فضایل امام علی(ع) در کلام اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

(بارگزاری اولیه)
 
(تکمیل و بارگزاری)
خط ۷: خط ۷:
}}
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
شخصيت امير المومنين(ع) را براي يك فرد سني معرفي ‌نماييد.
فضایل امام علی(ع) را براي يك فرد سني مذهب، معرفي ‌نماييد.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
از آنجا كه موضوع خلافت و جانشيني رسول اكرم(ص) اساس اختلاف ميان شيعه و سني است. شايسته است كه براي فضيلت و شخصيت و مناقب امير المومنين(ع) از كلام اهل سنت بهره جسته و در چندمحور به بحث پرداخته شود.  
[[فضایل امام علی (ع)]]، در کتب معتبر [[شیعه]] و [[سنی]] نقل شده است. در [[قرآن کریم]]، به اتفاق اهل سنت [[شأن نزول]] آیات زیادی راجع به [[امام علی(ع)]] می باشد. از میان این آیات می توان، به عباراتی مانند «صالح المؤمنین»، «صادقین»، «هادی»، «خیر البریه» که در نظر مفسرین اهل سنت در شأن امام علی(ع) ذکر شده اند، اشاره کرد. همچنین روایات زیادی در کتب اهل سنت، در شأن امیر المؤمنین از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده است. همچنین روایاتی در مورد وصایت و [[ولایت]] امام علی بعد از رسول خدا در این کتب نقل شده است، که از مهم ترین آن ها می توان به [[حدیث غدیر]] اشاره نمود.


در روايتي از رسول اكرم(ص)، خطاب به امير المومنين(ع) چنين آمده كه فرمودند: «يا علي! اگر نمي ترسيدم از اينكه مردم درباره تو، آنچه را كه درحق عيسي بن مريم گفتند، فضايل تو را بر مي شمردم.»}}<ref>ابي الفتح شهرستاني، الملل و النحل،ج۱،ص۱۶۹، بيروت، انتشارات دارالمعرفه.</ref>
==فضايل امام علی(ع) در قرآن از منظر مفسران اهل سنت==
شيعه و سني اتفاق نظر دارند كه در مدح اميرالمؤمنين(ع) آيات زيادي نازل شده است.  


==الف) فضايل امير المومنين(ع) از ديدگاه قرآن==
* [[اسماء بنت عميس]] نقل مي كند: وقتي آيه {{قرآن|فإن الله هو مولاه و جبرئیل و صالح المؤمنين}}<ref>تحريم/۴.</ref> نازل شد، پيامبر(ص) فرمودند: صالح المومنين علي(ع) است.<ref>ابن المغازلي، مناقب علي بن ابي طالب،ص۲۶۹، ح۳۱۶، تهران، نشر مكتبه الاسلاميه، ۱۴۰۲ هـ . ق.</ref>
* [[ابن عباس]] مي گويد: پيامبر(ص) فرمودند: «در قرآن آيه ای درباره كرامت نيست؛ مگر آنكه علي(ع) سركرده آن باشد.»<ref>محمد صالح حسيني ترمذي، مناقب مرتضوي،ص۱۹، چاپ بمبئي، ۱۳۲۱ هـ . ق.</ref>
* در تفسير آيه {{قرآن|و كونوا مع الصادقين}}<ref>توبه/۱۹.</ref> آمده است كه پيامبر(ص) فرمودند: «اي كونوا مع علي و اصحابه» يعني با علي(ع) و اصحابش باشيد.<ref>حاكم الحسكاني، شواهد التنزيل،ج۲،ص۳۴۱، تهران، انتشارات ارشاد اسلامي، ۱۴۱۱ هـ .ق.</ref>
* در روايتي وارد شده است كه وقتي آيه {{قرآن|انما انت منذر و لکل قوم هاد}}<ref>رعد/۷.</ref> نازل شد، حضرت دست خود را بر سينه گذاشته و فرمودند: من بيم دهنده امت هستم و با دست به شانه علي(ع) اشاره كرده و فرمودند: اما تو يا علي! هادي اين امت هستي و بعد از من بوسيله تو هدايت مي يابند.<ref>ابن شيرويه ديلمي، فردوس الاخبار،ج۱،ص۷۵، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۷.</ref>
* از [[رسول اكرم(ص)]] وارد شده است كه مراد آيه {{قرآن|اولئك هم خير البريه}}<ref>بينه/۷.</ref>، علي(ع) و [[شيعيان]] او هستند.<ref>شواهد التنزيل، ج۲، ص۴۵۹.</ref>
* وقتي آيه {{قرآن|يسعي نورهم}}<ref>حديد/۱۲.</ref> و {{قرآن|ممّن خلقنا امّه يهدون بالحق}}<ref>اعراف/۱۸۱.</ref> نازل شدند، پيامبر(ص) فرمودند: مراد از آن جماعت هدايت يافته، علي(ع) و شيعيان او هستند.<ref>سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي، ينابيع المودّه،ج۱،ص۱۲۸، قم، انتشارات شريف رضي، ۱۴۱۳ هـ .ق.</ref>
* [[ابن عباس]] می گويد: وقتي آيه {{قرآن|و السابقون السابقون اولئک المقربون}}<ref>واقعه/۱۰.</ref> نازل شد رسول اكرم(ص) فرمودند: [[جبرئيل]] خبر داد كه مراد از آن علي(ع) و شيعيان اويند كه به سوي [[بهشت]] سبقت مي گيرند و به [[خدا]] نزديك مي شوند.<ref>سبط بن الجوزي، تذكره الخواص،ص۱۷، تهران، انتشارات نينوي.</ref>


