تأثیر محل دفن بر سرنوشت انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
(ابرابزار)
خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آيا دفن ميت در سرزمينى خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟ آيا در سرنوشت اموات، اثرى دارد؟
آیا دفن میت در سرزمینی خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟ آیا در سرنوشت اموات، اثری دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
پاسخ اين پرسش طى مراحل ذيل بيان مى شود:
پاسخ این پرسش طی مراحل ذیل بیان می‌شود:
۱. در اسلام، برخى از سرزمين ها و آرامگاه ها، از قداست و احترام ويژه اى برخوردارند:  
۱. در اسلام، برخی از سرزمین‌ها و آرامگاه‌ها، از قداست و احترام ویژه ای برخوردارند:
(إِنَّ أَوَّلَ بَيْت وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّه مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ ... وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً)<ref>آل عمران: ۹۶.</ref>; نخستين خانه اى كه براى مردم قرار داده شد، همان است كه در سرزمين مكه است و پر بركت و مايه ى هدايت جهانيان است.
(إِنَّ أَوَّلَ بَیْت وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّه مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمِینَ … وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً)<ref>آل عمران: ۹۶.</ref>; نخستین خانه ای که برای مردم قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است و پر برکت و مایهٔ هدایت جهانیان است.
 
(سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا ...)<ref>اسراء: ۱.</ref>; منزه است خدايى كه بنده اش را در يك شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصى برد كه گرداگردش را پر بركت ساخته ايم.
(سُبْحانَ الَّذِی أَسْری بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا …)<ref>اسراء: ۱.</ref>; منزه است خدایی که بنده اش را در یک شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد که گرداگردش را پر برکت ساخته‌ایم.
 
قرآن به محل وفات نيز توجه ويژه دارد:  
قرآن به محل وفات نیز توجه ویژه دارد:
(إِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السّاعَه وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ)<ref>لقمان: ۳۴.</ref>; آگاهى از زمان قيامت، ويژه ى خداست و اوست كه باران را نازل مى كند و مى داند، آنچه را كه در رحم هاى مادران است و هيچ كس نمى داند فردا چه به دست مى آورد و هيچ كس نمى داند، در چه سرزمينى مى ميرد. خداوند عالم و آگاه است.
(إِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السّاعَه وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ ما ذا تَکْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ)<ref>لقمان: ۳۴.</ref>; آگاهی از زمان قیامت، ویژهٔ خداست و اوست که باران را نازل می‌کند و می‌داند، آنچه را که در رحم‌های مادران است و هیچ‌کس نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد و هیچ‌کس نمی‌داند، در چه سرزمینی می‌میرد. خداوند عالم و آگاه است.
 
قرار گرفتن محل وفات، در كنار زمان برپايى قيامت، نزول باران و كودك در رحم، از اهميت سرزمين درگذشت انسان ها حكايت مى كند. از اين رو، در انتخاب مكان زندگى، درگذشت و دفن بايد توجه كرد. از سوى ديگر، يكى از سخن گويان روز قيامت، زمين است.  
قرار گرفتن محل وفات، در کنار زمان برپایی قیامت، نزول باران و کودک در رحم، از اهمیت سرزمین درگذشت انسان‌ها حکایت می‌کند. از این رو، در انتخاب مکان زندگی، درگذشت و دفن باید توجه کرد. از سوی دیگر، یکی از سخن گویان روز قیامت، زمین است.
 
يَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها<ref>زلزال: ۴.</ref>; در آن روز زمين تمام خبرهايش را بازگو مى كند.  
یَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها<ref>زلزال: ۴.</ref>; در آن روز زمین تمام خبرهایش را بازگو می‌کند.
 
در سخن پيامبر(صلى الله عليه وآله) زمين، به مثابه ى مادرى معرفى شده است كه از كارهاى خوب و بد فرزندش آگاهى دارد.<ref>«تحفظوا من الارض فانّها امكم و انه ليس من احد عامل عليها خيراً او شراً الا و هى مخبره به». ترجمه ى نهج الفصاحه،قاسم پاينده، ح ۱۱۳۰.</ref>
در سخن پیامبر (صلی الله علیه وآله) زمین، به مثابهٔ مادری معرفی شده است که از کارهای خوب و بد فرزندش آگاهی دارد.<ref>«تحفظوا من الارض فانّها امکم و انه لیس من احد عامل علیها خیراً او شراً الا و هی مخبره به». ترجمهٔ نهج الفصاحه، قاسم پاینده، ح ۱۱۳۰.</ref>
 
