیث مربوط به شأن نزول این آیه، به روشنی استفاده می‌شود که مراد از «اهل بیت» تعداد خاصی از نزدیکان و اقاریب پیامبر(ص) که اندک و دارای ویژگی عصمت می‌باشند هست چون ذیل آیه، آنان را به عنوان [[معصوم]] و مطهر از هر گونه عیب و خطائی، توصیف نموده است؛ بنابراین با توجه به ذیل آیه و نیز با توجه به الف و لام «البیت» معلوم می‌شود که آنان افرادی اند که اولا دارای عصمت اند و ثانیاً افراد مشخص و معیّنی هستند که الف و لام ناظر به آن بیت معهود می‌باشد و شامل همه افراد خانواده پیامبر(ص) نمی‌گردد. اما این که تعداد اهل بیت چند نفر و چه کسانی هستند، از آیه مطلبی به دست نمی‌آید. | از آیه ۳۳ سوره احزاب و احادیث مربوط به شأن نزول این آیه، به روشنی استفاده می‌شود که مراد از «اهل بیت» تعداد خاصی از نزدیکان و اقاریب پیامبر(ص) که اندک و دارای ویژگی عصمت می‌باشند هست چون ذیل آیه، آنان را به عنوان [[معصوم]] و مطهر از هر گونه عیب و خطائی، توصیف نموده است؛ بنابراین با توجه به ذیل آیه و نیز با توجه به الف و لام «البیت» معلوم می‌شود که آنان افرادی اند که اولا دارای عصمت اند و ثانیاً افراد مشخص و معیّنی هستند که الف و لام ناظر به آن بیت معهود می‌باشد و شامل همه افراد خانواده پیامبر(ص) نمی‌گردد. اما این که تعداد اهل بیت چند نفر و چه کسانی هستند، از آیه مطلبی به دست نمی‌آید. | ||
بلکه در این مورد باید به گفتار خود پیامبر(ص) مراجعه نمود تا معنا و [[تفسیر]] آیه را بدست آورد و بیت معهود و نیز اهل آن را شناخت زیرا خود قرآن تبیین و توضیح معانی آیات را به پیامبر(ص) واگذار نموده است. | بلکه در این مورد باید به گفتار خود پیامبر(ص) مراجعه نمود تا معنا و [[تفسیر]] آیه را بدست آورد و بیت معهود و نیز اهل آن را شناخت زیرا خود قرآن تبیین و توضیح معانی آیات را به پیامبر(ص) واگذار نموده است. | ||
احادیث متعددی در شأن نزول این آیه نقل شده است که در منابع حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت]] آمده است که به چند نمونه اشاره می‌شود: | احادیث متعددی در شأن نزول این آیه نقل شده است که در منابع حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت]] آمده است که به چند نمونه اشاره می‌شود: | ||
* ابو سعید خدری از رسول خدا نقل نموده است که فرمود: آیه «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» درباره من و علی و فاطمه و حسن و حسین، نازل شده است.<ref>مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۷.</ref> | |||
* ام‌سلمه همسر پیامبر(ص) نقل نموده است که «نزلت هذه الآیه فی بیتی (انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا) و کان فی البیت علی و فاطمه و الحسن و الحسین»<ref>تاریخ بغداد، ج۹، ص۱۲۸، تاریخ ابن عساکر، ج۱۴، ص۱۴۶، المسانید، ج۲، ص۴۶۴.</ref> می‌گوید: این آیه در خانه من نازل شد در حالی که در داخل خانه [[امام علی(ع)|علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه(س)|فاطمه(س)]] و [[امام حسن(ع)|حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)|حسین(ع)]] حضور داشتند. سپس می‌گوید: من درکنار در خانه بودم به پیامبر(ص) عرض کردم که وضعیت من چگونه است؟ فرمود: شما در نیکی هستی و پایان خوشی داری. در بعضی نقل‌ها آمده است که پیامبر اکرم(ص) به ام سلمه فرمود: بلند شو و از اهل بیت من فاصله بگیر و من نیز بلند شدم در کناری از خانه قرار گرفتم.<ref>مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۶.</ref> این نشان می‌دهد که پیامبر(ص) حتی ام سلمه را نیز مجاز ندانسته تا در جمع اهل بیت قرار گیرد بلکه به او امر نموده تا از آنان فاصله بگیرد سپس جامه را بر آنان پیچیده و این آیه را در حق آنان تلاوت نموده است. | |||
