(۶۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴:
خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''ماه رجب''' هفتمین ماه قمری است که در آن به روزه‌داری، عبادت، دعا و استغفار سفارش بسیار شده‌است. این ماه از [[ماه‌های حرام]] است. در کتاب‌های دعا، دعاها و اعمالی مخصوص برای روزها و شب‌های این ماه بیان شده است. از پیامبر(ص) نقل شده که ماه رجب ماه خداوند است؛ و کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، شایسته خوشنودی بزرگ خدا است و غضب الهی از او دور می‌شود. امام صادق(ع) از پیامبر اکرم(ص) نقل فرموده که که ماه رجب ماه استغفار امت من است؛ پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است.
==مناسبت‌ها==
== جایگاه ماه رجب ==
ولادت امام باقر
ماه رجب را ماه استغفار و عبادت و روزه گویند.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰، ج۲۷، ص۵۷۱.</ref> و از ماه‌های حرام است و از اوقات دعا می‌باشد. در [[حدیث ملک داعی]] از پیامبر(ص) نقل شده است: «خدای متعال در آسمان هفتم فرشته‌ای را قرار داده است که داعی گفته می‌شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب این ماه تا صبح می‌گوید: خوشا به‌حال تسبیح‌کنندگانِ خدا، خوشا بحال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می‌فرماید همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، فرمانبردار کسی هستم که فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهانِ بخشایش هستم. ماهْ ماهِ من، بنده بنده من و رحمت رحمت من است. هرکسی در این ماه من را بخواند او را اجابت می‌کنم و هرکس از من چیزی بخواهد به او می‌دهم و هرکس از من هدایت بخواهد او را هدایت می‌کنم. این ماه را رشته‌ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هرکس آن را بگیرد به من می‌رسد.»<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندر بیگی، قم، نشر اخلاق، ۱۳۸۷، ص۹۵ و ۹۶.</ref>
ولادت امام هادی
از [[حضرت محمد(ص)]] روایت شده که ماه رجب ماه بزرگ خدا است و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به آن نمی‌رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است و رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است؛ کسی که یک روز از ماه رجب را روزه دارد مستوجب خوشنودی بزرگ خدا گردد و غضب الهی از او دور گردد و دری از درهای جهنم بر روی او بسته گردد.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۱ و ۱۳۲.</ref>
ولادت امام جواد
از [[امام کاظم(ع)]] منقول است که هر که یک روز از ماه رجب را روزه بدارد آتش جهنم یک‌ساله راه از او دور شود و هر که سه روز از آن را روزه دارد بهشت او را واجب گردد. از امام صادق(ع) منقول است که حضرت رسول(ص) فرمود که: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است؛ پس بسیار بگوئید: {{متن عربی|أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ اَلتَّوْبَةَ}}.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۱ و ۱۳۲.</ref> امام كاظم(ع) فرمودند: رجب ماه بزرگى است كه خداوند حسنات را در آن دو برابر نموده و گناهان را در آن پاك مى‌كند. كسى كه يك روز از رجب را روزه بگيرد، جهنم به اندازه مسافت صد سال از او دور خواهد شد و كسى كه سه روز را روزه بگيرد، بهشت براى او واجب مى‌شود.<ref>شيخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه بندرريگي، ابراهيم، قم، اخلاق، ۱۳۷۹، ص۱۱۵.</ref>
ولادت امام علی
روزه ماه رجب فضیلت بسیار وارد شده است و روایت شده که اگر شخص قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دریابد: {{متن عربی|سُبْحَانَ اَلْإِلَهِ اَلْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ یَنْبَغِی اَلتَّسْبِیحُ إِلاَّ لَهُ سُبْحَانَ اَلْأَعَزِّ اَلْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ اَلْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ}}.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۱ و ۱۳۲.</ref>
