سوره لیل: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۰

سؤال

ثواب تلاوت سوره «لیل» و شأن نزول آن چیست؟

درگاه‌ها

سوره لیل، از سوره‌های مکی و جزء سوره‌های مفصلات می‌باشد. این سوره نود و دومین سوره قرآن است و ۲۱ آیه دارد. در مورد فضیلت قرائت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده است که هر کسی سوره لیل را قرائت کند خداوند آن قدر به او می‌بخشد که راضی شود و او را از سختی‌ها نجات دهد. این سوره بر اساس شأن نزول آن، در مورد مردی است که حاضر نشد درخت نخل خود را در مقابل نخلی بهشتی که پیامبر برای وی ضمانت می‌کرد به آن حضرت واگذار کند و در نهایت با پیشنهاد مالی توسط شخصی دیگر، آن را فروخت. از همین جهت این سوره درباره بخیلان و سخاوتمندان سخن گفته است.

سوره لیل

معرفی و محتوا

سوره لیل نود و دومین سوره قرآن، در مکه نازل شده و دارای ۲۱ آیه است‏. این سوره مانند دیگر سوره‌های، مقطع‌های آیاتش کوتاه است و عمدتاً ناظر به قیامت و پاداش و کیفر الهی و عوامل و اسباب آن است. در آغاز بعد از ذکر سه سوگند مردم را به دو گروه تقسیم می‌کند: انفاق کنندگان با تقوا، و بخیلانی که منکر پاداش قیامتند، پایان کار گروه اول را خوشبختی و سهولت و آرامش، و پایان کار گروه دوم را سختی و تنگی و بدبختی می‌شمرد. در بخش دیگری از این سوره، بعد از اشاره به این معنی که هدایت بندگان بر خدا است، همگان را از آتش فروزان دوزخ انذار می‌کند. و در آخرین بخش کسانی را که در این آتش می‌سوزند و گروهی را که از آن نجات می‌یابند با ذکر اوصاف معرفی می‌کند.^[۱]

فضیلت قرائت

حضرت محمد(ص) درباره فضیلت سوره لیل می‌فرماید:هر کسی اين سوره (ليل) را تلاوت کند، خداوند آن قدر به او می‌بخشد که راضی شود و او را از سختی‌ها نجات می‌دهد و مسير زندگی را برای او آسان می‌سازد.^[۲]

در روایتی دیگر پیامبر اکرم(ص) در فضیلت تلاوت سوره لیل می‌فرماید: «کسی که این سوره را قبل از خواب پانزده بار قرائت کند، در خوابش جز خوبی نمی‌بیند و دچار پریشانی در خواب نخواهد شد.»^[۳]

و باز آن حضرت می‌فرماید: «کسی که در نماز عشاء این سوره را بخواند، مانند کسی است که ربع قرآن را در نمازش خوانده باشد و نماز او مورد قبول واقع می‌شود».^[۴]

شأن نزول سوره

ابن‌عباس درباره شأن نزول سوره لیل می‌گوید: «مردی در میان مسلمانان بود که شاخه یکی از درختان خرمای او بالای خانه مرد فقیر عیال‌مندی قرار گرفته بود. صاحب نخل هنگامی که بالای درخت می‌رفت تا خرماها را بچیند، گاهی چند دانه خرما در خانه مرد فقیر می‌افتاد و کودکانش آن‌ها را برمی‌داشتند. صاحب نخل، خرماها را از دست آن‌ها می‌گرفت، مرد فقیر به پیامبر اکرم(ص) شکایت کرد.

پیامبر(ص) به صاحب نخل فرمود: «این درختی که شاخه‌هایش داخل خانه فلانی آمده به من می‌دهی تا در مقابل آن نخلی در بهشت از آن تو باشد؟ مرد گفت من درختان بسیاری دارم و هیچ‌کدام به خوبی این درخت نیستند (و حاضر به چنین معامله ای نیستم) یکی از یاران پیامبر این کلام را شنید و به پیامبر(ص) عرض کرد: ای رسول خدا اگر من این درخت را از این مرد بخرم همان درخت بهشتی را به من می‌دهی؟ پیامبر فرمود: آری.