* جابر نیز نقل می‌کند وقتی آیه «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» نازل شد جز علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) کسی در آن خانه نبود.<ref>تفسیر نور الثقلین، ج۴، ص۲۷۷.</ref> | |||
طبق این احادیث، معلوم می‌شود که مراد از اهل بیت، عده خاصی از بستگان رسول خداست که این آیه در شأن آنان نازل شده است یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) که در زمان نزول این آیه در کنار پیامبر(ص) حضور داشتند. البته این احادیث بیان‌گر شأن نزول آیه می‌باشد و مصادیق اهل بیت را در پنج نفر منحصر نمی‌کند بلکه گویای مصادیق آیه در هنگام نزول آن است؛ لذا پیامبر اکرم(ص) بعداً این موضوع را توسعه داده و اصطلاح «اهل البیت» را در مورد دوازده نفر از امامان معصوم(ع) به کار برده است و مردم را به پیروی از آنان فرا خواند. احادیث «[[حدیث ثقلین|ثقلین]]» و «[[حدیث سفینه|سفینه]]»، بیان‌گر استمرار حضور اهل بیت در کنار قرآن به عنوان جریان ثابت و مداومی است که امر امامت و رهبری مردم را تا قیامت بر عهده دارند و هیچ‌گاه این دو از هم جدا نمی‌شوند. | |||
طبق این احادیث، معلوم می‌شود که مراد از اهل بیت، عده خاصی از بستگان رسول خداست که این آیه در شأن آنان نازل شده است یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) که در زمان نزول این آیه در کنار پیامبر(ص) حضور داشتند. البته این احادیث بیان‌گر شأن نزول آیه می‌باشد و مصادیق اهل بیت را در پنج نفر منحصر نمی‌کند بلکه گویای مصادیق آیه در هنگام نزول آن | |||
بنابراین با توجه به [[آیه تطهیر]] و احادیث وارده در مورد اهل بیت(ع) روشن می‌شود که مراد از اهل بیت پیامبر(ص) خصوص امامان دوازده‌گانه معصوم(ع) به همراه خود پیامبر(ص) و فاطمه زهرا(س) می‌باشند و غیر از این چهارده معصوم(ع) کس دیگری مصداق واژه «اهل البیت» نمی‌باشد. | بنابراین با توجه به [[آیه تطهیر]] و احادیث وارده در مورد اهل بیت(ع) روشن می‌شود که مراد از اهل بیت پیامبر(ص) خصوص امامان دوازده‌گانه معصوم(ع) به همراه خود پیامبر(ص) و فاطمه زهرا(س) می‌باشند و غیر از این چهارده معصوم(ع) کس دیگری مصداق واژه «اهل البیت» نمی‌باشد. | ||
| خط ۴۴: | خط ۳۷: | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
==مطالعه بیشتر== | == مطالعه بیشتر == | ||
* اهل بیت در آیه تطهیر، سید جعفر مرتضی عاملی. | |||
* اهل بیت در قرآن و حدیث، محمدی ری شهری. | |||
* بررسی شخصیت اهل بیت در قرآن، ولی‌الله نقی پور. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = شخصیت‌ها و مشاهیر | ||
|شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = پیامبران | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = حضرت محمد | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = اهل‌بیت حضرت محمد | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۶۸: | خط ۵۹: | ||
| نمایه = شد | | نمایه = شد | ||
| تغییر مسیر =شد | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = دارد | | بازبینی نویسنده = | ||
| ارزیابی کمی = دارد | |||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت =ج | | اولویت =ج | ||
| خط ۷۵: | خط ۶۷: | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
{{پانویس}} | |||
[[ | [[ps:د اهل بیتو(ع) شمیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۵:۰۰
سؤال
اهل بیت(ع) چند نفر هستند؟
براساس برخی روایات مانند حدیث کسا اهل بیت، منحصر در پنج تن می‌باشد اما پیامبر(ص) و امامان شیعه در روایات دیگری مراد از اهل بیت را منحصر در چهارده معصوم یعنی پیامبر(ص)، فاطمه زهرا(س) و دوازده امام می‌دانند و دیگران داخل در معنی اهل بیت نمی‌باشند.