۲. مؤثر بودن سرزمين دفن، در سرنوشت ميت، به اين معنا نيست كه سرزمين مقدس و محترم، باعث افزايش ثواب و پاداش استحقاقى شود و يا اينكه سرزمين بد مانند قبرستان كفار، باعث افزايش عقاب شود.
۲. مؤثر بودن سرزمین دفن، در سرنوشت میت، به این معنا نیست که سرزمین مقدس و محترم، باعث افزایش ثواب و پاداش استحقاقی شود یا اینکه سرزمین بد مانند قبرستان کفار، باعث افزایش عقاب شود.
 
بلكه مراد اين است كه سرزمين هاى مقدس، مشاهد ائمه(ع) و... از باب تفضل، شفاعت و رحمت، باعث سرور ميّت شود و يا اماكن پليد، سبب ناراحتى او شود. همان گونه كه در دنيا، بدون تلاش، مزدى حاصل نمى شود، در آخرت نيز استحقاق، تنها به دنبال اعمال صالح است (لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعى); پس تأثير محل دفن بر سرنوشت ميت از باب تفضل، رحمت و شفاعت است.
بلکه مراد این است که سرزمین‌های مقدس، مشاهد ائمه(ع) و… از باب تفضل، شفاعت و رحمت، باعث سرور میّت شود یا اماکن پلید، سبب ناراحتی او شود. همان گونه که در دنیا، بدون تلاش، مزدی حاصل نمی‌شود، در آخرت نیز استحقاق، تنها به دنبال اعمال صالح است (لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی); پس تأثیر محل دفن بر سرنوشت میت از باب تفضل، رحمت و شفاعت است.
 
۳. از بررسى روايات و سخنان عالمان دينى، به دست مى آيد كه مكان دفن بر ارواح دفن شدگان تأثير دارد. اميرمؤمنان(عليه السلام) در حالى كه به منظره ى وادى السلام كوفه نگاه مى كرد، فرمود:  
۳. از بررسی روایات و سخنان عالمان دینی، به دست می‌آید که مکان دفن بر ارواح دفن شدگان تأثیر دارد. امیرمؤمنان (علیه السلام) در حالی که به منظرهٔ وادی السلام کوفه نگاه می‌کرد، فرمود:
 
ما احسن منظرك و اطيب قعرك. اللهم اجعل قبرى بها.<ref>سيد نعمت الله جزايرى، الانوار النعمانيه، ج۴، ص۲۲۸ .</ref>; چقدر چشم انداز تو زيبا و فضاى تو خواستنى است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.
ما احسن منظرک و اطیب قعرک. اللهم اجعل قبری بها.<ref>سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.</ref>; چقدر چشم‌انداز تو زیبا و فضای تو خواستنی است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.
 
به طور حتم، وادى السلام اثر و امتيازى دارد كه مولا على(عليه السلام) تدفين در آنجا را آرزو مى كند.
به‌طور حتم، وادی السلام اثر و امتیازی دارد که مولا علی (علیه السلام) تدفین در آنجا را آرزو می‌کند.
 
يكى از خواص تربت نجف، اين است كه حساب نكير و منكر ساقط است.<ref>شيخ عباس قمى، منازل الاخره، ۳۴.</ref> در اين زمينه روايات صحيح بسيارى وارد شده است و گروهى از صالحان ديده اند كه شب ها، قبور وادى السلام، با نور طولانى به آسمان وصل اند.<ref>الانوار النعمانيه، ج۴، ص۲۲۹.</ref>
یکی از خواص تربت نجف، این است که حساب نکیر و منکر ساقط است.<ref>شیخ عباس قمی، منازل الاخره، ۳۴.</ref> در این زمینه روایات صحیح بسیاری وارد شده است و گروهی از صالحان دیده‌اند که شب‌ها، قبور وادی السلام، با نور طولانی به آسمان وصل اند.<ref>الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۹.</ref>
 
۴. اثر مطلوب اماكن مقدس بر سرنوشت امواتى كه در كنار آنها مدفونند و نيز اثر ناخوشايند قبرستان كفار بر ارواح مدفون در آنها را، مى توان از مباحث معاد با تحليل عقلى به دست آورد.
۴. اثر مطلوب اماکن مقدس بر سرنوشت امواتی که در کنار آنها مدفونند و نیز اثر ناخوشایند قبرستان کفار بر ارواح مدفون در آنها را، می‌توان از مباحث معاد با تحلیل عقلی به دست آورد.
 