شيعه و سني اتفاق نظر دارند كه در مدح امير المومنين(ع) آيات زيادي نازل شده است. در روايتي از خود حضرت آمده است كه: «قرآن نازل شده است در چهار ربع. يك ربع آن در شان ما، يك ربع آن در بيان ذلت و گمراهي دشمنان ما، يك ربع در حكايات و امثال و قصص و يك ربع واجبات و احكام و شرايع است»<ref>الحسيني استرآبادي، سيد شرف الدين علي، تاويل الايات،ج۱،ص۱۸ قم، نشر مدرسه امام مهدي(عج)، ۱۴۰۷ هـ .ق.</ref> ابن عباس روايت كرده است كه: در قرآن نازل نشد آيه اي كه در آن (يا ايها الذين آمنوا) باشد مگر اينكه علي(ع) امير آن آيه باشد (يعني مولاي مومنان، امير المومنين(ع) است.)<ref>اصفهاني، ابو نعيم احمد بن عبدالله، حليه الاولياء،ج۱،ص۶۴، بيروت، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۷ هـ .ق،.</ref>
آیات دیگر بسیاری در شأن امام علی مانند [[آیه اکمال]]، [[آیه لیلة المبیت]]، [[آیه خاتم بخشی]]، [[آیه مباهله]] و آیات دیگر نازل شده است که به اختصار به این موارد اشاره شد.


اسماء بنت عميس نقل مي كند: وقتي آيه {{قرآن|و صالح المومنين<ref>تحريم/۴.</ref> نازل شد، پيامبر(ص) فرمودند: صالح المومنين علي(ع) است.}}<ref>ابن المغازلي، مناقب علي بن ابي طالب،ص۲۶۹،ح۳۱۶، تهران، نشر مكتبه الاسلاميه، ۱۴۰۲ هـ . ق.</ref> ابن عباس مي گويد: پيامبر(ص) فرمودند: «در قرآن آيه درباره كرامت نيست؛ مگر آنكه علي(ع) سركرده آن باشد.»<ref>محمد صالح حسيني ترمذي، مناقب مرتضوي،ص۱۹، چاپ بمبئي، ۱۳۲۱ هـ . ق.</ref>  
==فضايل امير المومنين(ع) از منظر روايات اهل سنت==
* رسول اكرم(ص) مي فرمايند: «نسبت علي(ع) به من؛ نسبت سر است به بدن»<ref>ابوبكر احمد بن علي الخطيب البغدادي،ج۷،ص۱۲، تاريخ بغداد، بيروت، درالكتب العلميه.</ref>
* از جابر نقل شده است كه رسول اكرم(ص) فرمودند: «علي بهترين انسان است، و هر كس او را نپذيرد كافر است.»<ref>فردوس الاخبار، ج۳، ص۸۹.</ref>
* رسول اکرم (ص) در [[جنگ تبوك]] خطاب به اميرالمؤمنين فرمودند: «تو براي من؛ چون هارون براي موسي هستي، جز اينكه بعد از من ديگر پيامبري نخواهد بود.»<ref>تاريخ بغداد، ج۱۱، ص۴۳۲.</ref>  
*انس بن مالك مي گويد: من نزد رسول خدا(ص) بودم كه ديدم علي(ع) مي آيد، پيامبر(ص) فرمودند: «من و علي حجت بر امتّم در روز قيامت هستيم.»<ref>تاريخ بغداد، ج۲، ص۸۸.</ref>
*[[ام سلمه]] مي گويد: رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كسي به علي(ع) دشنام دهد مرا دشنام داده است؛ و هر كسي مرا دشنام دهد يقيناً خدا را دشنام داده است.»<ref>ابن حسام الدين هندي، كنز العمال،ج۱۱،ص۶۰۲،ح۳۲۹۰۳، بيروت، نشر موسسه الرساله، ۱۴۱۳ هـ .ق.</ref>  
*ابن عباس از رسول خدا(ص) نقل مي كند كه حضرت فرمودند: «محبت علي(ع) گناهان را از بين مي برد، چنان كه آتش هيزم را از بين مي برد.»<ref>تاريخ بغداد، ج۴، ص۱۹۵.</ref>


