ستایش خداوند از خود در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
(بدون تفاوت)

نسخهٔ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۱

سؤال

در بیانات قرآنی، خداوند چند بار خود را ستوده و تمجید کرده است؟

خداوند در چندین مورد، از خود تعریف و تمجید نموده است:

مورد اول: بعد از خلقت انسان:

﴿ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَه عَلَقَه فَخَلَقْنَا الْعَلَقَه مُضْغَه فَخَلَقْنَا الْمُضْغَه عِظاماً فَکسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَک اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقینَ[۱] یعنی «سپس نطفه را به صورت علقه (خون بسته)]، و علقه را به صورت مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده شده)، و مضغه را به صورت استخوان‌هایی درآوردیم و بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم سپس آن را آفرینش تازه ای دادیم پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است!»

مورد دوم: به خاطر زیبا آفریدن انسان‌ها:

﴿اللَّهُ الَّذی جَعَلَ لَکمُ الْأَرْضَ قَراراً وَ السَّماءَ بِناءً وَ صَوَّرَکمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکمْ وَ رَزَقَکمْ مِنَ الطَّیِّباتِ ذلِکمُ اللَّهُ رَبُّکمْ فَتَبارَک اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ[۲] یعنی «خداوند کسی است که زمین را برای شما جایگاه امن و آرامش قرار داد و آسمان را همچون سقفی (بالای سرتان) و شما را صورتگری کرد، و صورتتان را نیکو آفرید و از چیزهایی پاکیزه به شما روزی داد این است خداوند پروردگار شما! جاوید و پربرکت است خداوندی که پروردگار عالمیان است!»

مورد سوم: بعد از خلقت آسمان و زمین:

﴿إِنَّ رَبَّکمُ اللَّهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فی سِتَّه أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثیثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَک اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ[۳] }} یعنی «پروردگار شما، خداوندی است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز (شش دوران) آفرید سپس به تدبیر جهان هستی پرداخت با (پرده تاریک) شب، روز را می‌پوشاند و شب به دنبال روز، به سرعت در حرکت است و خورشید و ماه و ستارگان را آفرید، که مسخّر فرمان او هستند. آگاه باشید که آفرینش و تدبیر (جهان)، از آن او (و به فرمان او) است! پر برکت (و زوال ناپذیر) است خداوندی که پروردگار جهانیان است!»

به ظاهر خداون متعال در این آیات خود را تمجید و تحسین فرموده است، اما نه از نوع ستایش انسانی، بلکه هدف از این کار، توصیف قدرت خدایی‌اش است تا انسان‌ها را متوجه خالقیت و ربوبیت خود سازد و از عبادت غیر او بازدارد.

خداوند متعال در تعریف و تمجید از خودش همواره لفظ «تبارک» را به کار برده، زیرا همه چیز خدا خیر و برکت و پرسود است و این یعنی انسان‌های الهی بایستی همواره دنبال خیر و برکت باشند، نه این‌که با پیروی از هوی و هوس شیطانی، خود را به هلاکت بکشانند که هیچ برکتی و خیری در پیروی‌های شیطانی نبوده و همه به خسارت و ضرر منتهی می‌شود.

لذا چنین قدرت‌نمایی بی‌نظیر الهی، بسیار تحسین‌برانگیز است:

در ظلمتکده رحم مادر، این چنین تصویر بدیعی را با این همه عجائب و شگفتی، بر قطره آبی نقش می‌زند. آفرین بر آن علم و حکمتی که این همه استعداد و لیاقت و شایستگی را در چنین موجود ناچیزی ایجاد می‌کند، آفرین بر او و بر خلقت بی نظیرش.[۴]

خداوند متعال در آیات دیگر قرآن نیز بارها لفظ «تبارک» بیان کرده است، از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱. مبارک بودن نام پروردگار: {{قرآن|تَبارَک اسْمُ رَبِّک ذِی الْجَلالِ وَ الْإِکرامِ[۵]

۲. مبارک بودن خدا چون مالک همه هستی است: ﴿تَبارَک الَّذی بِیَدِهِ الْمُلْک وَ هُوَ عَلی کلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ[۶]

۳. مبارک بودن قرآن کریم: ﴿تَبارَک الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ لِیَکونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً[۷]


منابع

  1. مومنون / ۱۴.
  2. غافر / ۶۴.
  3. اعراف / ۵۴.
  4. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱۴، ص۲۰۹.
  5. الرحمن / ۷۸.
  6. ملک / ۱.
  7. فرقان / ۱.