نام درهای بهشت و جهنم

سؤال

لطفاً اسامی درهای بهشت و جهنم را بنویسید؟

خدای سبحان در مورد درهای جهنم در قرآن می‌فرماید: ﴿لَهَا سَبْعَه أَبْوَابٍ لِکُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ﴾ برای جهنم هفت در است، و برای هر دری گروه معینی از آنها تقسیم شده‌اند. و در مورد درهای بهشت نیز می‌فرماید: ﴿حَتَّی إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِینَ﴾ هنگامی که به آن می‌رسند، درهای بهشت گشوده می‌شود و نگهبانان به آنها می‌گویند: سلام بر شما.

خدای سبحان نه در این آیه و نه در هیچ جای کلام خود، بیان ننموده که مراد از این (ابواب) درها چیست؟ آیا مانند درهای خانه و چهاردیواری است که در آنجا داخل می‌شوند، و همه واردین را در یک عرصه جمع می‌کند؟ یا طبقات و درکات یا درجات مختلفی است که از نظر نوع عذاب، و شدت آن، با لذائذ و نعمات آن با هم تفاوت دارند؟ استعمال کلمه باب در هر دو معنا متداول است.

اما در رابطه با اسامی درهای بهشت، در روایات مختلف اسلامی اسامی اکثر آنها معین شده، و شیخ صدوق در کتاب «من لایحضره الفقیه» حدیثی را نقل می‌کند از پیغمبر اکرم(ص) که در آن حدیث اسامی پنج در از درهای بهشت مشخص شده: ۱. در رحمت ۲. در صبر ۳. در بلاء ۴. در شکر ۵. در اعظم. و نیز در کتاب خصال حدیثی را از امیر المومنین(ع) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود: «ان للجنه ثمانیه ابواب، باب یدخل منه النبییون و الصدیقون، و باب یدخل منه الشهداء و الصالحون، و خمسه ابواب یدخل منها شیعتنا و محبونا» به راستی که برای بهشت هشت درب است؟ یکی: دری که پیغمبران و صدیقان از آن وارد می‌شوند، دیگری: دری که شهداء و صالحین از آن وارد می‌شوند، و پنج در هست که شیعیان و محبین ما از آن داخل می‌شوند.

و یکی از درهای بهشت درِ مجاهدین است که امیر المومنین(ع) در نهج البلاغه خطبه ۲۷ می‌فرماید: «ان الجهاد باب من ابواب الجنه فتحه الله لخاصه اولیائه» جهاد دری از درهای بهشت است که آن را به روی بندگان خاصش گشوده است و در بعضی از تفاسیر قرآن کریم هم به این اسامی اشاره شد، که یکی از درهای بهشت ریان است، و فقط روزه داران از آن وارد می‌شوند، و یکی باب المجاهدین، یکی باب المعروف که مربوط به محسنین است و یکی باب الرحمه و یکی باب البصیر، و یکی باب الشکر، یکی باب اعظم که محل دخول عباد صالحون و اهل زهد و ورع است.

و اما اسامی درهای جهنم، در روایات اسلامی به این مطلب اشاره شده و اسامی آنها معین شده‌اند که خلاصه آنها چنین است: ۱. جحیم. ۲. لظی ۳. سقر ۴. حطمه ۵. هاویه ۶. سعیر ۷. جهنم

گر چه در تقدیم و تأخیر ممکن است اختلافی وجود داشته باشد.

تذکر چند نکته لازم است: یکی این که: این اعدادی که برای درهای بهشت و جهنم آمده، برای مبالغه و اشاره به این است که درجات بهشت و جهنم زیاد است. به عنوان نمونه در حدیث آمده: «قال(ص): و الله ان للجنه احدا و سبعین بابا یدخل من سبعین منها شیعتی و اهل بیتی و من باب واحد سایر الناس» قسم به خدا که برای بهشت هفتاد و یک در است و از هفتاد در اهل بیت من(ع) و شیعیان من داخل می‌شوند و بقیه مردم از آن یک در وارد می‌شوند، دیگر این که: این در در حقیقت درهای گناهی است که به وسیله آن مردم وارد دوزخ می‌شوند. هر گروهی به وسیله ارتکاب گناهی و از دری، همان گونه که درهای بهشت، طاعات و اعمال صالح و مجاهدت‌هایی است که به وسیله آن، بهشتیان وارد بهشت می‌شوند.

مطالعه بیشتر

۱. تفسیر عیاشی، ج۲، ص ۲۴۳، حدیث ۱۹، تألیف محمد بن مسعود بن عیاش، ناشر، تهران، مکتبه علمیه الاسلامیه.

۲. تفسیر جامع تألیف سید ابراهیم بروجردی، ج۳، ص۴۷۲، انتشارات صدر.

۳. تفسیر اثنی عشری، ج۷، ص۱۱۳، تألیف حسین بن احمد الحسینی، چاپ اول، تهران، انتشارات میقات، سال ۱۳۶۴–۱۳۶۳ ش.

۴. و خصوصاً پیام قرآن، تألیف آیت الله ناصر مکارم شیرازی و همکاران، قم، مدرسه الامام علی بن ابیطالب(ع)، چ اول، ۱۳۷۰، ج۶، ص۳۰۷–۳۱۵ (مربوط به درهای بهشت)، ص۴۱۵–۴۲۲، (مربوط به درهای جهنم).