فضایل امام رضا(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۹

سؤال

از امام رضا(ع) چه فضایل و اوصافی نقل شده است؟

زندگی‌نامه

علی بن موسی الرضا در روز یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ هـ ق، در مدینه به دنیا آمد. در مورد تاریخ وفات او اختلاف است. برخی سال ۲۰۲ و برخی سال ۲۰۳ را سال رحلت گرفته‌اند.^[۱]

آن حضرت در دانش، اخلاق عالی، انسان دوستی و درست کاری سرآمد مردم زمانش بود. در سال ۲۰۳ آخر ماه صفر توسط مأمون به شهادت رسید و در مشهد مقدس دفن شد.^[۲] امام رضا(ع) در سن ۳۵ سالگی به امامت رسید و این طبق وصیت پدرش امام کاظم(ع) بود که به یکی از دوستان خود بنام داود فرمود: «پسرم رضا پس از من امام و صاحب شما می‌باشد».^[۳]

عبادت

شیخ صدوق(۳۰۶-۳۸۱ق) از رجاء ابن ابی ضحاک که از طرف مأمون برای بردن امام رضا(ع) از مدینه به مرو مأموریت داشت روایت کرده است که گفت: من از مدینه تا مرو همراه امام بودم. به خدا سوگند کسی را در پرهیزکاری و کثرت ذکر خدا و شدت خوف از حق تعالی مانند او ندیدم و جریان عبادت آن جناب در شبانه روز چنان بود که چون صبح می‌شد، نماز صبح را ادا می‌کرد و بعد از سلام نماز در مصلای خود می‌نشست تسبیح و تحمید و تکبیر و تهلیل می‌گفت و صلوات بر حضرت رسول و اولاد او می‌فرستاد تا آفتاب طلوع می‌کرد، پس از آن سجده می‌رفت و سجده را چندان طول می‌داد تا روز بلند می‌شده سپس سر از سجده برمی‌داشت و با مردم حدیث می‌کرد و تا نزدیکی زوال آفتاب آنان را موعظه می‌فرمود. پس از آن، تجدید وضو کرده و به مصلای خود برمی‌گشت و چون زوال می‌شد، برمی‌خاست و شش رکعت نافله ظهر به جا می‌آورد و چون فارغ می‌شد اذان نماز می‌گفت. سپس اقامه نماز می‌گفت و تسبیح و تحمید و تکبیر بسیار می‌گفت.^[۴]

ابوذکوان عشق زائد الوصف امام رضا(ع) به قرآن کریم را این چنین توصیف کرده است: حضرت هر سه روز یک بار قرآن را ختم می‌کرد و آنگاه می‌فرمود: اگر می‌خواستم زودتر از سه روز آن را به پایان برسانم، می‌توانستم اما نخواستم چنین کنم. زیرا در موقع تلاوت به هر آیه که می‌رسیدم در آن فکر و اندیشه می‌کردم که درباره چه چیزی و در چه زمانی نازل شده است. بدین جهت در هر سه روز یک بار قرآن را به پایان می‌رسانم.^[۵]

از منظر حضرت رضا(ع) هیچ عملی برتر و با ارزش‌تر از نماز نیست و آن را در اول وقت اقامه می‌کرد به همین جهت آن حضرت(ع) به «ابراهیم بن موسی» فرمود: «لاتؤخّرنّ الصّلوة عن اوّل وقتها الی آخر وقتها من غیر علّةٍ… ؛ نماز را همیشه در اول وقت شروع کن و آن را بدون علت از اول وقت به تأخیر مینداز…»^[۶]

مأمون در میان عباسیان درباره امام رضا گفته است: «من در میان فرزندان عباس و علی بسی جستجو کردم ولی هیچیک از آنان را با فضیلت تر، پارساتر، متدین تر از علی بن موسی الرضا ندیدم.»^[۷]

اخلاق

ابراهیم بن عباس می‌گوید: هرگز ندیدم که حضرت در گفتارش به کسی جفا کند یا حرف کسی را قطع نماید. در حد توان حاجت نیازمند را برمی‌آورد، خنده بلند و صدادار نمی‌کرد بلکه لبخند می‌زد، کار نیک و صدقه پنهانی بخصوص در شب‌های تاریک زیاد انجام می‌داد.^[۸]