آغاز ایام البیض
درباره روز نیمه ماه رجب گفته شده است محبوب‌ترین روزها نزد خداوند است.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندر بیگی، قم، نشر اخلاق، ۱۳۸۷. ص۹۵.</ref>
درگذشت حضرت زینب
{| class="wikitable"
|+ مناسبت‌های ماه رجب
! ۱ رجب !! ۳ رجب !! ۱۰ رجب!! ۱۳ رجب!! ۱۳ رجب!! ۱۵ رجب!! ۱۵ رجب!! ۲۵ رجب!!۲۷ رجب
|-
| ولادت امام باقر(ع)|| شهادت امام هادی(ع) ||ولادت امام جواد(ع)||ولادت امام علی(ع)||آغاز ایام البیض||وفات حضرت زینب(س)||تغییر قبله مسلمانان||شهادت امام کاظم(ع)||بعثت پیامبر اسلام(ص)
|}
تغییر قبله مسلمانان
=== اهل‌سنت و رد فضایل ماه رجب ===
منابع اهل‌سنت نقل کرده‌اند كه [[عمر بن خطاب]] از روزه گرفتن در اين ماه باز می‌داشت. او معتقد بود اين ماه در جاهليت ماه بزرگى بود و نبايد به رسوم آنان توجه داشت. برخى فقيهان اهل‌سنت نيز روزه گرفتن تمام ماه رجب را مكروه دانسته‌اند. به عقيده برخى اهل‌سنت، ماه رجب و [[صدقه]] و [[عمره]] در آن ماه، فضيلتى افزون بر ماههاى ديگر ندارد.<ref>معينى'''،''' محسن، «رجب»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳، ج۱۹، ذیل مدخل.</ref> [[ابن حَجَر عَسقلانی|ابن‌حَجَر عَسقلانی]] می‌گوید: در فضیلت روزه این ماه، یا روزه بودن چند روز معین از آن یا زنده داشتن شب مخصوصی از این ماه، حدیثی صحیح که شایستگی استدلال داشته باشد روایت نشده است. ابن حجر می‌گوید: «[[امام ابو اسماعیل هروی|امام ابواسماعیل هروی]] قبل از من این سخن را با جزم و یقین گفته است و این سخن با سند صحیح از وی به ما رسیده است.»<ref>ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تبیین العجب فیما ورد فی فضل رجب،ص۶، به نقل از فیصل بن علی البعدانی، «[http://eslahe.com/28772/%d9%81%d8%b6%d9%84%db%8c%d8%aa-%d9%85%d8%a7%d9%87-%d8%b1%d8%ac%d8%a8-%d9%88-%d8%a8%d8%af%d8%b9%d8%aa-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%87-%d8%b1%d8%ac%d8%a8 فضلیت ماه رجب و بدعت های ماه رجب]»، سایت نوگرا، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
شهادت امام کاظم
== لیلة الرغائب ==
شب جمعه اول ماه رجب را [[لیلة الرغائب]] می‌گویند. از جمله فضیلت آن شب این است که گناهان بسیار به سبب او آمرزیده شود و آنکه هر که این نماز را بگزارد چون شب اول قبر او شود حق تعالی بفرستد ثواب این نماز را به سوی او به نیکوتر صورتی با روی گشاده و درخشان و زبان فصیح پس با وی گوید ای حبیب من بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدت و سختی گوید تو کیستی به خدا سوگند که من رویی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بویی بهتر از بوی تو نبوییدم. گوید من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردی آمدم امشب به نزد تو تا حق تو را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من سایه بر سر تو خواهم افکند در عرصه قیامت پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد هرگز.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۹.</ref>
سالروز بعثت پیامبر اسلام(ص)
و کیفیت آن چنان است که: روز پنجشنبه اول آن ماه را روزه می‌داری چون شب جمعه داخل شود ما بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز می‌گزاری هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه {{متن عربی|إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ}} و دوازده مرتبه {{متن عربی|قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ}} می‌خوانی و چون فارغ شدی از نماز هفتاد مرتبه می‌گویی {{متن عربی|اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ اَلنَّبِیِّ اَلْأُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ]}} پس به سجده می‌روی و هفتاد مرتبه می‌گویی {{متن عربی|سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ اَلْمَلاَئِکَةِ وَ اَلرُّوحِ}} پس سر از سجده برمی‌داری و هفتاد مرتبه می‌گویی {{متن عربی|رَبِّ اِغْفِرْ وَ اِرْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ اَلْعَلِیُّ اَلْأَعْظَمُ}} پس باز به سجده می‌روی و هفتاد مرتبه می‌گویی {{متن عربی|سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ اَلْمَلاَئِکَةِ وَ اَلرُّوحِ}} پس حاجت خود را می‌طلبی.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۹.</ref>