روح، پس از ترك بدن، همچنان در بدن لطيف مثالى به جسم مادى خود توجه دارد. جسمى كه عمرى به روح خدمت كرده و روح كمالات و مراتب يا دركات و رذايل را با آن كسب كرده است; حتماً مورد توجه روح است و تشريفاتى كه در تشييع و تدفين انجام مى شود، براى همين امر است.
روح، پس از ترک بدن، همچنان در بدن لطیف مثالی به جسم مادی خود توجه دارد. جسمی که عمری به روح خدمت کرده و روح کمالات و مراتب یا درکات و رذایل را با آن کسب کرده است؛ حتماً مورد توجه روح است و تشریفاتی که در تشییع و تدفین انجام می‌شود، برای همین امر است.
 
بر همين اساس، ارواح اموات، زائران خود را مى شناسند و به آنها توجه دارند. امام صادق(عليه السلام) فرمود:  
بر همین اساس، ارواح اموات، زائران خود را می‌شناسند و به آنها توجه دارند. امام صادق (علیه السلام) فرمود:
 
سوگند به خدا! اموات، رفتن شما را مى دانند و با حضور شما (در كنار قبرشان) خوشحال مى شوند و با شما انس مى گيرند.<ref>وسائل الشيعه، ج۲، ص۸۷۸.</ref>  
سوگند به خدا! اموات، رفتن شما را می‌دانند و با حضور شما (در کنار قبرشان) خوشحال می‌شوند و با شما انس می‌گیرند.<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۸۷۸.</ref>
 
ارواح اوليا و امامان(ع) نيز به آرامگاه و سرزمين محل دفن خود، توجه خاصى دارند. از پيامبر(صلى الله عليه وآله)روايت شده كه فرمود:  
ارواح اولیا و امامان(ع) نیز به آرامگاه و سرزمین محل دفن خود، توجه خاصی دارند. از پیامبر (صلی الله علیه وآله) روایت شده که فرمود:
 
كسى كه نزد قبر من نماز گذارد، مى شنوم.<ref>عبدالله شبّر، حق اليقين، ج۲، ص۳۸۱.</ref>
کسی که نزد قبر من نماز گذارد، می‌شنوم.<ref>عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۸۱.</ref>
 
نتيجه ى طبيعى اين بررسى، ديدار اهل قبور با اشخاص بزرگوارى است كه در يك سرزمين مدفون اند، و بهره مندى آنها از بركات و نعمت هاى آنجا است و چه خشنودى و سرورى بالاتر از اين وجود دارد.
نتیجهٔ طبیعی این بررسی، دیدار اهل قبور با اشخاص بزرگواری است که در یک سرزمین مدفون اند، و بهره‌مندی آنها از برکات و نعمت‌های آنجا است و چه خشنودی و سروری بالاتر از این وجود دارد.
 
در منابع اهل سنت آمده است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود:  
در منابع اهل سنت آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:
 
مردگان خود را ميان مردمان صالح دفن كنيد; چون ميت به سبب همسايه ى بدش اذيت مى شود، همان گونه كه زنده، در كنار همسايه ى بد اذيت مى شود.<ref>سيوطى، شرح الصدور .</ref>
مردگان خود را میان مردمان صالح دفن کنید؛ چون میت به سبب همسایهٔ بدش اذیت می‌شود، همان گونه که زنده، در کنار همسایهٔ بد اذیت می‌شود.<ref>سیوطی، شرح الصدور.</ref>
 
در روايت ديگرى از پيامبر(صلى الله عليه وآله) سؤال شد: «آيا همسايه ى صالح (در قبر و آخرت) سودى مى رساند؟» فرمود: «آيا همسايه ى خوب در دنيا سودى دارد؟» گفتند: «بلى». فرمود: «در آخرت نيز چنين است».<ref>همان.</ref>
در روایت دیگری از پیامبر (صلی الله علیه وآله) سؤال شد: «آیا همسایهٔ صالح (در قبر و آخرت) سودی می‌رساند؟» فرمود: «آیا همسایهٔ خوب در دنیا سودی دارد؟» گفتند: «بلی». فرمود: «در آخرت نیز چنین است».<ref>همان.</ref>
 
