ارتباط علم خداوند و اختیار انسان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
علم الهی نسبت به اعمال و | علم الهی نسبت به اعمال و اتفاقاتی که در آینده برای انسان روی می‌دهد چگونه با اختیار انسان قابل جمع است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
علم الهی، علم به صدور معلولات، حوادث و افعال آدمی، از علت‌های خاص آنها است. علم ازلی خداوند به این معنا است که خداوند از ازل می‌داند انسان با ویژگی، قدرت و اختیار خود، کدام فعل را در کدام روز و ساعت خاص انجام می‌دهد و می‌داند که چه کسی به موجب آزادی و اختیار خود اطاعت می‌کند و چه کسی معصیت. | |||
خداوند موجودی غیر زمانی و فوق زمان و مکان است. برای او حال و گذشته و آینده مطرح نیست. موجودات مادی نسبت به آینده خود و دیگران به صورت مستقیم در بی‌خبری به سرمی‌برند و حوادث به صورت تدریجی برای آنها واقع می‌شود. اما در مورد خدا که فراتر از زمان و مکان است، حرکت و زمان معنی ندارد و کلیت و تمامیت هستی برای او آشکار و هویدا است علم خداوند به حوادث گذشته و آینده همانند علم ما به حوادث حال و پیش روی ماست. او همه هستی و سلسله حوادث را یکجا و یکباره مشاهده می‌کند و به یک معنی علم پیش از تحقق و حین تحقق و بعد از تحقق برای او معنا ندارد. | |||
فردی که اطاعت می‌کند، به اراده و اختیار خود اطاعت می‌کند و آنکه معصیت می‌کند به اراده و قدرت خود معصیت می‌کند و واقعه خوب یا بدی هم که برای انسان پیش می‌آید طبق آن قاعده علت و معلول نظام طبیعت است.<ref>مطهری، مرتضی، انسان و سرنوشت، ص۱۳۰–۱۲۵. طباطبایی، محمدحسین، نهایه الحکمه، مرحله ۱۲، فصل ۱۴.</ref> | |||
صدرالمتألهین در این موضوع آورده است: «علم و آگاهی خدا هر چند در سلسله اسباب صدور فعل از انسان قرار دارد، ولی مقتضای علم الهی این است که فعل انسان با قدرت و اختیار او انجام گیرد، زیرا قدرت و اختیار او نیز در سلسله اسباب و علل آن فعل قرار گرفته است.<ref>صدرالمتألهین، اسفار اربعه، ج۶، ص۳۸۵.</ref> | |||
خداوند نه تنها به صدور فعل از انسان علم و آگاهی پیشینی دارد، بلکه از خصوصیات و ویژگی‌های خاص آن، مبادی و مقدمات، دور و نزدیک آن نیز علم و آگاهی تام دارد، که یکی از مقدمات و اسباب فعل آدمی، توانایی و اراده و قدرت خود انسان است به طوری که می‌شود گفت اختیار برای انسان یک امر ضروری است.<ref>حکیم سبزواری، شرح منظومه، ص۱۷۶.</ref><span></span> | |||
<span></span> | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[قضا و قدر]] | * [[قضا و قدر]] | ||
| خط ۲۱: | خط ۱۸: | ||
==مطالعه بیشتر== | ==مطالعه بیشتر== | ||
* سعیدی مهر، محمد، علم پیشین الهی و اختیار انسان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۷۵. | * سعیدی مهر، محمد، علم پیشین الهی و اختیار انسان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۷۵.<span></span> | ||
<span></span> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۱: | خط ۲۴: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = کلام | | شاخه اصلی = کلام | ||
|شاخه فرعی۱ = عدل الهی | | شاخه فرعی۱ = عدل الهی | ||
|شاخه فرعی۲ = جبر و اختیار | | شاخه فرعی۲ = جبر و اختیار | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =- | ||
| تیترها = | | تیترها =- | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه =شد | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی نویسنده = | ||
| ارزیابی کمی = | |||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ب | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:اسماء و صفات الهی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۱
سؤال
علم الهی نسبت به اعمال و اتفاقاتی که در آینده برای انسان روی می‌دهد چگونه با اختیار انسان قابل جمع است؟
علم الهی، علم به صدور معلولات، حوادث و افعال آدمی، از علت‌های خاص آنها است. علم ازلی خداوند به این معنا است که خداوند از ازل می‌داند انسان با ویژگی، قدرت و اختیار خود، کدام فعل را در کدام روز و ساعت خاص انجام می‌دهد و می‌داند که چه کسی به موجب آزادی و اختیار خود اطاعت می‌کند و چه کسی معصیت.
خداوند موجودی غیر زمانی و فوق زمان و مکان است. برای او حال و گذشته و آینده مطرح نیست. موجودات مادی نسبت به آینده خود و دیگران به صورت مستقیم در بی‌خبری به سرمی‌برند و حوادث به صورت تدریجی برای آنها واقع می‌شود. اما در مورد خدا که فراتر از زمان و مکان است، حرکت و زمان معنی ندارد و کلیت و تمامیت هستی برای او آشکار و هویدا است علم خداوند به حوادث گذشته و آینده همانند علم ما به حوادث حال و پیش روی ماست. او همه هستی و سلسله حوادث را یکجا و یکباره مشاهده می‌کند و به یک معنی علم پیش از تحقق و حین تحقق و بعد از تحقق برای او معنا ندارد.
فردی که اطاعت می‌کند، به اراده و اختیار خود اطاعت می‌کند و آنکه معصیت می‌کند به اراده و قدرت خود معصیت می‌کند و واقعه خوب یا بدی هم که برای انسان پیش می‌آید طبق آن قاعده علت و معلول نظام طبیعت است.[۱]
صدرالمتألهین در این موضوع آورده است: «علم و آگاهی خدا هر چند در سلسله اسباب صدور فعل از انسان قرار دارد، ولی مقتضای علم الهی این است که فعل انسان با قدرت و اختیار او انجام گیرد، زیرا قدرت و اختیار او نیز در سلسله اسباب و علل آن فعل قرار گرفته است.[۲]
خداوند نه تنها به صدور فعل از انسان علم و آگاهی پیشینی دارد، بلکه از خصوصیات و ویژگی‌های خاص آن، مبادی و مقدمات، دور و نزدیک آن نیز علم و آگاهی تام دارد، که یکی از مقدمات و اسباب فعل آدمی، توانایی و اراده و قدرت خود انسان است به طوری که می‌شود گفت اختیار برای انسان یک امر ضروری است.[۳]
جستارهای وابسته
مطالعه بیشتر
- سعیدی مهر، محمد، علم پیشین الهی و اختیار انسان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۷۵.