واژه‌شناسی
کلمه «اهل» در لغت به معنای بستگان نزدیک است. کلمه «بیت» به معنای خانه است. ترکیب این دو کلمه به مفهوم بستگان نزدیک از خاندان یک شخص است.
در آیات قرآن کلمه «اهل بیت» به معنای بستگان نزدیک در سه مورد به کار رفته است:
- خانواده حضرت موسی(ع).[۱]
- خانواده حضرت ابراهیم(ع).[۲]
- بستگان نزدیک پیامبر اکرم(ص) ﴿انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا﴾[۳] خداوند اراده کرده است هر گونه پلیدی را از شما خاندان دور نماید و شما را پاکیزه گرداند.
در احادیث و روایات نیز آنچه از خاندان عصمت و طهارت به عنوان «اهل بیت» یاد شده است، بر گرفته از این آیه شریفه است. احادیثی نظیر: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی»،[۴] «انما مثل اهل بیتی فیکم مثل سفینه نوح…»[۵] «اذکرکم الله فی اهل بیتی..»[۶] و… این که مراد از «اهل بیت» در قرآن و احادیث چیست و مصادیق آنچه کسانی اند؟
مراد از اهل بیت(ع)
از آیه ۳۳ سوره احزاب و احادیث مربوط به شأن نزول این آیه، به روشنی استفاده می‌شود که مراد از «اهل بیت» تعداد خاصی از نزدیکان و اقاریب پیامبر(ص) که اندک و دارای ویژگی عصمت می‌باشند هست چون ذیل آیه، آنان را به عنوان معصوم و مطهر از هر گونه عیب و خطائی، توصیف نموده است؛ بنابراین با توجه به ذیل آیه و نیز با توجه به الف و لام «البیت» معلوم می‌شود که آنان افرادی اند که اولا دارای عصمت اند و ثانیاً افراد مشخص و معیّنی هستند که الف و لام ناظر به آن بیت معهود می‌باشد و شامل همه افراد خانواده پیامبر(ص) نمی‌گردد. اما این که تعداد اهل بیت چند نفر و چه کسانی هستند، از آیه مطلبی به دست نمی‌آید.
بلکه در این مورد باید به گفتار خود پیامبر(ص) مراجعه نمود تا معنا و تفسیر آیه را بدست آورد و بیت معهود و نیز اهل آن را شناخت زیرا خود قرآن تبیین و توضیح معانی آیات را به پیامبر(ص) واگذار نموده است.