در تفسير آيه {{قرآن|و كونوا مع الصادقين<ref>توبه/۱۹.</ref> آمده است كه پيامبر(ص) فرمودند: (اي كونوا مع علي و اصحابه) يعني با علي(ع) و اصحابش باشيد.}}<ref>حاكم الحسكاني، شواهد التنزيل،ج۲،ص۳۴۱، تهران، انتشارات ارشاد اسلامي، ۱۴۱۱ هـ .ق.</ref>  
*ابن عباس روايت كرده كه پيامبر(ص) فرمودند: «اگر درختان قلم شوند و درياها مركب شوند و جنيان حساب كننده شوند و آدميان نويسنده شوند، نمي توانند فضائل علي بن ابي طالب(ع) را بشمارند.»<ref>ينابيع المودّه، ج۱، ص۱۴۳.</ref>
* پیامبر (ص) در روایت دیگری فرموده اند: «اميرالمؤمنين(ع) با حق است و حق با اوست، اين دو از هم جدا نخواهند شد تا اينكه نزد [[حوض كوثر]] حضور يابند.»<ref>ابن ابي بكر هيثمي، مجمع الزوائد،ج۹،ص۱۳۴، بيروت، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۲ هـ .ق.</ref>  
*رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كه بخواهد مانند من زندگي كند و مانند من بميرد و در بهشت عدن ساكن شود بايد كه با علي(ع) دوستي كند، و از او و [[امامان]] بعد از او متابعت كند. اگر بعد از من تكذيب ايشان كنند، صله مرا با ايشان قطع كرده اند و خداوند [[شفاعت]] مرا به ايشان (تكذيب كنندگان) نرساند.<ref>حليه الاولياء، ج۱، ص۸۶.</ref>


يا در روايتي وارد شده است كه وقتي آيه {{قرآن|انما انت منذر<ref>رعد/۷.</ref> نازل شد، حضرت دست خود را بر سينه گذاشته و فرمودند: من بيم دهنده امت هستم و با دست به شانه علي(ع) اشاره كرده و فرمودند: اما تو يا علي! هادي اين امت هستي و بعد از من بوسيله تو هدايت مي يابند.}}<ref>ابن شيرويه ديلمي، فردوس الاخبار،ج۱،ص۷۵، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۷.</ref> يا از رسول اكرم(ص) وارد شده است كه مراد آيه {{قرآن|اولئك هم خير البريه<ref>بينه/۷.</ref>، علي(ع) و شيعيان او هستند.}}<ref>شواهد التنزيل، ج۲، ص۴۵۹.</ref>
==روایات وصایت امام علی در روایات اهل سنت==


