امکان درک ذات پروردگار: تفاوت میان نسخه‌ها
Mnazarzadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mnazarzadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
نامحدود بودن ذات پاک خداوند و محدود بودن عقل و علم و دانش ما، نکته اصلی در مسئله می باشد، چرا که او وجودی بی نهایت است و ذات و صفات او مانند علم و قدرت بی پایان و نامحدود اند در حالیکه تمام آنچه مربوط به ما است، همگی محدود هستند. از جهت دیگر به دلیل اینکه ذات الهی مثل و مانندی ندارد برای ما قابل تصور و تطبیق نیست، چرا که اگر مثل و مانندی می داشت هر دو محدود می شدند. امام صادق می فرمایند | نامحدود بودن ذات پاک خداوند و محدود بودن عقل و علم و دانش ما، نکته اصلی در مسئله می باشد، چرا که او وجودی بی نهایت است و ذات و صفات او مانند علم و قدرت بی پایان و نامحدود اند در حالیکه تمام آنچه مربوط به ما است، همگی محدود هستند. از جهت دیگر به دلیل اینکه ذات الهی مثل و مانندی ندارد برای ما قابل تصور و تطبیق نیست، چرا که اگر مثل و مانندی می داشت هر دو محدود می شدند. امام صادق می فرمایند «وقتی کلام به ذات خدای متعال می رسد سکوت کنید» و درباره ذات او سخن نگویید، چرا که عقل در آنجا حیران می شود و به جایی نمی رسد. | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
نسخهٔ ۴ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۱۴
چرا ذات پروردگار را نمي توان درك كرد؟
نامحدود بودن ذات پاک خداوند و محدود بودن عقل و علم و دانش ما، نکته اصلی در مسئله می باشد، چرا که او وجودی بی نهایت است و ذات و صفات او مانند علم و قدرت بی پایان و نامحدود اند در حالیکه تمام آنچه مربوط به ما است، همگی محدود هستند. از جهت دیگر به دلیل اینکه ذات الهی مثل و مانندی ندارد برای ما قابل تصور و تطبیق نیست، چرا که اگر مثل و مانندی می داشت هر دو محدود می شدند. امام صادق می فرمایند «وقتی کلام به ذات خدای متعال می رسد سکوت کنید» و درباره ذات او سخن نگویید، چرا که عقل در آنجا حیران می شود و به جایی نمی رسد.
نامحدود بودن ذات خداوند
نكته اصلي در مساله، نامحدود بودن ذات پاك خداوند و محدود بودن عقل و علم و دانش ماست.
او وجودي از هر نظر بي نهايت است، ذات او و صفات او مانند علم و قدرت بي پايان و نامحدود است. و از سويي ديگر ما و تمام آنچه به ما مربوط است اعم از علم و قدرت و حيات ما و زمان و مكاني كه در اختيار داريم همه محدود است. با اين همه محدوديت چگونه مي توانيم به آن وجود نامحدود و صفاتش احاطه پيدا كنيم؟ چگونه علم محدود ما مي تواند از آن وجود نامحدود خبر دهد. آري ما مي توانيم در عالم انديشه و فكر از دور شبحي ببينيم، و اشاره اجمالي به ذات و صفاتش كنيم، ولي رسيدن به كنه ذات و صفات يعني آگاهي تفصيلي از او، براي ما ممكن نيست.
نبود مثل و شریک برای خدای متعال
از سوي ديگر يك وجود بي نهايت از هر جهت مثل و مانندي ندارد، و منحصر به فرد است چرا كه اگر مثل و مانندي مي داشت هر دو محدود بودند. حال چگونه ما مي توانيم به وجودي پي ببريم كه هيچ گونه مثل و مانندي براي او سراغ نداريم، و هر چه غير او مي بينيم ممكنات است، که صفاتشان با صفات واجب الوجود كاملا متفاوت است.
معرفت اجمالی از ذات الهی
نمي گوئيم ما از اصل وجود او ، از علم و قدرت و اراده الهی و حيات او بي خبريم، بلكه مي گوييم ما يك معرفت اجمالي از همه اين امور داريم و هرگز به عمق و باطن آن راه نمي يابيم و مَركَب عقل همه فرزانگان عالم بدون استثنا در اين راه لنگ است. در حديث از امام صادق (ع) چنين مي خوانيم: «اذا انتهي الكلام الي الله فامسكوا»![۱] «هنگامي كه سخن به ذات خدا مي رسد سكوت كنيد» يعني درباره ذات او سخن نگونيد كه عقل ها در آنجا حيران است و به جايي نمي رسد، و انديشه در ذات نامحدود براي عقول محدود غير ممكن است، چرا كه هر چه در انديشه گنجد محدود است و خداوند محال است محدود گردد.[۲]
به تعبيري روشن تر هنگامي كه به جهان هستي و موجودات بديع، ظريف و شگفت آور مي نگريم و يا نگاهي به وجود خود مي كنيم، به طور اجمال مي فهميم كه خالق و آفريدگاری دارد. اين همان علم اجمالي است كه آخرين مرحله قدرت شناخت انسان درباره خداست و هر چه به اسرار هستي آگاه تر شويم به عظمت او آشناتر و در مسير معرفت اجمالي او قوي تر مي گرديم، اما هنگامي كه از خود مي پرسيم او چيست؟ و چگونه است؟ و دست به سوي حقيقت ذات پاك او دراز مي كنيم، چيزي جز حيرت و سرگرداني نصيبمان نمي شود و اين است كه مي گوييم راه به سوي او كاملا باز و در عين حال كاملا بسته است.
مي توان اين مساله را با يك مثال روشن ساخت و آن اين كه همه ما به روشني مي دانيم كه نيرويي به نام جاذبه وجود دارد. چرا كه هر چيزي رها شود سقوط مي كند و به سوي زمين جذب مي شود و اگر اين جاذبه نبود آرامش و قراري براي موجودات روي زمين وجود نداشت. آگاهي بر وجود جاذبه چيزي نيست كه مخصوص دانشمندان باشد حتي اطفال و كودكان خردسال آن را به خوبي درك مي كنند، ولي حقيقت جاذبه چيست، آيا امواج نامرئي يا ذرات ناشناخته و يا نيرويي ديگر است؟ و عجيب اين كه نيروي جاذبه بر خلاف آنچه در تمام جهان ماده مي شناسيم، ظاهرا براي انتقال از نقطه اي به نقطه ديگر نياز به زمان ندارند، به خلاف نور كه سريع ترين حركت را در جهان ماده دارد، ولي در عين حال به هنگام انتقال در فضا گاهي براي رسيدن از يك نقطه به نقطه ديگر ميليون ها سال وقت لازم است. اما نيروي جاذبه گويي در يك لحظه از هر نقطه اي از جهان به نقطه ديگر منتقل مي گردد و يا حداقل سرعتي دارد بالاتر از آنچه تاكنون شنيده ايم.
اين چه نيرويي است كه اين آثار را دارد؟ حقيقت ذات آن چگونه است؟ هيچ كس پاسخ روشني براي آن ندارد. جايي كه درباره نيروي جاذبه كه يكي از مخلوقات است علم و آگاهي ما نسبت به آن تنها جنبه اجمالي دارد و از علم تفصيلي به كلي دوريم، چگونه مي توان درباره خالق جهان ماده و ماوراي ماده كه وجودي است بي نهايت در بي نهايت، انتظار داشته باشيم كه از كنه ذاتش باخبر شويم؟! ولي با اين حال او را همه جا حاضر و ناظر و همراه هر موجودي در جهان مشاهده مي كنيم.
منابع