فضیلت و اهمیت نماز شب در روایات

سؤال

نماز شب در روایات چه اهمیت و فضیلتی دارد؟

روایات زیادی از پیامبر و اهل بیت(ع) برای نماز شب و بیان فضیلت آن وارد شده است. علامه مجلسی در جلد هیجده بحارالانوار، پس از نقل آیات قرآنی در فضیلت نماز شب، بیش از هفتاد روایت نقل فرموده است. در کتاب وسائل الشیعه، ۴۱ حدیث در فضل نماز شب و شب زنده‌داری، و چندین حدیث بر کراهت ترک آن آمده است. از جمله روایاتی که در آثار روایی آمده است:

• پیامبر(ص): جبرئیل پیوسته مرا به شب زنده‌داری سفارش می‌کرد، تا جایی که گمان بردم بهترین افراد امّت من شبها را هرگز نخواهند خوابید.
• پیامبر(ص): رحمت خدا بر آن مردی باد، که نیمه‌های شب برخیزد و نماز بخواند و همسرش را برای نماز خواندن بیدار کند و اگر بیدار نشد آب به صورتش بپاشد. رحمت خدا بر آن زنی باد که نیمه‌های شب از خواب برخیزد و نماز بخواند و شوهرش را برای نماز بیدار کند و اگر امتناع کرد، به صورتش آب پاشد.
• پیامبر(ص): هرگاه بنده در دل شب، با سرور خود خلوت کند و با او به راز و نیاز پردازد، خداوند نور را در دلش ثابت گرداند … سپس به فرشتگانش فرماید: «ای فرشتگان من! به بنده ام بنگرید که در دل شب تار که اهل باطل به لهو و لعب سرگرمند و غافلان خفته‌اند، با من خلوت کرده است. گواه باشید که من او را آمرزیدم».
• پیامبر(ص): بر شما باد به شب زنده داری که آن شیوه شایستگان پیش از شماست. و شب زنده داری مایه تقرّب به خدا و بازداشتن از گناه است.
• امام صادق(ع): نماز شب چهره را سفید و نورانی می‌کند، نماز شب انسان را خوشبو می‌کند، نماز شب روزی می‌آورد.
• امام صادق(ع): شرف مؤمن در نماز شب، و عزت او بی‌نیازی‌اش از مردم است. نماز شب فخر مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت است.
• پیامبر(ص): ای مسلمانان! نماز شب و راز و نیاز شبانه را فراموش نکنید، که شب زنده داری روش و سیره صالحان قبل از شما بوده است و موجب نزدیکی به خداوند می‌گردد، و ابزار بازدارنده گناهان است، و کفّاره گناهان محسوب می‌شود.
• پیامبر(ص) به علی(ع) توصیه می‌کند: بر تو باد که نماز شب را به جای آوری! پیامبر این سخن را چهار بار تکرار کرد).
• پیامبر(ص): خداوند ابراهیم(ع) را به مقام دوستی خود [و افتخار خلیل اللّهی] نرساند مگر به خاطر اطعام طعام و نماز شبانه هنگامی که مردم در خواب بودند.
• امام صادق(ع): نماز شب موجب رضایت پروردگار و محبت ملائکه، و سنت انبیاء، و نور معرفت و اصل ایمان، و راحتی بدن، و کراهت و ناخشنودی شیطان، و سلاح بر دشمنان، و موجب اجابت دعاء، و قبولی اعمال، و برکت در رزق، و شفیع بین انسان و ملک‌الموت، و چراغ گور انسان، و فرش زیر پهلوی انسان در قبر، و جواب منکر و نکیر، و مونس و زائر انسان در قبر تا روز قیامت است.
• امام صادق(ع) هرکس نماز شب نخواند از شیعیان ما نیست.
• امام رضا(ع): بر شما باد به نماز شب که هیچ بنده مؤمنی در آخر شب برنمی‌خیزد و هشت رکعت نماز و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را نمی‌گزارد و هفتاد مرتبه در دعای دست خود استغفار نمی‌کند مگر اینکه خدایش او را از عذاب گور و عذاب دوزخ پناه می‌دهد و عمرش را می‌افزاید و روزیش را فراخ می‌دارد و سپس فرمود همانا خانه‌هایی که در آن نماز شب خوانده می‌شود پرتو آن برای مردم آسمانها همچون پرتو ستارگان برای اهل زمین است و می‌درخشد.
• امام صادق(ع): سه چیز از عنایات مخصوص الهی است: عبادت شبانه (نماز شب) و افطار دادن به روزه‌داران، و ملاقات برادران مسلمان.
• امام صادق(ع): نماز شب گناهان روز را از بین می‌برد.
• پیامبر(ص): وقتی که ایستاد بنده از خوابگاه لذیذش که راضی کند حق را به نماز شب، در صورتی که چرت می‌زند، مباهات می‌فرماید خدای تعالی به واسطه او بر ملائکه و فرماید: شاهد باشید که آمرزیدم او را.