و نيز وقتي آيه {{قرآن|يسعي نورهم<ref>حديد/۱۲.</ref> و {{قرآن|ممّن خلقنا امّه يهدون بالحق}}<ref>اعراف/۱۸۱.</ref> نازل شدند، پيامبر(ص) فرمودند: مراد از آن جماعت هدايت يافته، علي(ع) و شيعيان او هستند.}}<ref>سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي، ينابيع المودّه،ج۱،ص۱۲۸، قم، انتشارات شريف رضي، ۱۴۱۳ هـ .ق.</ref>
* رسول اكرم(ص) به فرمان خدا، اولين بار در [[واقعه يوم الدار]]، به صورت آشكار مردم را به جانشینی امام علی آگاه كردند و فرمودند: «انت وصييي و خليفتي من بعدي» <ref>فخر رازي، تفسير فخر رازي،ج۵،ص۲۲۱، بيروت، نشر دارالفكر، ۱۴۱۰ هـ .ق.</ref> به این امر اشاره کرده اند.


ابن عباس می گويد: وقتي آيه {{قرآن|و السابقون السابقون<ref>واقعه/۱۰.</ref> نازل شد رسول اكرم(ص) فرمودند: جبرئيل خبر داد كه مراد از آن علي(ع) و شيعيان اويند كه به سوي بهشت سبقت مي گيرند و به خدا نزديك مي شوند.}}<ref>سبط بن الجوزي، تذكره الخواص،ص۱۷، تهران، انتشارات نينوي.</ref> و ده ها آيه ديگر نيز در شان و منزلت امير المومنين(ع) نازل شده است، که به جهت اختصار به نمونه‌هاي از آن اشاره شد.
* رسول اکرم(ص) كراراً در [[غزوات پیامبر(ص)|غزوات]] بر مسئله جانشینی و وصایت اشاره کرده اند، حضرت می فرمایند: «انت منّي بمنزله هارون من موسي الا انه لا نبي بعدي».<ref>محمد بن عيسي بن سوره، سنن ترمذي، ج۵، ص۵۹۹، ح‌۳۷۳۰ ،بيروت، نشر دارالفكر.</ref>  


==ب) فضايل امير المومنين(ع) از منظر روايات==
*[[واقعه غدير خم]] از مهمترین دلائل وصایت امام علی(ع) است، که رسول اكرم(ص) دست امير المومنين(ع) را گرفته و فرمودند: (من كنت مولاه فعلي مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»<ref>ابن عبدالله حاكم نيشابوري، مستدرك علي الصحيحين،ج۳،ص۱۴۴،ح۴۶۵۲، بيروت، نشر دارالكتب العلميّه، ۱۴۱۱ هـ . ق.</ref>


