وقف در قرآن

سؤال

آیا در قرآن جهت تشویق مردم به وقف، سوره‌ای نازل شده است؟

در قرآن سوره یا آیه‌ای در مورد خصوص وقف و امثال آن نیامده است؛ بلکه به صورت کلی آیاتی درباره انفاق داریم که شامل وقف و صدقات جاریه نیز می‌شود که به نمونه‌هایی اشاره می‌شود:

۱. ﴿لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ؛ هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمی‌رسید مگر این که از آنچه دوست می‌دارید (در راه خدا) انفاق کنید.﴾(آل عمران:۹۲) این آیه شامل انفاقی که به طریق وقف و صدقه جاریه می‌باشد نیز می‌شود.

۲. ﴿ً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً؛ آنچه را از کارهای نیک برای خود از پیش می‌فرستید نزد خدا به بهترین وجه و بزرگترین پاداش خواهد یافت.﴾(مزمل:۲۰) عمومیت آیه فوق نیز وقف را شامل می‌شود.

۳. ﴿آتَى الْمالَ عَلى‏ حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبى‏ وَ الْيَتامى‏ وَ الْمَساكينَ وَ ابْنَ السَّبيلِ وَ السَّائِلينَ وَ فِي الرِّقابِ؛ و مال (خود) را با همه علاقه‌ای که به آن دارد، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و در راه‌ماندگان در راه و سائلان و بردگان انفاق می‌کند.﴾(بقره:۱۷۷) این آیه هم با عمومیتش شامل وقف می‌شود، و به همین دلیل علماء از جمله فاضل مقداد به آیات فوق برای وقف استدلال نموده است.

• در روایات مسئله وقف به صورت روشن بیان شده است. از جمله پیامبر اکرم(ص) فرمود: وقتی انسان از دنیا رفت عملش قطع می‌شود مگر از سه چیز: ۱. علمی که از آن بهره برده می‌شود؛ ۲. صدقه جاریه (و وقف مالی) که برای او به جا مانده است؛ ۳. و فرزند صالحی که برای او به جا مانده است.

مطالعه بیشتر

۱. شرح لمعه، شهید ثانی، ج۳، ص۱۶۳ الی ۱۸۸.