امام کاظم(ع) با تجلیل و ستایش از فرزندش امام رضا(ع) او را بر دیگر فرزندان گرامی و جلیل القدر خود مقدم داشته، آنان را به خدمت او و مراجعه در امور دینی به حضرتش فراخوانده، می‌فرماید: این علی بن موسی، برادر شما عالم آل محمد(ص) است. احکام دین خود را از او بخواهید و هرچه به شما گفت با جان و دل بپذیرید و حفظ کنید، زیرا از پدرم جعفر بن محمد (ع) شنیدم که به من می‌گفت: به یقین عالم آل محمد(ص)از صلب توست و ای کاش او را می‌دیدم. او همنام امیر المؤمنین است.^[۹]

امام رضا(ع) با همه خوش رفتار بود و همه را دوست می‌داشت به خصوص اطرافیانش را هر چند آنها غلام و خدمت‌گذار باشند و یاسر یکی از خادمان آن حضرت می‌گوید: «امام تمام خدمت‌کاران خود را جمع می‌کرد و با آنان مانند یک دوست مهربان سخن می‌گفت و انس می‌گرفت و چون سفره غذا را می‌آوردند همه آنان را از کوچک و بزرگ با خود بر سر سفره می‌آورد».^[۱۰] امام رضا(ع) شیعه‌ها را خیلی دوست می‌داشت برای همین به عبدالعظیم حسنی گفت: «به دوستانم سلام مرا برسان و بگو مراقب باشید شیطان گول‌تان نزند، راست بگویید، امانت‌دار باشید، با هم دیگر رفت و آمد کنید، دوست هم باشید، اگر این کارها را بکنید من هم به شما نزدیک می‌شوم و با شما مهربان می‌شوم».^[۱۱]

ابراهیم بن عباس که عمری در محضر امام هشتم(ع) بوده است؛ درباره روش اخلاقی امام(ع) می‌گوید: هیج گاه ندیدم آن حضرت، با سخن خود، کسی را مورد اهانت و آزار قرار دهد یا آن که کلام کسی را قبل از آن که سخن او پایان یابد، قطع کند. نیاز نیازمندان را برآورده می‌ساخت، هرگز در حضور دیگران به چیزی تکیه نمی‌داد، پای خود را نزد کسی دراز نمی‌کرد، با خدمتکاران به نرمی سخن می‌گفت، در جمع، باصدای بلند نمی خندید و در حضور دیگران آب دهان بیرون نمی‌انداخت.^[۱۲]

روایت است زمانی که او خلوت می‌کرد و سفره غذا پهن می‌شد تمامی خدمتکاران را بر سر سفره می‌نشاند و با آن غذا می‌خورد. و گفته شده امام وقتی در برابر مردم ظاهر می‌شد لباس تمیز و شیک داشت.^[۱۳]

مطالعه بیشتر

عیون اخبار الرضا؛ شیخ صدوق، ترجمه: محمد تقی اصفهانی.

منابع

↑ جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰، ص۵۱۷.
↑ شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۸.
↑ شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۹.
↑ موسوی، سید مرتضی، پیامبر و اهل بیت(ع)، قم، انتشارات میثم تمار، ۱۳۸۷، ص۷۹.
↑ محمد جواد مروجی طبسی، سیره قرآنی امام رضا(ع)، فرهنگ کوثر، پاییز 1385، شماره ۶۷، ص۶۳.
↑ اسماعیل نساجی زواره، امام رضا(ع) نماد فضیلت‌ها، نشریه پاسدار اسلام 1385 شماره ۳۰۰.
↑ حسینی، جعفر مرتضی، زندگی سیاسی هشتمین امام رضا، ترجمه سید خلیل خلیلیان، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷، ص۹۲.
↑ جواد محدثی، خلق و خوی رضوی، فرهنگ کوثر، پاییز 1385، شماره ۶۷،
↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، مترجم عباس جلالی، قم، مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام)، بیتا.
↑ قطب الدین راوندی، سعید؛ الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه‌امام مهدی(عج)، ۱۴۰۹ هـ ق، ج ۲۴، ص ۲۶۵، باب ۱۳.
↑ نوری، حسین؛ مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، ۱۴۰۸ هـ ق، ج۹، ص۱۰۲، ب ۱۲۶، ح ۱۰۳۴۹.
↑ عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج۲، ص۱۷۸.
↑ جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰، ص۵۷۶.

[1] جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰، ص۵۱۷.

[2] شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۸.

[3] شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۹.