۵. همان گونه كه در آغاز پاسخ بيان شد، ملاك اصلى در تعيين سرنوشت و استحقاق بهشت يا دوزخ، عقايد و اعمال صالح است. كسانى كه در مراتب بالايى از ايمان قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مكانى باشد، جاى نگرانى ندارند; چون طبق روايات زياد، مؤمنان در هر سرزمينى كه دفن شوند، به روح آنها خطاب مى شود كه به وادى السلام بپيوندند.<ref>الفروع من الكافى، ج۳، ص۲۴۳ ح ۱ و ۲.</ref>
۵. همان گونه که در آغاز پاسخ بیان شد، ملاک اصلی در تعیین سرنوشت و استحقاق بهشت یا دوزخ، عقاید و اعمال صالح است. کسانی که در مراتب بالایی از ایمان قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مکانی باشد، جای نگرانی ندارند؛ چون طبق روایات زیاد، مؤمنان در هر سرزمینی که دفن شوند، به روح آنها خطاب می‌شود که به وادی السلام بپیوندند.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۳ ح ۱ و ۲.</ref>
 
و كسانى كه در مراتب بالاى دشمنى با خدا قرار دارند، در هر سرزمينى دفن شوند، ارواحشان به برهوت (حضر موت) منتقل مى شوند.<ref>همان، ج۳، ص۲۴۶، ح ۴ و ۵; و بحارالانوار ج۶، ص۲۸۶، ح ۸.</ref>  
و کسانی که در مراتب بالای دشمنی با خدا قرار دارند، در هر سرزمینی دفن شوند، ارواحشان به برهوت (حضر موت) منتقل می‌شوند.<ref>همان، ج۳، ص۲۴۶، ح ۴ و ۵; و بحارالانوار ج۶، ص۲۸۶، ح ۸.</ref>
 
==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۳۶

سؤال

آیا دفن میت در سرزمینی خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟ آیا در سرنوشت اموات، اثری دارد؟

پاسخ این پرسش طی مراحل ذیل بیان می‌شود: ۱. در اسلام، برخی از سرزمین‌ها و آرامگاه‌ها، از قداست و احترام ویژه ای برخوردارند: (إِنَّ أَوَّلَ بَیْت وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّه مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمِینَ … وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً)[۱]; نخستین خانه ای که برای مردم قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است و پر برکت و مایهٔ هدایت جهانیان است.

(سُبْحانَ الَّذِی أَسْری بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا …)[۲]; منزه است خدایی که بنده اش را در یک شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد که گرداگردش را پر برکت ساخته‌ایم.

قرآن به محل وفات نیز توجه ویژه دارد: (إِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السّاعَه وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ ما ذا تَکْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ)[۳]; آگاهی از زمان قیامت، ویژهٔ خداست و اوست که باران را نازل می‌کند و می‌داند، آنچه را که در رحم‌های مادران است و هیچ‌کس نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد و هیچ‌کس نمی‌داند، در چه سرزمینی می‌میرد. خداوند عالم و آگاه است.

قرار گرفتن محل وفات، در کنار زمان برپایی قیامت، نزول باران و کودک در رحم، از اهمیت سرزمین درگذشت انسان‌ها حکایت می‌کند. از این رو، در انتخاب مکان زندگی، درگذشت و دفن باید توجه کرد. از سوی دیگر، یکی از سخن گویان روز قیامت، زمین است.

یَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها[۴]; در آن روز زمین تمام خبرهایش را بازگو می‌کند.

در سخن پیامبر (صلی الله علیه وآله) زمین، به مثابهٔ مادری معرفی شده است که از کارهای خوب و بد فرزندش آگاهی دارد.[۵]

۲. مؤثر بودن سرزمین دفن، در سرنوشت میت، به این معنا نیست که سرزمین مقدس و محترم، باعث افزایش ثواب و پاداش استحقاقی شود یا اینکه سرزمین بد مانند قبرستان کفار، باعث افزایش عقاب شود.

بلکه مراد این است که سرزمین‌های مقدس، مشاهد ائمه(ع) و… از باب تفضل، شفاعت و رحمت، باعث سرور میّت شود یا اماکن پلید، سبب ناراحتی او شود. همان گونه که در دنیا، بدون تلاش، مزدی حاصل نمی‌شود، در آخرت نیز استحقاق، تنها به دنبال اعمال صالح است (لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی); پس تأثیر محل دفن بر سرنوشت میت از باب تفضل، رحمت و شفاعت است.