رسول اكرم(ص) مي فرمايند: «نسبت علي(ع) به من؛ نسبت سر است به بدن»<ref>ابوبكر احمد بن علي الخطيب البغدادي،ج۷،ص۱۲، تاريخ بغداد، بيروت، درالكتب العلميه.</ref> از جابر نقل شده است كه رسول اكرم(ص) فرمودند: «علي بهترين انسان است، و هر كس نپذيرد كافر است.»<ref>فردوس الاخبار، ج۳، ص۸۹.</ref> يا در جنگ تبوك خطاب به امير المومنين فرمودند: «تو براي من؛ چون هارون براي موسي هستي، جز اينكه بعد از من ديگر پيامبري نخواهد بود.»<ref>تاريخ بغداد، ج۱۱، ص۴۳۲.</ref> انس بن مالك مي گويد: من نزد رسول خدا(ص) بودم كه ديدم علي(ع) مي آيد، پيامبر(ص) فرمودند: «من و علي حجت بر امتّم در روز قيامت هستيم.»<ref>تاريخ بغداد، ج۲، ص۸۸.</ref> ام سلمه مي گويد: رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كسي به علي(ع) دشنام دهد مرا دشنام داده است؛ و هر كسي مرا دشنام دهد يقيناً خدا را دشنام داده است.»<ref>ابن حسام الدين هندي، كنز العمال،ج۱۱،ص۶۰۲،ح۳۲۹۰۳، بيروت، نشر موسسه الرساله، ۱۴۱۳ هـ .ق.</ref> ابن عباس از رسول خدا(ص) نقل مي كند كه حضرت فرمودند: «محبت علي(ع) گناهان را از بين مي برد، چنان كه آتش هيزم را از بين مي برد.»<ref>تاريخ بغداد، ج۴، ص۱۹۵.</ref>
روايت شده است كه بعد از نزول آيه {{قرآن|يا ايها الذين امنوا اذ ناجيتم<ref>مجادله/۱۲.</ref> امير المومنين(ع) ده سوال از پيامبر(ص) پرسيد از جمله اينكه: يا رسول الله! حق چيست؟ حضرت فرمودند: (الخلافه حقّ اذا انتهت اليك) خلافت حق است هرگاه به تو رسد؛ و اين حديث به مفهوم شرط، دلالت مي كند بر آنكه خلافت قبل از رسيدن به آن حضرت باطل باشد.<ref>مناقب مرتضوي، ص۱۲.</ref>
ابن عباس روايت كرده كه پيامبر(ص) فرمودند: «اگر درختان قلم شوند و درياها مركب شوند و جنيان حساب كننده شوند و آدميان نويسنده شوند، نمي توانند فضائل علي بن ابيطالب(ع) را بشمارند.»<ref>ينابيع المودّه، ج۱، ص۱۴۳.</ref> و نيز امير المومنين(ع) با حق است و حق با اوست، اين دو از هم جدا نخواهند شد تا اينكه نزد حوض كوثر حضور يابند.<ref>ابن ابي بكر هيثمي، مجمع الزوائد،ج۹،ص۱۳۴، بيروت، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۲ هـ .ق.</ref> رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كه بخواهد مانند من زندگي كند و مانند من بميرد و در بهشت عدن ساكن شود بايد كه با علي(ع) دوستي كند، و از او و امامان بعد از او متابعت كند. اگر بعد از من تكذيب ايشان كنند، صله مرا با ايشان قطع كرده اند و خداوند شفاعت مرا به ايشان (تكذيب كنندگان) نرساند.<ref>حليه الاولياء، ج۱، ص۸۶.</ref>
معيار سنجش اعمال و صراط مستقيم كسي جز امير المومنين(ع) نيست.<ref>السيد هاشم الحسيني البحراني، تفسير برهان،ج۱،ص۵۶۳،ح۲، قم، نشر دارالكتب العلميه.</ref>
==ج)اما در اصل مسئله وصايت==
همان گونه كه از مفهوم لغوي آن پيداست وصايت جز به تنصيص وصيت كننده تحقق پيدا نمي كند. به عبارت ديگر تا موصي كسي را به عنوان وصي خود انتخاب نكند وصايت معنا ندارد، ولي در اينجا صرف نظر از اينكه امر نبوت و ادامه راه نبوت يك امر الهي است و اصل نبوت به امر خداست، وصايت و ادامه راه نيز به امر خداست و بايد از ناحيه او معين شود.
