جزء سوره بودن بسم الله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== نظرات مختلف == | == نظرات مختلف == | ||
عالمان مسلمان در جزء بودن «بسم الله» سه نظریه | عالمان مسلمان در جزء سوره بودن «بسم الله» سه نظریه دارند: | ||
شیعیان و بسیاری از علمای اهل تسنن مانند: جلال الدین | * شیعیان و بسیاری از علمای اهل تسنن مانند: جلال الدین سیوطی و فخر رازی و فخر رازی<ref>ر. ک. جلال الدین سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۳۱.</ref> معتقدند «بسم الله…» در تمامی سوره‌ها به استثنای سوره توبه، جزء سوره است. | ||
برخی از پیروان | * برخی از پیروان شافعی معتقدند بسم الله تنها جزء سوره حمد است و در مابقی سوره‌ها جزء نیست. | ||
برخی | * برخی اهل سنت نیز معتقدند بسم الله الرحمن الرحیم جزء هیچ سوره‌ای نیست و تنها به جهت تبرک در اول هر سوره‌ای آمده است. | ||
== روایات در جزء سوره بودن بسم الله == | == روایات در جزء سوره بودن بسم الله == | ||
عالمان شیعه، روایات اهل‌بیت در جزء سوره بودن را در حد تواتر دانسته‌اند. | |||
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[امام باقر(ع)]] در مورد کسانی که بسم الله را جزء سوره ندانسته و در نماز نمی‌خوانند:{{-}}'''«بهترین آیه قرآن را به سرقت بردند.»'''|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | |||
امام | |||
عن یحیی بن ابی عمران الهمدانی قال: کتبت الی ابی جعفر جعلت فداک ما تقول فی رجل ابتدأ بسم الله الرحمن الرحیم فی صلاته وحده فی ام الکتاب فلما صار الی غیر ام الکتاب من السوره ترکها؟ فقال العباسی: لیس کذلک بأس، فکتب بخطه: یعیدها ـ مرتین ـ علی‌رغم انفه یعنی العباسی؛ یحیی بن ابی عمران همدانی می‌گوید: به امام باقر نوشتم فدایت شوم، دربارهٔ مردی که نمازش را با بسم الله… شروع کرده و آن را فقط به سورهٔ حمد محدود کرده و وقتی به سوره‌ای غیر از سورهٔ حمد می‌رسد، بسم الله را ترک می‌کند، چه می‌فرمایی؟ خلیفهٔ عباسی گفت: اشکالی ندارد، امام با خط خودش نوشت: باید بسم الله الرحمن الرحیم را تکرار کند (یعنی برای هر سوره جداگانه بسم الله را بخواند) برخلاف میل او، یعنی عباسی!<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۱۳.</ref> | عن یحیی بن ابی عمران الهمدانی قال: کتبت الی ابی جعفر جعلت فداک ما تقول فی رجل ابتدأ بسم الله الرحمن الرحیم فی صلاته وحده فی ام الکتاب فلما صار الی غیر ام الکتاب من السوره ترکها؟ فقال العباسی: لیس کذلک بأس، فکتب بخطه: یعیدها ـ مرتین ـ علی‌رغم انفه یعنی العباسی؛ یحیی بن ابی عمران همدانی می‌گوید: به امام باقر نوشتم فدایت شوم، دربارهٔ مردی که نمازش را با بسم الله… شروع کرده و آن را فقط به سورهٔ حمد محدود کرده و وقتی به سوره‌ای غیر از سورهٔ حمد می‌رسد، بسم الله را ترک می‌کند، چه می‌فرمایی؟ خلیفهٔ عباسی گفت: اشکالی ندارد، امام با خط خودش نوشت: باید بسم الله الرحمن الرحیم را تکرار کند (یعنی برای هر سوره جداگانه بسم الله را بخواند) برخلاف میل او، یعنی عباسی!<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۱۳.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۷ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۴۵
نظرات مختلف
عالمان مسلمان در جزء سوره بودن «بسم الله» سه نظریه دارند:
- شیعیان و بسیاری از علمای اهل تسنن مانند: جلال الدین سیوطی و فخر رازی و فخر رازی[۱] معتقدند «بسم الله…» در تمامی سوره‌ها به استثنای سوره توبه، جزء سوره است.