[4] موسوی، سید مرتضی، پیامبر و اهل بیت(ع)، قم، انتشارات میثم تمار، ۱۳۸۷، ص۷۹.

[5] محمد جواد مروجی طبسی، سیره قرآنی امام رضا(ع)، فرهنگ کوثر، پاییز 1385، شماره ۶۷، ص۶۳.

[6] اسماعیل نساجی زواره، امام رضا(ع) نماد فضیلت‌ها، نشریه پاسدار اسلام 1385 شماره ۳۰۰.

[7] حسینی، جعفر مرتضی، زندگی سیاسی هشتمین امام رضا، ترجمه سید خلیل خلیلیان، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷، ص۹۲.

[8] جواد محدثی، خلق و خوی رضوی، فرهنگ کوثر، پاییز 1385، شماره ۶۷،

[9] حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، مترجم عباس جلالی، قم، مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام)، بیتا.

[10] قطب الدین راوندی، سعید؛ الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه‌امام مهدی(عج)، ۱۴۰۹ هـ ق، ج ۲۴، ص ۲۶۵، باب ۱۳.

[11] نوری، حسین؛ مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، ۱۴۰۸ هـ ق، ج۹، ص۱۰۲، ب ۱۲۶، ح ۱۰۳۴۹.

[12] عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج۲، ص۱۷۸.