اين امر نزد عقلاي عالم يك امر پذيرفته شده است كه صاحبان هر مال و مقام، وصايت امور خود را به اصلح ترين فرد نزديك خود محول مي كند، بنابراين موصي براي ادامه هدف و مقصود خود، شخصي را كه مورد تاييد و صلاحيت است انتخاب مي نمايد و اينها صرف نظر از فرمان خداست. رسول اكرم(ص) به فرمان خدا، اولين بار در واقعه «يوم الدار» به صورت آشكار مردم را به اين امر آگاه كردند و گفتند: (انت وصييي و خليفتي من بعدي) و ديگر بار در «ليله‌المبيت»<ref>فخر رازي، تفسير فخر رازي،ج۵،ص۲۲۱، بيروت، نشر دارالفكر، ۱۴۱۰ هـ .ق.</ref> و نيز كراراً در غزوات آن را بيان كردند: «انت منّي بمنزله هارون من موسي الا انه لا نبي بعدي».<ref>محمد بن عيسي بن سوره، سنن ترمذي، ج۵، ص۵۹۹، ح‌۳۷۳۰ ،بيروت، نشر دارالفكر.</ref> مهم تر از همه‌ اينها واقعه غدير خم است كه رسول اكرم(ص) دست امير المومنين(ع) را گرفته و فرمودند: (من كنت مولاه فعلي مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»<ref>ابن عبدالله حاكم نيشابوري، مستدرك علي الصحيحين،ج۳،ص۱۴۴،ح۴۶۵۲، بيروت، نشر دارالكتب العلميّه، ۱۴۱۱ هـ . ق.</ref> اگر كسي اهل تعقّل و تفكر باشد مي بيند كه همه‌ اينها از حضرات عامّه نقل شده، و اين مقامات را رسول اكرم(ص) به امير المومنين(ع) تفويض فرموده اند كه: «هر آنچه بر من حلال است بر علي(ع) نيز حلال است.»<ref>مستدرك علي الصحيحين، ج۳، ص۱۳۵، حديث ۴۶۳۲.</ref> اين در مقابل كلام منافقان گفته شد؛ زيرا ورود با حال جنابت به مسجد الحرام براي همه ممنوع بود غير از پيامبر(ص) و امير المومنين(ع).<ref>مستدرك علي الصحيحين، ج۳، ص۱۴۴، حديث ۴۶۵۲.</ref> چرا كه خود فرمودند: من و علي(ع) يك درخت واحده هستيم.<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينه دمشق، بيروت، نشر دارالفكر، ۱۴۱۵ هـ .ق، ج۱۷، ص۳۱۶.</ref> و نيز درب تمام منازل كه به مسجد الحرام باز مي شدند بسته شد مگر باب امير المومنين(ع).<ref>سنن ترمذي، ج۵، ص۵۹۹، حديث ۳۷۳۲.</ref>
بعد از بيان گوشه هايي از فضايل امير المومنين(ع)، بهتر است با نقل روايتي از فعل و رفتار رسول اكرم(ص) در حق مادر حضرت نوشتار را به پايان برسانيم. نقل شده است روزي كه فاطمه بنت اسد از دنيا رفت رسول اكرم(ص) كارهاي عجيبي در مورد دفن ايشان كردند كه مورد سوال واقع شد. اتفاقا سوال كننده خليفه دوم است. از رسول اكرم(ص) سوال كرد كه در حق اين زن چنان كردي كه با ديگران نكرده اي؟ حضرت فرمودند: اين زن همانند مادري است كه مرا به دنيا آورده است يعني مولود فاطمه بنت اسد (امير المومنين(ع)) از وجود رسول خدا(ص) جدايي ندارد.<ref>مستدرك علي الصحيحين، ج۳. ص۱۱۷، حديث ۴۵۷۴.</ref> و به همين ملاك است كه مي گويد: «علي از من است و من از اويم و امانات مرا به جز علي(ع) پرداخت نمي كند.<ref>محمد بن يزيد قزويني، سنن ابن ماجه،ج۱،ص۴۴، بيروت، نشر دارالفكر.</ref>
بنابراين، امير المومنين(ع) از نظر قرآن، روايات، تاريخ، در تقوا، شجاعت، ورع، حسن خلق و... از تمام مخلوقات، به غير از رسول اكرم(ص) برتري داشته و شايسته امامت و پيروي است. اميد است كه از شيعيان و رهروان واقعي حضرت بوده باشيم.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
خط ۷۴: خط ۷۲:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه =  
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۱ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۴۳