==جایگاه ماه رجب==
== اعمال مخصوص روزها و شب‌های ماه رجب ==
بدان كه اين ماه و ماه شعبان و ماه رمضان در شرافت تمامند و روايت بسيار در فضيلت آنها وارد شده بلكه از حضرت رسول (ص) روايت شده كه: ماه رجب ماه بزرگ خدا است و ماهى در حرمت و فضيلت به آن نمى‌رسد و قتال با كافران در اين ماه حرام است و رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است كسى كه يك روز از ماه رجب را روزه دارد مستوجب خوشنودى بزرگ خدا گردد و غضب الهى از او دور گردد و درى از درهاى جهنم بر روى او بسته گردد) (و از حضرت موسى بن جعفر عليهما السلام منقول است كه: هر كه يك روز از ماه رجب را روزه بدارد آتش جهنم يك‌ساله راه از او دور شود و هر كه سه روز از آن را روزه دارد بهشت او را واجب گردد). (و ايضا فرمود كه: رجب نام نهرى است در بهشت از شير سفيدتر و از عسل شيرين‌تر هر كه يك روز از رجب را روزه دارد البته از آن نهر بياشامد) (و از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود كه: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در اين ماه بسيار طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را أصب مى‌گويند زيرا كه رحمت خدا در اين ماه بر امت من بسيار ريخته مى‌شود پس بسيار بگوئيد.أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ اَلتَّوْبَةَ ) (و ابن بابويه به سند معتبر از سالم روايت كرده است كه گفت: رفتم بخدمت حضرت صادق عليه السلام در اواخر ماه رجب كه چند روز از آن مانده بود چون نظر مبارك آن حضرت بر من افتاد فرمود كه آيا روزه گرفته‌اى در اين ماه گفتم نه و الله اى فرزند رسول خدا فرمود كه آن‌قدر ثواب از تو فوت شده است كه قدر آن را بغير خدا كسى نمى‌داند به درستى كه اين ماهى است كه خدا آن را بر ماههاى ديگر فضيلت داده و حرمت آن را عظيم نموده و براى روزه داشتن آن گرامى داشتن را بر خود واجب گردانيده پس گفتم يا ابن رسول الله اگر در باقيمانده اين ماه روزه بدارم آيا به بعضى از ثواب روزه‌داران آن فايز مى‌گردم فرمود اى سالم هر كه يك روز از آخر اين ماه روزه بدارد خدا او را ايمن گرداند از شدت سكرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر كه دو روز از آخر اين ماه روزه دارد بر صراط به آسانى بگذرد و هر كه سه روز از آخر اين ماه را روزه دارد ايمن گردد از ترس بزرگ روز قيامت و از شدتها و هولهاى آن روز و برات بيزارى از آتش جهنم به او عطا كنند) و بدان كه از براى روزه ماه رجب فضيلت بسيار وارد شده است و روايت شده كه: اگر شخص قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه اين تسبيحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دريابد
در [[مفاتیح الجنان]] دعاها و اعمالی درباره برخی روزها و شب‌های ماه رجب آمده است. بعضی روزها مانند روز اول و روز نیمه رجب و روز مبعث و نیز شب اول و شب نیمه رجب و شب مبعث اعمال و دعاهای بیشتری دارد.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص ۱۳۹تا ۱۵۴</ref>
== اعمال مشترک ==
این ماه، ماه استغفار و عبادت و روزه است.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰، ج۲۷، ص۵۷۱.</ref>
{{اصلی|اعمال مشترک ماه رجب}}
منابع شیعه، برخی اعمال، دعاها و ذکرها را برای ماه رجب ذکر کرده‌اند که در تمام روزها و شب‌های ماه رجب می‌تواند خوانده شود.<ref name=":0">قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۲ تا ۱۳۹.</ref> دعای «یَا مَنْ أَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ» و دعای «یَا مَنْ یَمْلِکُ حَوَائِجَ اَلسَّائِلِینَ» از جمله دعاهای مشترک این ماه هستند. همچنین نمازهای مخصوص، اذکاری برای استغفار، از اعمالی است که برای تمام روزهای ماه رجب سفارش شده است.<ref name=":0" /> روزه در تمام روزهای ماه رجب مستحب موکد است.<ref>منتظری، حسينعلی، رساله توضيح المسائل، تهران، سرایی، ۱۳۸۱، ص۲۷۹.</ref> و نیز حج عمره در ماه رجب بسیار سفارش شده است.<ref>منتظری، حسينعلی، احكام و مناسك حج، تهران، سایه، ۱۳۸۱، ص۲۳۷.</ref>
