امام حسین در قرآن

سؤال

آیا در قرآن نام و یادی از امام حسین(ع) شده است؟

123

درگاه‌ها

درست است که نام امام حسین(ع) به‌طور مستقیم در قرآن کریم ذکر نشده است، اما خیلی از آیات قرآن به شخصیت و جایگاه آن امام بزرگوار دلالت دارد که به برخی از آن آیات اشاره می کنیم:

آیه تطهیر

﴿إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا؛ خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.﴾(احزاب:۳۳)

شیخ صدوق روایت معتبری را نقل می‌کند که: امیرالمؤمنین(ع) به ابوبکر فرمودند: ای ابوبکر به قرآن اقرار داری؟ ابوبکر جواب داد:آری دارم. حضرت فرمود: آیا این آیه شریفه: «إنما یرید الله لیذهب…» در شأن ما بوده یا در شأن غیر ما نازل شده است؟ ابو بکر جواب داد: در شأن شماست.

در صحیحه ابی ابصیر آمده که امام صادق(ع) می فرمایند: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا؛ اهل بیت عبارت بودند از على و حسن و حسين و فاطمه(ع) كه پيامبر(ص) آنها را زير عباى خود در خانۀ ام سلمه گرد آورد و سپس فرمود: خدايا هر پيامبرى خاندانى دارد و اينها خاندان من هستند. ام سلمه گفت: آيا من از خاندان تو نيستم‌؟ پیامبر(ص) فرمود: تو در مسير خوبى هستى ولى اينان خاندان من می باشند.»

آیه مباهله

﴿فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ؛ هرگاه بعد از علم و دانشی که به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.﴾(آل عمران:61)

در صحیحه ریان بن صلت آمده که امام رضا(ع) در مجلس مأمون، با حضور علمای عراق و خراسان، امام در قسمتی از سخنان خود فرمودند: «آن زمان که خداوند پاكان خلق خود را جدا نمود و در آيۀ مباهله پيامبرش را امر فرمود كه به همراه آنان اقدام به مباهله كند و فرمود: اى محمّد! « فَمَنْ‌ حَاجَّكَ‌ فِيهِ‌...» بعد از اين دستور الهى،حضرت رسول(ص)، علىّ‌، حسن، حسين و فاطمه(ع) را بيرون آورده، آنها را با خود همراه ساخت...»

آیه مودت

﴿قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَیٰ ۗ وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا؛ بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم؛ و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی‌اش می‌افزاییم.﴾(شوری:۲۳)

شیخ کلینی می‌نویسد: امام صادق(ع) به ابو جعفر احول فرمودند: مردم بصره پیرامون این آیه: «قل لا أسئلکم علیه أجرا إلا المودة فی القربی» چه می‌گویند؟ گفت: قربانت گردم آنها می‌گویند: ایشان نزدیکان پیامبر خدا هستند. امام(ع) فرمود: دروغ می‌گویند همانا در باره ما بخصوص نازل شده است، درباره اهل بیت، درباره علی و فاطمه و حسن و حسین که اصحاب کساء هستند.

علامه مجلسی ذیل این حدیث شریف می‌گویند: این روایت صحیح است. در روایات مستفیض وارد شده است که آیه مودت درباره اهل بیت(ع) نازل گشته است. و علمای اهل سنت نیز این مطلب را در کتب خود، با چندین سند ذکر کرده‌اند. استاد سید علی میلانی، تمام اسناد و روایات اهل‌سنت درباره مصداق این آیه در خصوص اهل بیت(ع) را جمع‌آوری کرده‌اند.

آیه اهل‌الذکر

﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ؛ پس اگر نمی‌دانید از اهل ذکر سؤال کنید﴾(نحل:۴۳)

امام صادق(ع) در حدیثی صحیح، در تفسیر آیه «۴۴زخرف» فرمود: «رسول خدا(ص) ذکر است و اهل بیتش(ع) پرسش‌شوندگان و اهل ذکر می‌باشند.»

در روایات متعدد شیعه، به این مطلب اشاره شده است که اهل ذکر، اهل بیت و ائمه(ع) می‌باشند.

آیه اولی‌الامر

ابى بصير گويد: از امام صادق(ع) از قول خداى عزوجل:﴿أَطِيعُوا اللهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم؛ از خدا و رسولش و صاحبان فرمان اطاعت كنيد﴾(نساء:59) پرسيدم. حضرت فرمودند: «دربارۀ على بن أبى طالب و حسن و حسين(ع) نازل شد.» این حدیث صحیح السند می باشد.

آیه شجرة طیبة

﴿أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ۝تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا؛ آيا نديده‌اى كه خدا چگونه مثل زد؟ سخن پاك چون درختى پاك است كه ريشه‌اش در زمين استوار و شاخه‌هايش در آسمان است. به فرمان خدا هر زمان ميوه خود را مى‌دهد.﴾(ابراهیم:24-25)

صحیحه حلبی: امام صادق(ع) درباره این آیه فرمودند:«النبي و الأئمة هم الأصل الثابت و الفرع الولاية لمن دخل فيها؛ مقصود، پيامبر(ص) و ائمه(ع) می باشد؛ آنان ريشه‌هاى ثابت [آن درخت] هستند و شاخه‌هاى آن، ولايت است براى كسى كه با [پذيرش آن] در آن داخل شود.»