سؤال

فضایل امام علی(ع) را براي يك فرد سني مذهب، معرفي ‌نماييد.

فضایل امام علی (ع)، در کتب معتبر شیعه و سنی نقل شده است. در قرآن کریم، به اتفاق اهل سنت شأن نزول آیات زیادی راجع به امام علی(ع) می باشد. از میان این آیات می توان، به عباراتی مانند «صالح المؤمنین»، «صادقین»، «هادی»، «خیر البریه» که در نظر مفسرین اهل سنت در شأن امام علی(ع) ذکر شده اند، اشاره کرد. همچنین روایات زیادی در کتب اهل سنت، در شأن امیر المؤمنین از رسول خدا(ص) نقل شده است. همچنین روایاتی در مورد وصایت و ولایت امام علی بعد از رسول خدا در این کتب نقل شده است، که از مهم ترین آن ها می توان به حدیث غدیر اشاره نمود.

فضايل امام علی(ع) در قرآن از منظر مفسران اهل سنت

شيعه و سني اتفاق نظر دارند كه در مدح اميرالمؤمنين(ع) آيات زيادي نازل شده است.

  • اسماء بنت عميس نقل مي كند: وقتي آيه ﴿فإن الله هو مولاه و جبرئیل و صالح المؤمنين[۱] نازل شد، پيامبر(ص) فرمودند: صالح المومنين علي(ع) است.[۲]
  • ابن عباس مي گويد: پيامبر(ص) فرمودند: «در قرآن آيه ای درباره كرامت نيست؛ مگر آنكه علي(ع) سركرده آن باشد.»[۳]
  • در تفسير آيه ﴿و كونوا مع الصادقين[۴] آمده است كه پيامبر(ص) فرمودند: «اي كونوا مع علي و اصحابه» يعني با علي(ع) و اصحابش باشيد.[۵]
  • در روايتي وارد شده است كه وقتي آيه ﴿انما انت منذر و لکل قوم هاد[۶] نازل شد، حضرت دست خود را بر سينه گذاشته و فرمودند: من بيم دهنده امت هستم و با دست به شانه علي(ع) اشاره كرده و فرمودند: اما تو يا علي! هادي اين امت هستي و بعد از من بوسيله تو هدايت مي يابند.[۷]
  • از رسول اكرم(ص) وارد شده است كه مراد آيه ﴿اولئك هم خير البريه[۸]، علي(ع) و شيعيان او هستند.[۹]
  • وقتي آيه ﴿يسعي نورهم[۱۰] و ﴿ممّن خلقنا امّه يهدون بالحق[۱۱] نازل شدند، پيامبر(ص) فرمودند: مراد از آن جماعت هدايت يافته، علي(ع) و شيعيان او هستند.[۱۲]
  • ابن عباس می گويد: وقتي آيه ﴿و السابقون السابقون اولئک المقربون[۱۳] نازل شد رسول اكرم(ص) فرمودند: جبرئيل خبر داد كه مراد از آن علي(ع) و شيعيان اويند كه به سوي بهشت سبقت مي گيرند و به خدا نزديك مي شوند.[۱۴]

آیات دیگر بسیاری در شأن امام علی مانند آیه اکمال، آیه لیلة المبیت، آیه خاتم بخشی، آیه مباهله و آیات دیگر نازل شده است که به اختصار به این موارد اشاره شد.

فضايل امير المومنين(ع) از منظر روايات اهل سنت

  • رسول اكرم(ص) مي فرمايند: «نسبت علي(ع) به من؛ نسبت سر است به بدن»[۱۵]
  • از جابر نقل شده است كه رسول اكرم(ص) فرمودند: «علي بهترين انسان است، و هر كس او را نپذيرد كافر است.»[۱۶]
  • رسول اکرم (ص) در جنگ تبوك خطاب به اميرالمؤمنين فرمودند: «تو براي من؛ چون هارون براي موسي هستي، جز اينكه بعد از من ديگر پيامبري نخواهد بود.»[۱۷]
  • انس بن مالك مي گويد: من نزد رسول خدا(ص) بودم كه ديدم علي(ع) مي آيد، پيامبر(ص) فرمودند: «من و علي حجت بر امتّم در روز قيامت هستيم.»[۱۸]
  • ام سلمه مي گويد: رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كسي به علي(ع) دشنام دهد مرا دشنام داده است؛ و هر كسي مرا دشنام دهد يقيناً خدا را دشنام داده است.»[۱۹]
  • ابن عباس از رسول خدا(ص) نقل مي كند كه حضرت فرمودند: «محبت علي(ع) گناهان را از بين مي برد، چنان كه آتش هيزم را از بين مي برد.»[۲۰]
  • ابن عباس روايت كرده كه پيامبر(ص) فرمودند: «اگر درختان قلم شوند و درياها مركب شوند و جنيان حساب كننده شوند و آدميان نويسنده شوند، نمي توانند فضائل علي بن ابي طالب(ع) را بشمارند.»[۲۱]
  • پیامبر (ص) در روایت دیگری فرموده اند: «اميرالمؤمنين(ع) با حق است و حق با اوست، اين دو از هم جدا نخواهند شد تا اينكه نزد حوض كوثر حضور يابند.»[۲۲]
  • رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كه بخواهد مانند من زندگي كند و مانند من بميرد و در بهشت عدن ساكن شود بايد كه با علي(ع) دوستي كند، و از او و امامان بعد از او متابعت كند. اگر بعد از من تكذيب ايشان كنند، صله مرا با ايشان قطع كرده اند و خداوند شفاعت مرا به ايشان (تكذيب كنندگان) نرساند.[۲۳]