احادیث متعددی در شأن نزول این آیه نقل شده است که در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت آمده است که به چند نمونه اشاره می‌شود:
- ابو سعید خدری از رسول خدا نقل نموده است که فرمود: آیه «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» درباره من و علی و فاطمه و حسن و حسین، نازل شده است.[۷]
- ام‌سلمه همسر پیامبر(ص) نقل نموده است که «نزلت هذه الآیه فی بیتی (انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا) و کان فی البیت علی و فاطمه و الحسن و الحسین»[۸] می‌گوید: این آیه در خانه من نازل شد در حالی که در داخل خانه علی(ع) و فاطمه(س) و حسن(ع) و حسین(ع) حضور داشتند. سپس می‌گوید: من درکنار در خانه بودم به پیامبر(ص) عرض کردم که وضعیت من چگونه است؟ فرمود: شما در نیکی هستی و پایان خوشی داری. در بعضی نقل‌ها آمده است که پیامبر اکرم(ص) به ام سلمه فرمود: بلند شو و از اهل بیت من فاصله بگیر و من نیز بلند شدم در کناری از خانه قرار گرفتم.[۹] این نشان می‌دهد که پیامبر(ص) حتی ام سلمه را نیز مجاز ندانسته تا در جمع اهل بیت قرار گیرد بلکه به او امر نموده تا از آنان فاصله بگیرد سپس جامه را بر آنان پیچیده و این آیه را در حق آنان تلاوت نموده است.
- جابر نیز نقل می‌کند وقتی آیه «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» نازل شد جز علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) کسی در آن خانه نبود.[۱۰]
طبق این احادیث، معلوم می‌شود که مراد از اهل بیت، عده خاصی از بستگان رسول خداست که این آیه در شأن آنان نازل شده است یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) که در زمان نزول این آیه در کنار پیامبر(ص) حضور داشتند. البته این احادیث بیان‌گر شأن نزول آیه می‌باشد و مصادیق اهل بیت را در پنج نفر منحصر نمی‌کند بلکه گویای مصادیق آیه در هنگام نزول آن است؛ لذا پیامبر اکرم(ص) بعداً این موضوع را توسعه داده و اصطلاح «اهل البیت» را در مورد دوازده نفر از امامان معصوم(ع) به کار برده است و مردم را به پیروی از آنان فرا خواند. احادیث «ثقلین» و «سفینه»، بیان‌گر استمرار حضور اهل بیت در کنار قرآن به عنوان جریان ثابت و مداومی است که امر امامت و رهبری مردم را تا قیامت بر عهده دارند و هیچ‌گاه این دو از هم جدا نمی‌شوند.
بنابراین با توجه به آیه تطهیر و احادیث وارده در مورد اهل بیت(ع) روشن می‌شود که مراد از اهل بیت پیامبر(ص) خصوص امامان دوازده‌گانه معصوم(ع) به همراه خود پیامبر(ص) و فاطمه زهرا(س) می‌باشند و غیر از این چهارده معصوم(ع) کس دیگری مصداق واژه «اهل البیت» نمی‌باشد.
پیامبر اکرم(ص) نیز تعداد آنان، ویژگی‌های آنان و خصوصیات اسمی آنان را به‌طور روشن معرفی نموده است.
مطالعه بیشتر
- اهل بیت در آیه تطهیر، سید جعفر مرتضی عاملی.
- اهل بیت در قرآن و حدیث، محمدی ری شهری.
- بررسی شخصیت اهل بیت در قرآن، ولی‌الله نقی پور.
منابع
- ↑ «هل ادلکم علی اهل بیت یکفلونه لکم» قصص / ۱۲–۱۳.
- ↑ رحمه الله و برکاته علیکم اهل البیت…» هود / ۷۳.
- ↑ احزاب / ۳۲–۳۳.
- ↑ دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۸؛ آمالی صدوق، ص۵۰۰؛ کمال الدین، ص۶۴.
- ↑ شرح الاخبار، ج۲، ص۵۰۲، ج۳، ص۳؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۷.
- ↑ الخلاف، ج۱، ص۲۸.
- ↑ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۷.
- ↑ تاریخ بغداد، ج۹، ص۱۲۸، تاریخ ابن عساکر، ج۱۴، ص۱۴۶، المسانید، ج۲، ص۴۶۴.
- ↑ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۶.
- ↑ تفسیر نور الثقلین، ج۴، ص۲۷۷.