آن صحابی رفت و پس از گفتگو با صاحب نخل، آن را در مقابل چهل نخل خرید و آن را به پیامبر(ص) هدیه کرد، پیامبر اکرم نیز آن درخت را به آن مرد فقیر و فرزندانش داد. در این هنگام بود که سوره لیل نازل شد؛ و درباره بخیلان و سخاوتمندان سخن گفت.^[۵]

منابع

↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۶۶.
↑ کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح (جنة الأمان الواقیة)، قم، دار الرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ق، ص۴۵۱.
↑ بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.
↑ بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.
↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ ق، ج۵، ص۵۰۱.

[1] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۶۶.

[2] کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح (جنة الأمان الواقیة)، قم، دار الرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ق، ص۴۵۱.

[3] بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.

[4] بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.

[5] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ ق، ج۵، ص۵۰۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-ثواب خواندن و تلاوت سوره «ليل» را همراه با آداب مربوط به قرائت اين سوره و نيز احاديث و روايات مربوط به آن را برايم ارسال کنيد.
+ثواب تلاوت سوره «لیل» و شأن نزول آن چیست؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-سوره «ليل» از سوره هاي مکي و داراي بيست و يک آيه مي باشد.
+{{درگاه|واژه‌ها}}
+'''سوره لیل'''، از [[سوره‌های مکی]] و جزء [[سوره‌های مفصلات]] می‌باشد. این سوره نود و دومین سوره قرآن است و ۲۱ آیه دارد. در مورد فضیلت قرائت این سوره از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است که هر کسی سوره لیل را قرائت کند خداوند آن قدر به او می‌بخشد که راضی شود و او را از سختی‌ها نجات دهد. این سوره بر اساس [[شأن نزول]] آن، در مورد مردی است که حاضر نشد درخت نخل خود را در مقابل نخلی بهشتی که پیامبر برای وی ضمانت می‌کرد به آن حضرت واگذار کند و در نهایت با پیشنهاد مالی توسط شخصی دیگر، آن را فروخت. از همین جهت این سوره درباره [[بخل|بخیلان]] و سخاوتمندان سخن گفته است.
+[[پرونده:سوره لیل.jpeg|بندانگشتی|سوره لیل]]
-پيامبر گرامي حضرت محمد(ص) درباره فضيلت سوره «ليل» مي فرمايد: «من قراها اعطاه الله حتي يرضي و عافاه من العسد و يسر له اليسر؛ هر کسي اين سوره (ليل) را تلاوت کند، خداوند آن قدر به او مي بخشد که راضي شود و او را از سختي ها نجات مي دهد و مسير زندگي را براي او آسان مي سازد.»<ref>ر.ک: الطبرسي، امين الدين ابو علي الفضل بن الحسن، مجمع البيان، بيروت،دار احياء التراث العربي، ۱۳۷۹ ق، ج۵، ص۴۹۹.</ref>
+== معرفی و محتوا ==
+سوره لیل نود و دومین سوره قرآن، در مکه نازل شده و دارای ۲۱ آیه است‏. این سوره مانند دیگر سوره‌های، مقطع‌های آیاتش کوتاه است و عمدتاً ناظر به قیامت و پاداش و کیفر الهی و عوامل و اسباب آن است. در آغاز بعد از ذکر سه سوگند مردم را به دو گروه تقسیم می‌کند: انفاق کنندگان با تقوا، و بخیلانی که منکر پاداش قیامتند، پایان کار گروه اول را خوشبختی و سهولت و آرامش، و پایان کار گروه دوم را سختی و تنگی و بدبختی می‌شمرد. در بخش دیگری از این سوره، بعد از اشاره به این معنی که هدایت بندگان بر خدا است، همگان را از آتش فروزان دوزخ انذار می‌کند. و در آخرین بخش کسانی را که در این آتش می‌سوزند و گروهی را که از آن نجات می‌یابند با ذکر اوصاف معرفی می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۶۶.</ref>
