کنیز بودن مادران هفت امام شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۱

سؤال

مادران کدام یک از اهل‌بیت(ع) کنیز بودند؟

درگاه‌ها

مادران برخی امامان شیعه، کنیز بوده‌اند:

مادر امام سجاد(ع)

مادر امام سجاد(ع) شهربانو بود. او دختر یزدگرد پادشاه ایران که پس از فتح شهرهای ایران به دست مسلمانان، اسیر و به مدینه برده شد. او توسط امام علی(ع) آزاد گردید و به همسری امام حسین(ع) درآمد.^[۱] بر اساس روایتی در کتاب اصول کافی امام علی(ع) به فرزندش امام حسین(ع) سفارش کرد از همسرش شهربانو به خوبی محافظت کند، زیرا در آینده‌ای نزدیک برای وی فرزندی خواهد آورد که بهترین اهل زمین خواهد بود.^[۲]

مادر امام کاظم(ع)

حُمَیدَه همسر امام صادق(ع) و مادر امام کاظم(ع)‌ بود.^[۳] بنابر روایتی، امام باقر(ع) حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.^[۴] بنابر منابع حدیثی، امام صادق(ع) پاسخگویی به سؤال فقهی یکی از اصحاب خود را به همسرش حمیده، ارجاع داده و از او خواست تا کنیزش را نزد حمیده بفرستد و پاسخ سؤالش را دریافت کند.^[۵] امام صادق(ع) حمیده را به همراه برخی دیگر، برای ادای حقوق اهل مدینه می‌فرستاد.^[۶] همچنین حمیده یکی از پنج نفری است که امام صادق(ع) به عنوان وصی خود معرفی کرد.^[۷]

مادر امام رضا(ع)

نجمه، مادر امام رضا(ع)^[۸] کنیزی از مغرب بود که توسط حمیده (همسر امام صادق) خریداری شد. روزی حمیده پیامبر(ص) را در خواب دید که فرمود: «ای حمیده! نجمه را به ازدواج فرزندت «موسی» در آور، زیرا از او فرزندی به دنیا خواهد آورد که بهترین فرد روی زمین باشد.» حمیده به فرزندش امام کاظم(ع) فرمود: «پسرم! نجمه بانویی است که من هرگز بهتر از او را ندیده‌ام؛ زیرا در زیرکی و نیکی‌های اخلاقی مانندی ندارد. من او را به تو می‌بخشم، تو نیز در حق او نیکی کن!...»^[۹] او را از زنان مؤمن، پارسا و نجیب دانسته‌اند.

مادر امام جواد(ع):

سَبِیکه، معروف به سبیکه نُوبِیَّه و خَیْزُران مادر امام جواد(ع) بود. بنابر روایات، او کنیز^[۱۰] و از خانواده ماریه قبطیه همسر پیامبر اسلام‍ بود.^[۱۱] مسعودی در اثبات الوصیة او را ستوده است.^[۱۲]

مادر امام هادی(ع):

سمانه مغربیه، مادر امام هادی(ع) بود.^[۱۳] سمانه، کنیزی بود که به دستور امام جواد(ع) به هفتاد دینار خریداری شد.^[۱۴] او بسیار روزه می‌گرفت و نماز می‌خواند.^[۱۵] امام هادی(ع) در حدیثی، مادرش را عارف بر حقش و اهل بهشت دانسته است.^[۱۶] مرقد سمانه، در سامرا، در حرم عسکریین است.^[۱۷] سمانه در زمره زنان راوی حدیث نام برده شده است.^[۱۸]

مادر امام حسن عسکری(ع):

حُدَیث کنیز،^[۱۹] مادر امام عسکری(ع) و متولی موقوفات و صدقات آن امام بود. او همچنین واسطه بین امام زمان(ع) و مردم نیز بود. منابع شیعی از حُدیث به بزرگی یاد کرده و او را ستوده‌اند.^[۲۰] علامه مجلسی در جلاء العیون او را زنِ عفیف و کریمِ در نهایت صلاح و ورع و تقوا معرفی می‌کند^[۲۱] و شیخ عباس قمی در انوار البهیه می‌نویسد مادر بزرگوار امام عسکری(ع) پاک‌ترین، پارساترین، پاکدامن‌ترین و والاترین بانوی زمان خود بوده و راویان او را از بانوان عارفه و صالحه برشمرده‌اند.^[۲۲]

مادر امام زمان(ع)

نرجس کنیز امام عسکری(ع) و مادر امام زمان(ع) بود. برخی او را شاهزاده‌ی رومی معرفی کرده‌اند. «حکیمه خاتون» دختر امام جواد(ع)، نجمه را سرآمد و سرور خاندان خویش می‌نامید.