==لیلة الرغائب==
شب جمعه اول ماه رجب را ليلة الرغائب مى‌گويند و از براى آن عملى [نقل كرده‌اند]
از حضرت رسول صلى الله عليه و آله وارد شده با فضيلت بسيار كه سيد در اقبال و علامه در اجازه بنى زهره نقل كرده‌اند از جمله فضيلت او آنكه گناهان بسيار به سبب او آمرزيده شود و آنكه هر كه اين نماز را بگزارد چون شب اول قبر او شود حق تعالى بفرستد ثواب اين نماز را به سوى او به نيكوتر صورتى با روى گشاده و درخشان و زبان فصيح پس با وى گويد اى حبيب من بشارت باد تو را كه نجات يافتى از هر شدت و سختى گويد تو كيستى به خدا سوگند كه من رويى بهتر از روى تو نديدم و كلامى شيرين‌تر از كلام تو نشنيده‌ام و بويى بهتر از بوى تو نبوييدم گويد من ثواب آن نمازم كه در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردى آمدم امشب به نزد تو تا حق تو را ادا كنم و مونس تنهايى تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دميده شود من سايه بر سر تو خواهم افكند در عرصه قيامت پس خوشحال باش كه خير از تو معدوم نخواهد شد هرگز و كيفيت آن چنان است كه (: روز پنجشنبه اول آن ماه را روزه مى‌دارى چون شب جمعه داخل شود ما بين نماز مغرب و عشاء دوازده ركعت نماز مى‌گزارى هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعت از آن يك مرتبه حمد و سه مرتبه إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ و دوازده مرتبه قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ مى‌خوانى و چون فارغ شدى از نماز هفتاد مرتبه مى‌گويى
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ اَلنَّبِيِّ اَلْأُمِّيِّ وَ عَلَى آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ ] پس به سجده مى‌روى و هفتاد مرتبه مى‌گويى
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ اَلْمَلاَئِكَةِ وَ اَلرُّوحِ پس سر از سجده بر مى‌دارى و هفتاد مرتبه مى‌گويى
رَبِّ اِغْفِرْ وَ اِرْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّكَ أَنْتَ اَلْعَلِيُّ اَلْأَعْظَمُ پس باز به سجده مى‌روى و هفتاد مرتبه مى‌گويى
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ اَلْمَلاَئِكَةِ وَ اَلرُّوحِ پس حاجت خود را مى‌طلبى كه إن شاء الله برآورده خواهد شد) و بدان نيز كه در ماه رجب زيارت حضرت امام رضا عليه السلام مندوب است و اختصاصى دارد [18]چنانچه عمره در اين ماه فضيلت دارد و روايت شده كه تالى حج است در فضيلت و منقول است كه: جناب علي بن الحسين عليهما السلام معتمر شده بود در ماه رجب و شبانه روز نماز در نزد كعبه مى‌گزاشت و پيوسته در سجده بود در شب و روز و اين ذكر از آن حضرت شنيده مى‌شد كه در سجده مى‌گفت
و نيز شيخ روايت كرده از جناب ابو القاسم حسين بن روح رضي الله عنه كه نايب خاص حضرت صاحب الامر عليه السلام است كه فرمود: زيارت كن در هر مشهدى كه باشى از مشاهد مشرفه در ماه رجب به اين زيارت مى‌گويى چون داخل شدى
سيد بن طاوس روايت كرده از محمد بن ذكوان كه معروف به سجاد است براى آنكه آن‌قدر سجده كرد و گريست در سجود كه نابينا شد گفت: عرض كردم به حضرت صادق عليه السلام فداى تو شوم اين ماه رجب است تعليم بنما مرا دعايى در آن كه حق تعالى مرا به آن نفع بخشد حضرت فرمود بنويس بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِيمِ بگو در هر روز از رجب در صبح
و شام در عقب نمازهاى روز و شب
يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ [مِنْ] كُلِّ شَرٍّ يَا مَنْ يُعْطِي اَلْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ خَيْرِ اَلدُّنْيَا وَ جَمِيعَ خَيْرِ اَلْآخِرَةِ وَ اِصْرِفْ عَنِّي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ شَرِّ اَلدُّنْيَا وَ [جَمِيعَ] شَرِّ اَلْآخِرَةِ فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَيْتَ وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ راوى گفت پس گرفت حضرت محاسن شريف خود را در پنجه چپ خود و خواند اين دعا را به حال التجا و تضرع به حركت دادن انگشت سبابه دست راست پس گفت بعد از اين
نهم [در ماه رجب صد مرتبه بگويد أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ اَلَّذِي الخ]
از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده كه: هر كه در ماه رجب صد مرتبه بگويد
أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَحْدَهُ لاٰ شَرِيكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ و ختم كند آن را به صدقه ختم فرمايد حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و كسى كه چهار صد مرتبه بگويد بنويسد براى او اجر صد شهيد
دهم [هزار مرتبه لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اَللّٰهُ ]
و نيز از آن حضرت مروى است كه: كسى كه بگويد در ماه رجب هزار مرتبه لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اَللّٰهُ بنويسد خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه و بنا فرمايد براى او صد شهر در بهشت )
يازدهم [در وقت صبح هفتاد مرتبه و در وقت پسين نيز هفتاد مرتبه استغفار كند]
روايت است: كسى كه در رجب در وقت صبح هفتاد مرتبه و در وقت پسين نيز هفتاد مرتبه بگويد
أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ و چون تمام كرد دستها را بلند كند و بگويد
اَللَّهُمَّ اِغْفِرْ لِي وَ تُبْ عَلَيَّ پس اگر در ماه رجب بميرد خدا از او راضى باشد و آتش او را مس نكند به بركت رجب :
أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ مِنْ جَمِيعِ اَلذُّنُوبِ وَ اَلْآثَامِ تا خداوند رحمان او را بيامرزد (137:
سيزدهم [خواندن قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ ده هزار مرتبه يا هزار مرتبه يا صد مرتبه در ماه]
سيد در اقبال فضيلت بسيار از حضرت رسول صلى الله عليه و آله نقل كرده براى خواندن قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ ده هزار مرتبه يا هزار مرتبه يا صد مرتبه در ماه) (137 و نيز روايت كرده كه: هر كه در روز جمعه ماه رجب صد مرتبه قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ بخواند براى او نورى باشد در قيامت كه او را به بهشت بكشاند ) (137
چهاردهم [در ماه رجب يك روز روزه بدارد و چهار ركعت نماز گزارد به شكل خاصى]
سيد روايت كرده كه: هر كه در ماه رجب يك روز روزه بدارد و چهار ركعت نماز گزارد بخواند در ركعت اول صد مرتبه آية الكرسي و در ركعت دوم دويست مرتبه قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ نميرد تا جاى خود را در بهشت ببيند يا ديده شود براى او ) (137
پانزدهم [در روز جمعه ماه رجب چهار ركعت نماز كند ما بين ظهر و عصر به شكل خاصى]
و نيز سيد روايت كرده از حضرت رسول صلى الله عليه و آله كه: هر كه در روز جمعه ماه رجب چهار ركعت نماز كند ما بين ظهر و عصر بخواند در هر ركعتى حمد يك مرتبه و آية الكرسي هفت مرتبه و قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ پنج مرتبه پس ده مرتبه بگويد
أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَ أَسْأَلُهُ اَلتَّوْبَةَ بنويسد حق تعالى براى او از روزى كه اين نماز را گزارده تا روزى كه بميرد هر روزى هزار حسنه و عطا فرمايد او را به هر آيه كه خوانده شهرى در بهشت از ياقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از در سفيد و تزويج فرمايد او را حور العين و راضى شود از او به غير سخط و نوشته شود از عابدين و ختم فرمايد براى او به سعادت و مغفرت الخبر )
شانزدهم سه روز از اين ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بدارد
زيرا كه روايت شده هر كه در يكى از ماههاى حرام اين سه روز را روزه بدارد حق تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنويسد.