-در روايتي ديگر پيامبر اکرم(ص) در فضيلت تلاوت سوره ليل ميفرمايد: «کسي که اين سوره را قبل از خواب پانزده بار قرائت کند، در خوابش جز خوبي نمي بيند و دچار پريشاني در خواب نخواهد شد.»<ref>ر.ک: الحسيني البحراني، سيد هاشم، البرهان في تفسير القرآن، تهران، بنياد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>
+== فضیلت قرائت ==
+[[حضرت محمد(ص)]] درباره فضیلت سوره لیل می‌فرماید:هر کسی اين سوره (ليل) را تلاوت کند، خداوند آن قدر به او می‌بخشد که راضی شود و او را از سختی‌ها نجات می‌دهد و مسير زندگی را برای او آسان می‌سازد.<ref>کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح (جنة الأمان الواقیة)، قم، دار الرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ق، ص۴۵۱.</ref>
-و باز آن حضرت مي فرمايد: «کسي که در نماز عشاء اين سوره را بخواند، مانند کسي است که ربع قرآن را در نمازش خوانده باشد و نماز او مورد قبول واقع مي شود».<ref>ر.ک: همان.</ref>
+در روایتی دیگر پیامبر اکرم(ص) در فضیلت تلاوت سوره لیل می‌فرماید: «کسی که این سوره را قبل از خواب پانزده بار قرائت کند، در خوابش جز خوبی نمی‌بیند و دچار پریشانی در خواب نخواهد شد.»<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>
-==شأن نزول سوره: ==
+و باز آن حضرت می‌فرماید: «کسی که در نماز عشاء این سوره را بخواند، مانند کسی است که ربع قرآن را در نمازش خوانده باشد و نماز او مورد قبول واقع می‌شود».<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>
-ابن عباس درباره شأن نزول سوره ياد شده مي گويد: «مردي در ميان مسلمانان بود که شاخه يکي از درختان خرماي او بالاي خانه مرد فقير عيال مندي قرار گرفته بود. صاحب نخل هنگامي که بالاي درخت مي رفت تا خرما ها را بچيند، گاهي چند دانه خرما در خانه مرد فقير مي افتاد و کودکانش آن ها را بر مي داشتند. صاحب نخل خرما ها را از دست آن ها مي گرفت، مرد فقير به پيامبر اکرم(ص) شکايت کرد.
+== شأن نزول سوره ==
+[[ابن‌عباس]] درباره [[شأن نزول]] سوره لیل می‌گوید: «مردی در میان مسلمانان بود که شاخه یکی از درختان خرمای او بالای خانه مرد فقیر عیال‌مندی قرار گرفته بود. صاحب نخل هنگامی که بالای درخت می‌رفت تا خرماها را بچیند، گاهی چند دانه خرما در خانه مرد فقیر می‌افتاد و کودکانش آن‌ها را برمی‌داشتند. صاحب نخل، خرماها را از دست آن‌ها می‌گرفت، مرد فقیر به پیامبر اکرم(ص) شکایت کرد.
-پيامبر اکرم(ص) به صاحب نخل فرمود: «اين درختي که شاخه هايش داخل خانه فلاني آمده به من مي دهي تا در مقابل آن نخلي در بهشت از آن تو باشد؟ مرد گفت من درختان بسياري دارم و هيچ کدام به خوبي اين درخت نيستند (و حاضر به چنين معامله اي نيستم) يکي از ياران پيامبر اين کلام را شنيد و به پيامبر عرض کرد: اي رسول خدا اگر من اين درخت را از اين مرد بخرم همان درخت بهشتي به من مي دهي؟ پيامبر فرمود: آري.
+پیامبر(ص) به صاحب نخل فرمود: «این درختی که شاخه‌هایش داخل خانه فلانی آمده به من می‌دهی تا در مقابل آن نخلی در [[بهشت]] از آن تو باشد؟ مرد گفت من درختان بسیاری دارم و هیچ‌کدام به خوبی این درخت نیستند (و حاضر به چنین معامله ای نیستم) یکی از یاران پیامبر این کلام را شنید و به پیامبر(ص) عرض کرد: ای رسول خدا اگر من این درخت را از این مرد بخرم همان درخت بهشتی را به من می‌دهی؟ پیامبر فرمود: آری.
-آن صحابي رفت و پس از گفتگو با صاحب نخل، آن را در مقابل چهل نخل خريد و آن را به پيامبر گرامي(ص) هديه کرد، پيامبر اکرم(ص) نيز آن درخت را به آن مرد فقير و فرزندانش داد، در اين هنگام بود که سوره ليل نازل شد. و درباره بخيلان و سخاوتمندان سخن گفت.<ref>مجمع البيان، همان، ص۵۰۱.</ref>