- برخی از پیروان شافعی معتقدند بسم الله تنها جزء سوره حمد است و در مابقی سوره‌ها جزء نیست.
- برخی اهل سنت نیز معتقدند بسم الله الرحمن الرحیم جزء هیچ سوره‌ای نیست و تنها به جهت تبرک در اول هر سوره‌ای آمده است.
روایات در جزء سوره بودن بسم الله
عالمان شیعه، روایات اهل‌بیت در جزء سوره بودن را در حد تواتر دانسته‌اند.
عن یحیی بن ابی عمران الهمدانی قال: کتبت الی ابی جعفر جعلت فداک ما تقول فی رجل ابتدأ بسم الله الرحمن الرحیم فی صلاته وحده فی ام الکتاب فلما صار الی غیر ام الکتاب من السوره ترکها؟ فقال العباسی: لیس کذلک بأس، فکتب بخطه: یعیدها ـ مرتین ـ علی‌رغم انفه یعنی العباسی؛ یحیی بن ابی عمران همدانی می‌گوید: به امام باقر نوشتم فدایت شوم، دربارهٔ مردی که نمازش را با بسم الله… شروع کرده و آن را فقط به سورهٔ حمد محدود کرده و وقتی به سوره‌ای غیر از سورهٔ حمد می‌رسد، بسم الله را ترک می‌کند، چه می‌فرمایی؟ خلیفهٔ عباسی گفت: اشکالی ندارد، امام با خط خودش نوشت: باید بسم الله الرحمن الرحیم را تکرار کند (یعنی برای هر سوره جداگانه بسم الله را بخواند) برخلاف میل او، یعنی عباسی![۲]
محمد بن عمر فخر رازی، صاحب تفسیر کبیر نیز می‌گوید:
به حد تواتر رسیده است که «بسم الله…» کلام خداست که بر پیامبر نازل شد و در قرآن ثابت است.[۳]
قرطبی در تفسیرش از امام صادق نقل می‌کند که:
بسم الله الرحمن الرحیم تاج سوره‌هاست، تنها در سورهٔ توبه بسم الله… نیامده….[۴]
نویسندهٔ تفسیر المنار نیز می‌گوید:
مسلمانان اجماع دارند که «بسم الله…» در تمام سوره‌ها آیه‌ای از قرآن است، زیرا در آغاز هر سوره ـ به جز توبه ـ آمده است، در حالی که صحابه توصیه می‌کردند که قرآن را از آنچه جزء قرآن نیست دور نگه دارند و وارد قرآن ننمایند؛ به همین دلیل «آمین» را در آخر سورهٔ فاتحه ذکر نکرده‌اند. علمای مکه ـ اعم از فقها و قاریان قرآن ـ از جمله ابن‌کثیر، و اهل کوفه از جمله عاصم و کسایی از قراء، و بعضی صحابه و تابعین از اهل مدینه و نیز شافعی و پیروان او (در یکی از دو قولش) معتقدند که «بسم الله…» جزء سوره است؛ هم چنین علمای امامیه و از صحابه، حضرت علی، ابن‌عباس، عبدالله بن عمر و… و از تابعین، سعید بن جبیر، عطا، زهری و ابن المبارک این عقیده را برگزیده‌اند.[۵]
سیره مسلمانان
خواندن «بسم الله» در ابتدای سوره‌ها ـ به جز سورهٔ توبه ـ مرسوم بوده و به تواتر ثابت شده است که پیامبر اکرم نیز در ابتدای سوره‌ها آن را قرائت می‌کردند. اگر «بسم الله…» جزء قرآن نبود باید پیامبر اکرم، که در مقام بیان بود، به آن تصریح می‌فرمود، تا اغراء به جهل لازم نیاید.
ج) مصحف‌های تابعین و صحابه؛ قبل و بعد از عثمان ـ مشتمل بر «بسم الله» بوده است؛ اگر بسم الله جزء قرآن نبود، نباید آن را در مصاحف می‌نوشتند.
بنابراین، وجود «بسم الله» در قرآن‌ها دلیل بر این است که این آیه، مثل آیات دیگری که در قرآن تکرار شده‌اند جزء قرآن است.[۶]