هفدهم در تمام ماه رجب شصت ركعت نماز كند به اين طريق كه در هر شب آن دو ركعت بجا آورد بخواند در هر ركعت حمد يك مرتبه و قُلْ يٰا أَيُّهَا اَلْكٰافِرُونَ سه مرتبه و قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ يك مرتبه و چون سلام دهد دستها را بلند كند و بگويد
لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اَللّٰهُ وَحْدَهُ لاٰ شَرِيكَ لَهُ لَهُ اَلْمُلْكُ وَ لَهُ اَلْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ هُوَ حَيٌّ لاٰ يَمُوتُ بِيَدِهِ اَلْخَيْرُ وَ هُوَ عَلىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ إِلَيْهِ اَلْمَصِيرُ وَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ اَلْعَلِيِّ اَلْعَظِيمِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ اَلنَّبِيِّ اَلْأُمِّيِّ وَ آلِهِ و بكشد دستها را به صورت خود از حضرت رسول صلى الله عليه و آله مروى است كه كسى كه اين عمل را بجا آورد حق تعالى دعاى او را مستجاب گرداند و ثواب شصت حج و شصت عمره به او عطا فرمايد )
هيجدهم [در يك شب از ماه رجب بخواند صد مرتبه قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ در دو ركعت نماز]
از حضرت رسول صلى الله عليه و آله مروى است كه: كسى كه در يك شب از ماه رجب بخواند صد مرتبه قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ در دو ركعت نماز پس گويا صد سال روزه گرفته در راه خدا و حق تعالى در بهشت صد قصر به او مرحمت فرمايد هر قصرى در جوار پيغمبرى از پيغمبران عليهم السلام )
نوزدهم [در يك شب از شبهاى رجب ده ركعت نماز كند بخواند در هر ركعتى]
و نيز از آن حضرت مروى است كه: هر كه در يك شب از شبهاى رجب ده ركعت نماز كند بخواند در هر ركعتى حمد و قُلْ يٰا أَيُّهَا اَلْكٰافِرُونَ يك مرتبه و توحيد سه مرتبه بيامرزد حق تعالى هر گناهى كه كرده الخبر )
بيستم [در هر شب و هر روز از اين سه ماه بخواند سه مرتبه حمد و آية الكرسي با چهار قل]
علامۀ مجلسى در زاد المعاد فرموده كه از حضرت امير المؤمنين عليه السلام منقول است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود كه: هر كه در هر شب و هر روز ماه رجب و شعبان و رمضان سه مرتبه هر يك از حمد و آية الكرسي و قُلْ يٰا أَيُّهَا اَلْكٰافِرُونَ و قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلْفَلَقِ و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلنّٰاسِ بخواند و سه مرتبه بگويد
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و سه مرتبه بگويد
اَللَّهُمَّ اِغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ اَلْمُؤْمِنَاتِ و چهار صد مرتبه بگويد
أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ خداوند تعالى گناهانش را بيامرزد اگر چه به عدد قطره‌هاى باران و برگ درختان و كف درياها باشد الخبر)<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۲ تا ۱۳۹.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی =
| شاخه اصلی =ماه‌ها
| شاخه فرعی۱ =
| شاخه فرعی۱ =رجب
| شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =
| شناسه =شد
| تیترها =
| تیترها =شد
| ویرایش =
| ویرایش =شد
| لینک‌دهی =
| لینک‌دهی =شد
| ناوبری =
| ناوبری =
| نمایه =
| نمایه =
| تغییر مسیر =
| تغییر مسیر =شد
| ارجاعات =
| ارجاعات =
| بازبینی =
| بازبینی =
| تکمیل =
| تکمیل =
| اولویت =
| اولویت =ج
| کیفیت =
| کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۳
سؤال
فضایل و اعمال ماه رجب چیست؟
ماه رجب هفتمین ماه قمری است که در آن به روزه‌داری، عبادت، دعا و استغفار سفارش بسیار شده‌است. این ماه از ماه‌های حرام است. در کتاب‌های دعا، دعاها و اعمالی مخصوص برای روزها و شب‌های این ماه بیان شده است. از پیامبر(ص) نقل شده که ماه رجب ماه خداوند است؛ و کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، شایسته خوشنودی بزرگ خدا است و غضب الهی از او دور می‌شود. امام صادق(ع) از پیامبر اکرم(ص) نقل فرموده که که ماه رجب ماه استغفار امت من است؛ پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است.