منابع

↑ ترابی، احمد، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، انتشارات آستان قدس رضوی.
↑ کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۹.
↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.
↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.
↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.
↑ حر عاملی، هداية الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۱.
↑ قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.
↑ صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.
↑ شیرازی، علی، زنان نمونه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ص۲۴۰.
↑ مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۱.
↑ کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۲.
↑ نگاه کنید به: مسعودی، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب، ۱۳۸۴ش، ص۲۱۶.
↑ امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۲، ص۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، دارالکتب الإسلامیه، ص۳۵۵.
↑ حسون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۳۷۹ش، ص۵۱۷.
↑ محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۳، دارالکتب الإسلامیه، ص۲۳.
↑ طبری، دلائل الامامه، دارالذخایر، ص۲۱۶.
↑ کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس.
↑ قهپایی، مجمع الرجال، نشر اسماعیلیان، ج۷، ص۱۷۶.
↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۲۳۷-۲۳۸
↑ منتهی الآمال، ج۲، ص۶۴۹؛ اکمال الدین صدوق
↑ مظفری، مادران چهارده معصوم(ع)، ص۲۱۰. مجلسی، جلاء العیون، ص۹۸۹.
↑ مظفری، مادران چهارده معصوم(ع)، ص۲۱۰. قمی، انوار البهیه، ص۴۷۳.

[1] ترابی، احمد، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، انتشارات آستان قدس رضوی.

[2] کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۹.

[3] ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.

[4] کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.

[5] کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.

[6] حر عاملی، هداية الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۱.

[7] قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.

[8] صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.

[9] شیرازی، علی، زنان نمونه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ص۲۴۰.

[10] مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۱.

[11] کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۲.

[12] نگاه کنید به: مسعودی، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب، ۱۳۸۴ش، ص۲۱۶.

[13] امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۲، ص۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، دارالکتب الإسلامیه، ص۳۵۵.

[14] حسون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۳۷۹ش، ص۵۱۷.

[15] محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۳، دارالکتب الإسلامیه، ص۲۳.

[16] طبری، دلائل الامامه، دارالذخایر، ص۲۱۶.

[17] کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس.

[18] قهپایی، مجمع الرجال، نشر اسماعیلیان، ج۷، ص۱۷۶.

[19] مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۲۳۷-۲۳۸

[20] منتهی الآمال، ج۲، ص۶۴۹؛ اکمال الدین صدوق

[21] مظفری، مادران چهارده معصوم(ع)، ص۲۱۰. مجلسی، جلاء العیون، ص۹۸۹.

