گریه برای امام حسین(ع) و نماز نخواندن

سؤال

سؤال: آیا ارزش گریه بر سیدالشهدا(ع) از همه واجبات بالاتر نیست یعنی اگر فردی نماز خون نباشه اما سالها برای امام حسین گریه کرده طبق روایات اون دنیا هیچ اتفاق و فرجی براش رخ نمیده یعنی هیچی؟ نمیشه که اخه.

درگاه‌ها

مرحوم کلینی ـ رحمه الله ـ نقل می‌کند از جماعتی از احمد بن محمد بن عیسی از حسین بن سعید از فضاله از حسین بن عثمان از سماعه از ابی ابصیر از حضرت باقر ـ(ع) ـ نقل می‌کند که: «... انّ اوّل ما یحاسب به العبد الصلاه فان قبلت قبل ما سواها» حضرت باقر ـ(ع) فرمودند: همانا اوّل چیزی که از بنده محاسبه می‌شود نماز است پس اگر قبول شود سایر اعمال نیز قبول خواهد شد…»

هر انسان عاقلی می‌فهمد که در مقابل نعمت‌های پروردگار تکالیفی بر گردنش هست، یکی از آن تکالیف خواندن نماز است که آن هم برای رشد و تکامل معنوی خود انسان است. و خداوند را احتیاج و نیازی به نمازهای ما نیست.

از طرفی نیز نماز سپاس و تشکّر از خداوند است. چگونه است در مقابل کسی که به انسان بخشش می‌کند و هدیه بسیار ناچیز می‌دهد چندین مرتبه خم و راست می‌شود و تشکّر می‌کند. امّا خداوندی که انسان را از نیستی به هستی آورد و او را به بهترین صورت‌ها آفرید و بهترین نعمت‌ها را به او داد تشکر کردن روا نباشد.

در این باره امام علی(ع) می‌فرمایند: مراقب نماز باشید و آن را پاس دارید و بسیار به جای آورید و به وسیله آن به خدا تقرب جوئید؛ زیرا نماز در اوقات معین بر مؤمنان واجب گشته است آیا به پاسخ دوزخیان گوش فرا نمی‌دهید که وقتی از آن‌ها پرسیده شود: "چه چیزی شما را به دوزخ کشانید؟ گویند ما از نمازگزاران نبودیم"۱ و نیز پیامبر(ص) می‌فرمایند: میان مسلمان و کافر فاصله ای جز این نیست که نماز واجب را عمداً ترک کند، یا از روی سبک شمردن آن را نخواند. ۲با همه این اوصاف نباید ناامید بود زیرا خداوند صریحاً در قرآن شریف فرموده "بگو (ای پیامبر) ای مردمی که به خود ستم نموده و به نفس خویش اسراف کرده‌اید از رحمت باری تعالی مأیوس نباشید که خداوند تمام گناهان را می‌آمرزد و که او بخشنده مهربان است."۳

در دین اسلام چیزهائی وجود دارد که همه مسلمانان (چه شیعه و چه سنی) آن‌ها را جزء دین اسلام می‌دانند. (یعنی آن را قبول دارند) مثلاً اعتقاد به معاد و روز قیامت، ۴ اعتقاد به نماز، یا روزه گرفتن یا حج رفتن و مثل اینها، که به این چیزها ضروریات دین گفته می‌شود.

حال اگر کسی یکی از ضروریات دین را انجام ندهد مثلاً نماز نخواند یا روزه نگیرد و انجام ندادن این عبادت‌ها از روی رد کردن و قبول نداشتن آن عبادت‌ها باشد یعنی مثلاً بگوید من اصلاً نماز را قبول ندارم و این رد کردن و قبول نداشتن به قبول نداشتن رسالت و پیغمبری پیامبر، یا قبول نداشتن خدا منجر بشود (مثلاً بگوید من اصلاً نماز را قبول ندارم اصلاً کی گفته نماز هست یا باید نماز خواند، اصلاً برای کی نماز بخوانیم و …) چون این نظر و عقیده را دارد او نیز از کافران خواهد بود. ۵ و رسول خدا(ص) فرموده است، "من ترک الصلاه معتمداً فقد کفر؛ هر کس از روی عمد و با توجه نماز را رها کند از اسلام خارج شده و کافر است.