جایگاه ماه رجب
ماه رجب را ماه استغفار و عبادت و روزه گویند.[۱] و از ماه‌های حرام است و از اوقات دعا می‌باشد. در حدیث ملک داعی از پیامبر(ص) نقل شده است: «خدای متعال در آسمان هفتم فرشته‌ای را قرار داده است که داعی گفته می‌شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب این ماه تا صبح می‌گوید: خوشا به‌حال تسبیح‌کنندگانِ خدا، خوشا بحال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می‌فرماید همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، فرمانبردار کسی هستم که فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهانِ بخشایش هستم. ماهْ ماهِ من، بنده بنده من و رحمت رحمت من است. هرکسی در این ماه من را بخواند او را اجابت می‌کنم و هرکس از من چیزی بخواهد به او می‌دهم و هرکس از من هدایت بخواهد او را هدایت می‌کنم. این ماه را رشته‌ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هرکس آن را بگیرد به من می‌رسد.»[۲]
از حضرت محمد(ص) روایت شده که ماه رجب ماه بزرگ خدا است و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به آن نمی‌رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است و رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است؛ کسی که یک روز از ماه رجب را روزه دارد مستوجب خوشنودی بزرگ خدا گردد و غضب الهی از او دور گردد و دری از درهای جهنم بر روی او بسته گردد.[۳]
از امام کاظم(ع) منقول است که هر که یک روز از ماه رجب را روزه بدارد آتش جهنم یک‌ساله راه از او دور شود و هر که سه روز از آن را روزه دارد بهشت او را واجب گردد. از امام صادق(ع) منقول است که حضرت رسول(ص) فرمود که: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است؛ پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ اَلتَّوْبَةَ».[۴] امام كاظم(ع) فرمودند: رجب ماه بزرگى است كه خداوند حسنات را در آن دو برابر نموده و گناهان را در آن پاك مى‌كند. كسى كه يك روز از رجب را روزه بگيرد، جهنم به اندازه مسافت صد سال از او دور خواهد شد و كسى كه سه روز را روزه بگيرد، بهشت براى او واجب مى‌شود.[۵]
روزه ماه رجب فضیلت بسیار وارد شده است و روایت شده که اگر شخص قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دریابد: «سُبْحَانَ اَلْإِلَهِ اَلْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ یَنْبَغِی اَلتَّسْبِیحُ إِلاَّ لَهُ سُبْحَانَ اَلْأَعَزِّ اَلْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ اَلْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ».[۶]
درباره روز نیمه ماه رجب گفته شده است محبوب‌ترین روزها نزد خداوند است.[۷]
مناسبت‌های ماه رجب
۱ رجب
۳ رجب
۱۰ رجب
۱۳ رجب
۱۳ رجب
۱۵ رجب
۱۵ رجب
۲۵ رجب
۲۷ رجب
ولادت امام باقر(ع)
شهادت امام هادی(ع)
ولادت امام جواد(ع)
ولادت امام علی(ع)
آغاز ایام البیض
وفات حضرت زینب(س)
تغییر قبله مسلمانان
شهادت امام کاظم(ع)
بعثت پیامبر اسلام(ص)
اهل‌سنت و رد فضایل ماه رجب
منابع اهل‌سنت نقل کرده‌اند كه عمر بن خطاب از روزه گرفتن در اين ماه باز می‌داشت. او معتقد بود اين ماه در جاهليت ماه بزرگى بود و نبايد به رسوم آنان توجه داشت. برخى فقيهان اهل‌سنت نيز روزه گرفتن تمام ماه رجب را مكروه دانسته‌اند. به عقيده برخى اهل‌سنت، ماه رجب و صدقه و عمره در آن ماه، فضيلتى افزون بر ماههاى ديگر ندارد.[۸]ابن‌حَجَر عَسقلانی می‌گوید: در فضیلت روزه این ماه، یا روزه بودن چند روز معین از آن یا زنده داشتن شب مخصوصی از این ماه، حدیثی صحیح که شایستگی استدلال داشته باشد روایت نشده است. ابن حجر می‌گوید: «امام ابواسماعیل هروی قبل از من این سخن را با جزم و یقین گفته است و این سخن با سند صحیح از وی به ما رسیده است.»[۹]