[13] جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰، ص۵۷۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 علی بن موسی الرضا در روز یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ هـ ق، در مدینه به دنیا آمد. در مورد تاریخ وفات او اختلاف است. برخی سال ۲۰۲ و برخی سال ۲۰۳ را سال رحلت گرفته‌اند.<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰، ص۵۱۷.</ref>
-آن حضرت در دانش، اخلاق عالی، انسان دوستی و درست کاری سرآمد مردم زمانش بود. در سال ۲۰۳ آخر ماه صفر توسط مأمون به شهادت رسید و در مشهد مقدس دفن شد.<ref>شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۸.</ref> امام رضا(ع) در سن ۳۵ سالگی به امامت رسید و این طبق وصیت پدرش امام کاظم(ع) بود که به یکی از دوستان خود بنام داود فرمود: «پسرم رضا پس از من امام و صاحب شما می‌باشد».<ref>شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۹.</ref>
+آن حضرت در دانش، اخلاق عالی، انسان دوستی و درست کاری سرآمد مردم زمانش بود. در سال ۲۰۳ آخر ماه صفر توسط مأمون به شهادت رسید و در مشهد مقدس دفن شد.<ref>شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۸.</ref> امام رضا(ع) در سن ۳۵ سالگی به امامت رسید و این طبق وصیت پدرش [[امام کاظم(ع)]] بود که به یکی از دوستان خود بنام داود فرمود: «پسرم رضا پس از من امام و صاحب شما می‌باشد».<ref>شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۹.</ref>
 == عبادت ==
-شیخ صدوق از رجاء ابن ابی ضحاک که از طرف مأمون برای بردن امام رضا (ع) از مدینه به مرو مأموریت داشت روایت کرده است که گفت: من از مدینه تا مرو همراه امام بودم. به خدا سوگند کسی را در پرهیزکاری و کثرت ذکر خدا و شدت خوف از حق تعالی مانند او ندیدم و جریان عبادت آن جناب در شبانه روز چنان بود که چون صبح می‌شد، نماز صبح را ادا می‌کرد و بعد از سلام نماز در مصلای خود می‌نشست تسبیح و تحمید و تکبیر و تهلیل می‌گفت و صلوات بر حضرت رسول و اولاد او می‌فرستاد تا آفتاب طلوع می‌کرد، پس از آن سجده می‌رفت و سجده را چندان طول می‌داد تا روز بلند می‌شده سپس سر از سجده برمی‌داشت و با مردم حدیث می‌کرد و تا نزدیکی زوال آفتاب آنان را موعظه می‌فرمود. پس از آن، تجدید وضو کرده و به مصلای خود برمی‌گشت و چون زوال می‌شد، برمی‌خاست و شش رکعت نافله ظهر به جا می‌آورد و چون فارغ می‌شد اذان نماز می‌گفت. سپس اقامه نماز می‌گفت و تسبیح و تحمید و تکبیر بسیار می‌گفت.<ref>موسوی، سید مرتضی، پیامبر و اهل بیت(ع)، قم، انتشارات میثم تمار، ۱۳۸۷، ص۷۹.</ref>
+[[شیخ صدوق]](۳۰۶-۳۸۱ق) از رجاء ابن ابی ضحاک که از طرف [[مأمون]] برای بردن امام رضا(ع) از مدینه به مرو مأموریت داشت روایت کرده است که گفت: من از مدینه تا مرو همراه امام بودم. به خدا سوگند کسی را در پرهیزکاری و کثرت ذکر خدا و شدت خوف از حق تعالی مانند او ندیدم و جریان عبادت آن جناب در شبانه روز چنان بود که چون صبح می‌شد، نماز صبح را ادا می‌کرد و بعد از سلام نماز در مصلای خود می‌نشست تسبیح و تحمید و تکبیر و تهلیل می‌گفت و صلوات بر حضرت رسول و اولاد او می‌فرستاد تا آفتاب طلوع می‌کرد، پس از آن سجده می‌رفت و سجده را چندان طول می‌داد تا روز بلند می‌شده سپس سر از سجده برمی‌داشت و با مردم حدیث می‌کرد و تا نزدیکی زوال آفتاب آنان را موعظه می‌فرمود. پس از آن، تجدید وضو کرده و به مصلای خود برمی‌گشت و چون زوال می‌شد، برمی‌خاست و شش رکعت نافله ظهر به جا می‌آورد و چون فارغ می‌شد اذان نماز می‌گفت. سپس اقامه نماز می‌گفت و تسبیح و تحمید و تکبیر بسیار می‌گفت.<ref>موسوی، سید مرتضی، پیامبر و اهل بیت(ع)، قم، انتشارات میثم تمار، ۱۳۸۷، ص۷۹.</ref>
 ابوذکوان عشق زائد الوصف امام رضا(ع) به قرآن کریم را این چنین توصیف کرده است: حضرت هر سه روز یک بار قرآن را ختم می‌کرد و آنگاه می‌فرمود: اگر می‌خواستم زودتر از سه روز آن را به پایان برسانم، می‌توانستم اما نخواستم چنین کنم. زیرا در موقع تلاوت به هر آیه که می‌رسیدم در آن فکر و اندیشه می‌کردم که درباره چه چیزی و در چه زمانی نازل شده است. بدین جهت در هر سه روز یک بار قرآن را به پایان می‌رسانم.<ref>محمد جواد مروجی طبسی، سیره قرآنی امام رضا(ع)، فرهنگ کوثر، پاییز 1385، شماره ۶۷، ص۶۳.</ref>
 از منظر حضرت رضا(ع) هیچ عملی برتر و با ارزش‌تر از نماز نیست و آن را در اول وقت اقامه می‌کرد به همین جهت آن حضرت(ع) به «ابراهیم بن موسی» فرمود: «لاتؤخّرنّ الصّلوة عن اوّل وقتها الی آخر وقتها من غیر علّةٍ… ؛ نماز را همیشه در اول وقت شروع کن و آن را بدون علت از اول وقت به تأخیر مینداز…»<ref>اسماعیل نساجی زواره، امام رضا(ع) نماد فضیلت‌ها، نشریه پاسدار اسلام 1385 شماره ۳۰۰.</ref>
+مأمون در میان عباسیان درباره امام رضا گفته است: «من در میان فرزندان عباس و علی بسی جستجو کردم ولی هیچیک از آنان را با فضیلت تر، پارساتر، متدین تر از علی بن موسی الرضا ندیدم.»<ref>حسینی، جعفر مرتضی، زندگی سیاسی هشتمین امام رضا، ترجمه سید خلیل خلیلیان، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷، ص۹۲.</ref>
 == اخلاق ==
@@ خط ۲۸: / خط ۳۰: @@
 روایت است زمانی که او خلوت می‌کرد و سفره غذا پهن می‌شد تمامی خدمتکاران را بر سر سفره می‌نشاند و با آن غذا می‌خورد. و گفته شده امام وقتی در برابر مردم ظاهر می‌شد لباس تمیز و شیک داشت.<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰، ص۵۷۶.</ref>
-== فضیلت زیارت کردن امام رضا(ع) ==
-امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) فرموده است: «پاره‌ای از تن من در خراسان دفن خواهد شد، هر مؤمنی که او را زیارت کند، البته بهشت بر او واجب می‌شود و بدن بر آتش جهنم حرام می‌گردد».<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، تهران، نخل دانش، ۱۳۷۸، هـ ش، ج۲، ص۳۹۷.</ref>
 {{پایان پاسخ}}