روایات وصایت امام علی در روایات اهل سنت

  • رسول اكرم(ص) به فرمان خدا، اولين بار در واقعه يوم الدار، به صورت آشكار مردم را به جانشینی امام علی آگاه كردند و فرمودند: «انت وصييي و خليفتي من بعدي» [۲۴] به این امر اشاره کرده اند.
  • رسول اکرم(ص) كراراً در غزوات بر مسئله جانشینی و وصایت اشاره کرده اند، حضرت می فرمایند: «انت منّي بمنزله هارون من موسي الا انه لا نبي بعدي».[۲۵]
  • واقعه غدير خم از مهمترین دلائل وصایت امام علی(ع) است، که رسول اكرم(ص) دست امير المومنين(ع) را گرفته و فرمودند: (من كنت مولاه فعلي مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»[۲۶]


مطالعه بيشتر

۱. الغدير، علامه عبدالحسين اميني.

۲. راهبرد اهل سنت به مساله امامت، علامه آقا محمد علي كرمانشاهي.

۳. كفايه الطالب، ابن محمد القرشي الكنجي الشافعي.

۴. حليه الاولياء، ابو نعيم احمد بن عبدالله اصفهاني.

۵. ينابيع الموده، سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي.

۶. مستدرك علي الصحيحين، ج۳، ابن عبدالله حاكم نيشابوري.

۷. شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد.

۸. فروغ ولايت، جعفر سبحاني.

۹. پژوهش عميق پيرامون زندگي علي(ع)، جغفر سبحاني.


منابع

  1. تحريم/۴.
  2. ابن المغازلي، مناقب علي بن ابي طالب،ص۲۶۹، ح۳۱۶، تهران، نشر مكتبه الاسلاميه، ۱۴۰۲ هـ . ق.
  3. محمد صالح حسيني ترمذي، مناقب مرتضوي،ص۱۹، چاپ بمبئي، ۱۳۲۱ هـ . ق.
  4. توبه/۱۹.
  5. حاكم الحسكاني، شواهد التنزيل،ج۲،ص۳۴۱، تهران، انتشارات ارشاد اسلامي، ۱۴۱۱ هـ .ق.
  6. رعد/۷.
  7. ابن شيرويه ديلمي، فردوس الاخبار،ج۱،ص۷۵، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۷.
  8. بينه/۷.
  9. شواهد التنزيل، ج۲، ص۴۵۹.
  10. حديد/۱۲.
  11. اعراف/۱۸۱.
  12. سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي، ينابيع المودّه،ج۱،ص۱۲۸، قم، انتشارات شريف رضي، ۱۴۱۳ هـ .ق.
  13. واقعه/۱۰.
  14. سبط بن الجوزي، تذكره الخواص،ص۱۷، تهران، انتشارات نينوي.
  15. ابوبكر احمد بن علي الخطيب البغدادي،ج۷،ص۱۲، تاريخ بغداد، بيروت، درالكتب العلميه.
  16. فردوس الاخبار، ج۳، ص۸۹.
  17. تاريخ بغداد، ج۱۱، ص۴۳۲.
  18. تاريخ بغداد، ج۲، ص۸۸.
  19. ابن حسام الدين هندي، كنز العمال،ج۱۱،ص۶۰۲،ح۳۲۹۰۳، بيروت، نشر موسسه الرساله، ۱۴۱۳ هـ .ق.
  20. تاريخ بغداد، ج۴، ص۱۹۵.
  21. ينابيع المودّه، ج۱، ص۱۴۳.
  22. ابن ابي بكر هيثمي، مجمع الزوائد،ج۹،ص۱۳۴، بيروت، نشر دارالكتب العربي، ۱۴۰۲ هـ .ق.
  23. حليه الاولياء، ج۱، ص۸۶.
  24. فخر رازي، تفسير فخر رازي،ج۵،ص۲۲۱، بيروت، نشر دارالفكر، ۱۴۱۰ هـ .ق.
  25. محمد بن عيسي بن سوره، سنن ترمذي، ج۵، ص۵۹۹، ح‌۳۷۳۰ ،بيروت، نشر دارالفكر.
  26. ابن عبدالله حاكم نيشابوري، مستدرك علي الصحيحين،ج۳،ص۱۴۴،ح۴۶۵۲، بيروت، نشر دارالكتب العلميّه، ۱۴۱۱ هـ . ق.