پس نتیجه می‌گیریم که اگر نخواندن نماز از روی رد کردن و قبول نداشتن نماز که یکی از ضروریات دین است، باشد و این عقیده باعث قبول نداشتن خدا یا پیغمبر(ص) بشود آن شخص کافر است. اما اگر اعتقاد به اصل نماز و وجوب آن دارد لکن نماز نخواندن از روی بی میلی و بی اعتنایی و تنبلی باشد این نشانه ضعف ایمان آن شخص است و همان‌طور که در قرآن و احادیث امامان معصوم(ع) آمده چنین شخصی در روز قیامت مورد عذاب خداوند قرار می‌گیرد، چون امر خداوند را اطاعت نکرده، و گناه و معصیت کرده است و همان طوری که در عوض انجام عبادت‌ها، خداوند در قرآن به انسان‌ها وعده بهشت و استفاده از نعمت‌های فراوان آن را داده است.

همچنین در مورد اهمیت و بزرگی نماز، آیات و احادیث زیادی داریم؛ مثلاً امام صادق(ع) می‌فرماید: نخستین چیزی که در روز قیامت از بنده سؤال می‌شود نماز است پس اگر نماز او پذیرفته شد دیگر اعمال او نیز پذیرفته می‌شود امّا اگر نمازش پذیرفته نشد، دیگر اعمالش نیز به او برگردانده می‌شود. (یعنی قبول نمی‌شود)۶ پیامبر(ص) می‌فرمایند: امت من چهار گروه هستند. ۱ـ نمازگزاران سهل انگار، که جایگاه آن‌ها "ویل" که یکی از قسمت‌های پایین جهنم است می‌باشد است، خداوند می‌فرماید: " فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ " ویل بر نمازگزارانی که از نماز غفلت می‌کنند. ۲ـ گروهی که گاهی نماز می‌خوانند و گاهی نمی‌خوانند جای آن‌ها (غی) که یکی دیگر از قسمت‌های پایین جهنم است می‌باشد. خداوند می‌فرماید: " فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَوه وَ اتَّبَعُوا الشَّهَوَ تِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا "۷ نسلی پس از آن‌ها آمدند که نماز را ضایع کردند و به دنبال شهوت‌ها رفتند و به زودی (غی) را دریابند.

۳ـ گروهی که هرگز نماز نمی‌خوانند، اینها اهل سقر هستند (طبقه ای دیگر از جهنم) خداوند می‌فرماید: " مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ "۸ چه چیزی شما را به سقر کشید گویند ما نماز نمی‌خواندیم. ۴. گروه چهارم گروهی هستند که همیشه نماز می‌خواندند و در نماز خشوع (حضور قلب) دارند. خداوند می‌فرماید: " قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ "۹ مؤمنان رستگار شدند آن‌ها که در حال نماز خشوع دارند. ۱۰

با توجه به مطالبی که بیان شد روشن است که هر چند گریه بر سید الشهداء ثواب بزرگی دارد؛ اما این عمل جزء مستحبات محسوب شده و هیچگاه جای واجباتی مانند نماز را نمی‌زند و تا وقتی انسان در واجبات گیر باشد نوبت به مستحبات نمی‌رسد.

مطالعه بیشتر

۱ـ پرتوی از اسرار نماز، محسن قرائتی.

۲ـ راز نماز، محسن قرائتی.

پی‌نوشت‌ها:

۱. ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم، شیخی، حمیدرضا، قم، دارالحدیث، چاپ اوّل، ۱۳۷۷، ج۷، ج۱۰۶۹۹، ص۳۱۳۳.

۲. همان، ج۷، ح۱۰۶۹۲، ص۳۱۳۲.

۳. سوره ۳۹، آیه ۵۳.

1. آیت الله مکارم، توضیح المسائل، باب نجاسات، قسمت کافر.
2. رساله، توضیح المسائل مراجع تقلید، همان.

۶. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۳۰۹، مؤسسه النشر الاسلامی.

۷. ماعون، (۱۰۷)/۴–۵.

۸. مریم(۱۹)/۵۹.

۹. مدثر (۷۴)/۴۲–۴۳.

۱۰. مشکینی، میرزا علی، نصایح، ص۱۷۸–۱۷۹، باب ۴، فصل ۲.