لیلة الرغائب
شب جمعه اول ماه رجب را لیلة الرغائب می‌گویند. از جمله فضیلت آن شب این است که گناهان بسیار به سبب او آمرزیده شود و آنکه هر که این نماز را بگزارد چون شب اول قبر او شود حق تعالی بفرستد ثواب این نماز را به سوی او به نیکوتر صورتی با روی گشاده و درخشان و زبان فصیح پس با وی گوید ای حبیب من بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدت و سختی گوید تو کیستی به خدا سوگند که من رویی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بویی بهتر از بوی تو نبوییدم. گوید من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردی آمدم امشب به نزد تو تا حق تو را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من سایه بر سر تو خواهم افکند در عرصه قیامت پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد هرگز.[۱۰]
و کیفیت آن چنان است که: روز پنجشنبه اول آن ماه را روزه می‌داری چون شب جمعه داخل شود ما بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز می‌گزاری هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» و دوازده مرتبه «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ» می‌خوانی و چون فارغ شدی از نماز هفتاد مرتبه می‌گویی «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ اَلنَّبِیِّ اَلْأُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ]» پس به سجده می‌روی و هفتاد مرتبه می‌گویی «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ اَلْمَلاَئِکَةِ وَ اَلرُّوحِ» پس سر از سجده برمی‌داری و هفتاد مرتبه می‌گویی «رَبِّ اِغْفِرْ وَ اِرْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ اَلْعَلِیُّ اَلْأَعْظَمُ» پس باز به سجده می‌روی و هفتاد مرتبه می‌گویی «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ اَلْمَلاَئِکَةِ وَ اَلرُّوحِ» پس حاجت خود را می‌طلبی.[۱۱]
در مفاتیح الجنان دعاها و اعمالی درباره برخی روزها و شب‌های ماه رجب آمده است. بعضی روزها مانند روز اول و روز نیمه رجب و روز مبعث و نیز شب اول و شب نیمه رجب و شب مبعث اعمال و دعاهای بیشتری دارد.[۱۲]
منابع شیعه، برخی اعمال، دعاها و ذکرها را برای ماه رجب ذکر کرده‌اند که در تمام روزها و شب‌های ماه رجب می‌تواند خوانده شود.[۱۳] دعای «یَا مَنْ أَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ» و دعای «یَا مَنْ یَمْلِکُ حَوَائِجَ اَلسَّائِلِینَ» از جمله دعاهای مشترک این ماه هستند. همچنین نمازهای مخصوص، اذکاری برای استغفار، از اعمالی است که برای تمام روزهای ماه رجب سفارش شده است.[۱۳] روزه در تمام روزهای ماه رجب مستحب موکد است.[۱۴] و نیز حج عمره در ماه رجب بسیار سفارش شده است.[۱۵]
منابع
↑مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰، ج۲۷، ص۵۷۱.
↑ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندر بیگی، قم، نشر اخلاق، ۱۳۸۷، ص۹۵ و ۹۶.
↑قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۱ و ۱۳۲.
↑قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۱ و ۱۳۲.
↑شيخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه بندرريگي، ابراهيم، قم، اخلاق، ۱۳۷۹، ص۱۱۵.
↑قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ص۱۳۱ و ۱۳۲.
↑معينى، محسن، «رجب»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳، ج۱۹، ذیل مدخل.
↑ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تبیین العجب فیما ورد فی فضل رجب،ص۶، به نقل از فیصل بن علی البعدانی، «فضلیت ماه رجب و بدعت های ماه رجب»، سایت نوگرا، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