+آن صحابی رفت و پس از گفتگو با صاحب نخل، آن را در مقابل چهل نخل خرید و آن را به پیامبر(ص) هدیه کرد، پیامبر اکرم نیز آن درخت را به آن مرد فقیر و فرزندانش داد. در این هنگام بود که سوره لیل نازل شد؛ و درباره [[بخل|بخیلان]] و سخاوتمندان سخن گفت.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ ق، ج۵، ص۵۰۱.</ref>
-پرسش گر محترم! سوره «ليل» آداب قرائت ويژه اي ندارد، بلکه همان آداب کلي قرائت قرآن که در آيات و روايات اسلامي آمده درباره سوره ليل نيز رعايت مي شود.
+== منابع ==
+{{پانویس}}
-برخي از آداب قرائت و تلاوت قرآن عبارتند از:
-مسواک زدن که پيامبر اکرم(ص) بر آن دستور داده است.<ref>کليني، محمد بن يعقوب، کافي، بيروت، نشر دار التعارف، ج۲، ص۵۷۴، باب ۴۶۱، حديث ۱.</ref>
-وضو و طهارت داشتن هنگام تلاوت.<ref>کليني، محمد بن يعقوب، کافي، نشر دار التعارف، ج۲، ص۵۷۴، باب ۴۶۱، حديث ۱.</ref>
-پناه بردن به خداوند پيش از قرائت قرآن؛ قرآن کريم مي فرمايد: وقتي قرآن مي خواني از (شر) شيطان رانده شده به خداوند پناه ببر»<ref>سوره نحل، آيه ۹۸.</ref>
-قرائت از روي قرآن، پيامبر اکرم(ص) مي فرمايد: «قرائت قرآن از روي مصحف بهترين اعمال امت من است.»<ref>ر.ک: علامه مجلسي، بحار الانوار، بيروت، موسسه الوفا، ج۸۹، ص۲۱۰، حديث ۲.</ref>
-قرائت با صداي نيکو؛ پيامبر اکرم(ص) مي فرمايد: «هر چيزي زيوري دارد و زيور قرآن، صوت نيکو است»<ref>بحار الانوار، همان، ص۲۱۰.</ref>
-قرائت قرآن همراه با خشوع؛ قرآن کريم مي فرمايد: «آيا وقت آن نرسيده است که دل هاي مومنان در برابر ذکر خدا و آن چه از حق نازل شده، خاشع گردد.»<ref>سوره حديد، آيه ۱۶.</ref>
-قرائت با حالت حزن و اندوه؛ پيامبر اکرم(ص) مي فرمايد: «براستي که قرآن همراه با حزن نازل شده است. پس هنگامي که قرآن مي خوانيم گريه کنيد و اگر گريه نکرديد، حالت گريه به خود بگيريد.»<ref>ر.ک: بحار الانوار، همان، ج۹۲، ص۲۱۰ و ۲۱۶.</ref>
-تلاوت قرآن با ترتيل؛ {{قرآن|و رتل القرآن ترتيلا<ref>سوره مزمل، آيه ۴.</ref> }}؛ قرآن را با دقت و تأني بخوان.»
-تدبر در قرآن، يعني قاري با خواندن، در آيات و سوره ها تأمل و تفکر کند و از آياتش پند گيرد، چنان که امام علي(ع) مي فرمايد: «آنان (پرهيزگاران) در شب به پاخاسته و قرآن را شمرده و با تدبر مي خوانند، جان خويش را با آن محزون مي سازند و دواي درد خود را از آن مي گيرند هرگاه به آيه اي برسند که در آن تشويق باشد، با علاقه و اميد به آن روي مي آورند و روح و جانشان با شوق بسيار درآن خيره مي شود و آن را همواره«نصب العين» خود مي سازند، و هرگاه به آيه اي برخورد کنند که در آن بيم باشد، گوش هاي دل خود را براي شنيدن آن باز مي کنند و صداهاي ناله و برخورد زبانه هاي آتش در گوششان طنين انداز است.»<ref>نهج البلاغه، امام علي(ع) ، خطبه ۱۹۳، معجم المفهرس، قم، نشر موسسه امير المومنين(ع) ، صفحه ۱۲.</ref>
-{{پایان پاسخ}}
-==منابع==
-<references />
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
-|شاخه فرعی۱ = تلاوت قرآن
+| شاخه فرعی۱ = آیات و سوره‌ها
-|شاخه فرعی۲ = فضیلت و آداب تلاوت
+| شاخه فرعی۲ =ویژگی‌های سوره‌ها و آیات
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = شد
-  | تیترها =
+  | تیترها = شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش = شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه =شد
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+ | بازبینی نویسنده =
-  | تکمیل =
+  | بازبینی =
-  | اولویت =
+  | تکمیل =
-  | کیفیت =
+  | اولویت = ج
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:آیات دارای شأن نزول]]
+[[رده:آیات و سوره‌ها]]
+{{پانویس}}