[22] مظفری، مادران چهارده معصوم(ع)، ص۲۱۰. قمی، انوار البهیه، ص۴۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{سوال}}مادران کدام یک از اهل‌بیت کنیز بودند؟{{پایان سوال}}
+{{سوال}}مادران کدام یک از اهل‌بیت(ع) کنیز بودند؟{{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
 {{درگاه|زن و خانواده}}
-مادران برخی امامان شیعه، کنیز بوده‌اند:
+مادران برخی [[امامان شیعه]]، [[کنیز]] بوده‌اند:
 *'''مادر امام سجاد(ع)'''
-[[شهربانو]]، دختر یزدگرد پادشاه ایران که پس از فتح شهرهای ایران به دست مسلمانان، اسیر و به [[مدینه]] برده شد. او توسط [[امام علی(ع)]] آزاد گردید. او به همسری [[امام حسین(ع)]] درآمد. شهربانو مادر امام سجاد(ع) است.<ref>ترابی، احمد، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، انتشارات آستان قدس رضوی.</ref> در [[کتاب اصول کافی]] آمده است که حضرت علی(ع) به فرزندش امام حسین(ع) فرمود از همسرت شهربانو، خوب محافظت و نگهداری کن و به او نیکی نما، چرا که در آینده‌ای نزدیک برای تو فرزندی خواهد آورد که بهترین اهل زمین خواهد بود.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۹.</ref>
+مادر امام سجاد(ع) [[شهربانو]] بود. او دختر یزدگرد پادشاه [[ایران]] که پس از فتح شهرهای [[ایران]] به دست مسلمانان، اسیر و به [[مدینه]] برده شد. او توسط [[امام علی(ع)]] آزاد گردید و به همسری [[امام حسین(ع)]] درآمد.<ref>ترابی، احمد، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، انتشارات آستان قدس رضوی.</ref> بر اساس روایتی در [[کتاب اصول کافی]] امام علی(ع) به فرزندش امام حسین(ع) سفارش کرد از همسرش شهربانو به خوبی محافظت کند، زیرا در آینده‌ای نزدیک برای وی فرزندی خواهد آورد که بهترین اهل زمین خواهد بود.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۹.</ref>
 *'''مادر امام کاظم(ع)'''
-حُمَیدَه همسر [[امام صادق(ع)]] و مادر امام کاظم(ع)‌ بود.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> بنابر روایتی، [[امام باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنابر منابع حدیثی، امام صادق(ع)، پاسخگویی به سؤال فقهی یکی از اصحاب خود را به همسرش حمیده، ارجاع داده و از او خواست تا کنیزش را نزد حمیده بفرستد و پاسخ سؤالش را دریافت کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.</ref> امام صادق(ع) حمیده به همراه برخی دیگر برای ادای حقوق اهل مدینه می‌فرستاد.<ref>حر عاملی، هداية الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۱.</ref> همچنین حمیده، یکی از پنج نفری است که امام صادق(ع)، آنها را به عنوان وصی خود معرفی کرد.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.</ref>
+حُمَیدَه همسر [[امام صادق(ع)]] و مادر [[امام کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)‌]] بود.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> بنابر روایتی، [[امام باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنابر منابع حدیثی، امام صادق(ع) پاسخگویی به سؤال فقهی یکی از اصحاب خود را به همسرش حمیده، ارجاع داده و از او خواست تا کنیزش را نزد حمیده بفرستد و پاسخ سؤالش را دریافت کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.</ref> امام صادق(ع) حمیده را به همراه برخی دیگر، برای ادای حقوق اهل [[مدینه]] می‌فرستاد.<ref>حر عاملی، هداية الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۱.</ref> همچنین حمیده یکی از پنج نفری است که امام صادق(ع) به عنوان [[وصی]] خود معرفی کرد.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.</ref>
 * '''مادر امام رضا(ع)'''
-[[نجمه]] مادر امام رضا(ع)<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.</ref> از زنان مؤمن، پارسا و نجیب بود. نجمه که کنیزی از مغرب بود توسط حمیده (همسر امام صادق(ع)) خریداری شد. روزی حمیده، در عالم رؤیا پیامبر اسلام را در خواب دید که فرمود: «ای حمیده! نجمه را به ازدواج فرزندت «موسی» در آور، زیرا از او فرزندی به دنیا خواهد آورد که بهترین فرد روی زمین باشد.» حمیده به فرزندش [[امام کاظم(ع)]] فرمود: «پسرم! نجمه بانویی است که من هرگز بهتر از او را ندیده‌ام؛ زیرا در زیرکی و نیکی‌های اخلاقی مانندی ندارد. من او را به تو می‌بخشم، تو نیز در حق او نیکی کن!...»<ref> شیرازی، علی، زنان نمونه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ص۲۴۰.</ref>
+[[نجمه]]، مادر امام رضا(ع)<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.</ref> کنیزی از مغرب بود که توسط حمیده (همسر امام صادق) خریداری شد. روزی حمیده پیامبر(ص) را در خواب دید که فرمود: «ای حمیده! نجمه را به ازدواج فرزندت «موسی» در آور، زیرا از او فرزندی به دنیا خواهد آورد که بهترین فرد روی زمین باشد.» حمیده به فرزندش [[امام کاظم(ع)]] فرمود: «پسرم! نجمه بانویی است که من هرگز بهتر از او را ندیده‌ام؛ زیرا در زیرکی و نیکی‌های اخلاقی مانندی ندارد. من او را به تو می‌بخشم، تو نیز در حق او نیکی کن!...»<ref> شیرازی، علی، زنان نمونه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ص۲۴۰.</ref> او را از زنان مؤمن، پارسا و نجیب دانسته‌اند.
 * '''مادر امام جواد(ع):'''