۳. از بررسی روایات و سخنان عالمان دینی، به دست می‌آید که مکان دفن بر ارواح دفن شدگان تأثیر دارد. امیرمؤمنان (علیه السلام) در حالی که به منظرهٔ وادی السلام کوفه نگاه می‌کرد، فرمود:

ما احسن منظرک و اطیب قعرک. اللهم اجعل قبری بها.[۶]; چقدر چشم‌انداز تو زیبا و فضای تو خواستنی است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.

به‌طور حتم، وادی السلام اثر و امتیازی دارد که مولا علی (علیه السلام) تدفین در آنجا را آرزو می‌کند.

یکی از خواص تربت نجف، این است که حساب نکیر و منکر ساقط است.[۷] در این زمینه روایات صحیح بسیاری وارد شده است و گروهی از صالحان دیده‌اند که شب‌ها، قبور وادی السلام، با نور طولانی به آسمان وصل اند.[۸]

۴. اثر مطلوب اماکن مقدس بر سرنوشت امواتی که در کنار آنها مدفونند و نیز اثر ناخوشایند قبرستان کفار بر ارواح مدفون در آنها را، می‌توان از مباحث معاد با تحلیل عقلی به دست آورد.

روح، پس از ترک بدن، همچنان در بدن لطیف مثالی به جسم مادی خود توجه دارد. جسمی که عمری به روح خدمت کرده و روح کمالات و مراتب یا درکات و رذایل را با آن کسب کرده است؛ حتماً مورد توجه روح است و تشریفاتی که در تشییع و تدفین انجام می‌شود، برای همین امر است.

بر همین اساس، ارواح اموات، زائران خود را می‌شناسند و به آنها توجه دارند. امام صادق (علیه السلام) فرمود:

سوگند به خدا! اموات، رفتن شما را می‌دانند و با حضور شما (در کنار قبرشان) خوشحال می‌شوند و با شما انس می‌گیرند.[۹]

ارواح اولیا و امامان(ع) نیز به آرامگاه و سرزمین محل دفن خود، توجه خاصی دارند. از پیامبر (صلی الله علیه وآله) روایت شده که فرمود:

کسی که نزد قبر من نماز گذارد، می‌شنوم.[۱۰]

نتیجهٔ طبیعی این بررسی، دیدار اهل قبور با اشخاص بزرگواری است که در یک سرزمین مدفون اند، و بهره‌مندی آنها از برکات و نعمت‌های آنجا است و چه خشنودی و سروری بالاتر از این وجود دارد.

در منابع اهل سنت آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:

مردگان خود را میان مردمان صالح دفن کنید؛ چون میت به سبب همسایهٔ بدش اذیت می‌شود، همان گونه که زنده، در کنار همسایهٔ بد اذیت می‌شود.[۱۱]

در روایت دیگری از پیامبر (صلی الله علیه وآله) سؤال شد: «آیا همسایهٔ صالح (در قبر و آخرت) سودی می‌رساند؟» فرمود: «آیا همسایهٔ خوب در دنیا سودی دارد؟» گفتند: «بلی». فرمود: «در آخرت نیز چنین است».[۱۲]

۵. همان گونه که در آغاز پاسخ بیان شد، ملاک اصلی در تعیین سرنوشت و استحقاق بهشت یا دوزخ، عقاید و اعمال صالح است. کسانی که در مراتب بالایی از ایمان قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مکانی باشد، جای نگرانی ندارند؛ چون طبق روایات زیاد، مؤمنان در هر سرزمینی که دفن شوند، به روح آنها خطاب می‌شود که به وادی السلام بپیوندند.[۱۳]

و کسانی که در مراتب بالای دشمنی با خدا قرار دارند، در هر سرزمینی دفن شوند، ارواحشان به برهوت (حضر موت) منتقل می‌شوند.[۱۴]

منابع

  1. آل عمران: ۹۶.
  2. اسراء: ۱.
  3. لقمان: ۳۴.
  4. زلزال: ۴.
  5. «تحفظوا من الارض فانّها امکم و انه لیس من احد عامل علیها خیراً او شراً الا و هی مخبره به». ترجمهٔ نهج الفصاحه، قاسم پاینده، ح ۱۱۳۰.
  6. سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.
  7. شیخ عباس قمی، منازل الاخره، ۳۴.
  8. الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۹.
  9. وسائل الشیعه، ج۲، ص۸۷۸.
  10. عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۸۱.
  11. سیوطی، شرح الصدور.
  12. همان.
  13. الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۳ ح ۱ و ۲.
  14. همان، ج۳، ص۲۴۶، ح ۴ و ۵; و بحارالانوار ج۶، ص۲۸۶، ح ۸.