معرفی منابع تفسیری، تجویدی، بلاغی

سؤال

تعداد کل کتب تفسیری و تجویدی و بلاغتی و تجزیه و ترکیبی به‌طور جداگانه حدوداً چه اندازه است و برای هر موضوع پنج کتاب مشهور را معرفی کنید؟

محققین در حدود ۲۰۰۰ مفسر قرآن را شناسایی و معرفی کرده‌اند که متأسفانه آثار زیادی از آنها باقی نمانده است. مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی نور ۲۰۶ عنوان از این تفاسیر را در مجموعه نرم‌افزار جامع التفاسیر گرد آورده است و نیز سایر کتب با توجه به آمار سایت خانه کتاب به آدرس «www.ketab.ir» از سال ۱۳۸۱ تا اول ۱۳۸۸، کتاب‌های تجویدی ۲۵۸ عنوان؛ کتاب‌های بلاغی ۲ مورد و کتاب‌های تجزیه و ترکیب ۱۱۳ مورد ثبت شده است.

کتاب تفسیری

۱. التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی محمد بن حسن، موضوع: کلامی و اجتهادی، قرن پنجم، زبان عربی، مذهب شیعی، ناشر داراحیاء التراث العربی، بیروت.

۲. تفسیر الصافی، فیض کاشانی ملامحسن، موضوع: روایی، قرن یازدهم، زبان عربی، مذهب شیعی، انتشارات الصدر، تهران، سال چاپ ۱۴۱۵ق، نوبت چاپ دوم، تحقیق حسین اعلمی.

۳. تفسیر جوامع الجامع، طبرسی فضل بن حسن، موضوع: ادبی، قرن ششم، زبان عربی، مذهب شیعی، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، تهران، سال چاپ ۱۳۷۷ش، نوبت چاپ اول.

۴. المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمد حسین طباطبائی، موضوع: قرآن به قرآن و اجتهادی، قرن چهاردهم، زبان عربی، مذهب شیعی، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، سال چاپ ۱۴۱۷ق، نوبت چاپ پنجم.

۵. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، موضوع اجتماعی و اجتهادی، قرن پانزدهم، زبان فارسی، مذهب شیعی، ناشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، سال چاپ ۱۳۷۴ش.

تجویدی

۱. غایه المرید فی علم التجوید، عطیه قابل نصر، قاهره، موقع مکتبه المدینه الرقمیه.

۲. آشنایی با اصول و روش‌های تدریس تجوید قرآن کریم، سید علی سرابی، ناشر جامعه قاریان قرآن مشهد.

۳. آشنایی با تجوید و آداب تلاوت قرآن کریم، مباحثی پیرامون تجوید، آداب قرائت و اطلاعات قرآنی به روایت حفص از عاصم، حسن سلطان پناه، ناشر اسوه.

۴. آموزش تجوید، مؤسسه مهد قرآن و عترت آذربایجان شرقی، ناشر مؤسسه فرهنگی مهد قرآن و عترت آذربایجان شرقی.

۵. یادگیری قرآن مجید به روش آسان (همراه با تجوید) با تجدید نظر کلی به ضمیمه روش تدریس قرآن در مدارس، ابراهیم محمودی هاشمی، ناشر شرکت به نشر.

بلاغی

۱. البحر المحیط فی التفسیر، اندلسی ابوحیان محمد بن یوسف، موضوع: ادبی، قرن هشتم، زبان عربی، مذهب سنی، ناشر دارالفکر، بیروت، سال چاپ ۱۴۲۰ق.

۲. الإیضاح فی علوم البلاغه، جلال الدین أبوعبدالله محمد بن سعد الدین بن عمر القزوینی، ناشر دارإحیاء العلوم، بیروت، ۱۹۹۸، عدد الأجزاء ۱.

۳. مجموعه‌ای از مقاله‌ها، پژوهش‌ها و بحث‌های بلاغی و تفسیری، محمد علوی مقدم، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۷۲ش، ۲ جلد در یک مجلد.

۴. بررسی واژه‌های قرآن کریم، فقه اللغه، ناشر صبح صادق، زیر نظر محمد سمیعی.

۵. تاریخ تکوین علوم بلاغی همراه با معرفی و نقد آثار گذشتگان و معاصران، انتشارات سخن گستر، نویسنده اکبر شعبانی.

تجزیه و ترکیب

۱. ام کتاب: اعراب القرآن الکریم، دعاس ـ حمیدان ـ قاسم، موضوع: ادبی، قرن پانزدهم، زبان عربی، مذهب سنی، ناشر دارالمنیر و دارالفارابی، دمشق، سال چاپ ۱۴۲۵ق، نوبت چاپ اول.

۲. اعراب القرآن و بیانه، درویش محیی الدین، موضوع ادبی، قرن پانزدهم، زبان عربی، مذهب سنی، ناشر دارالارشاد، مکان چاپ سوریه، سال چاپ ۱۴۱۵ق، نوبت چاپ چهارم.

۳. اعراب القرآن، زجاج ابراهیم بن سری بن سهل، موضوع ادبی، قرن چهارم، زبان عربی، مذهب سنی، ناشر دارالکتاب المصری و دارالکتب اللبنانی، مکان چاپ قاهره ـ بیروت، سال چاپ ۱۴۲۰ق، نوبت چاپ چهارم، تحقیق ابراهیم آبیاری.

۴. اعراب القرآن (نحاس)، نحاس ابوجعفر احمد بن محمد، موضوع ادبی، قرن چهارم، زبان عربی، مذهب سنی، منشورات محمد علی بیضون، دارالکتب العلمیه، مکان چاپ بیروت، سال چاپ ۱۴۲۱ق، نوبت چاپ اول.

۵. التبیان فی اعراب القرآن، عکبری عبدالله بن حسین، موضوع ادبی، قرن هفتم، زبان عربی، مذهب سنی، ناشر بیت الافکار الدولیه، مکان چاپ عمان ـ ریاض، سال چاپ، نوبت چاپ اول.

۶. تفسیر و تجزیه و ترکیب قرآن، بهرامپور ابوالفضل، موضوع ادبی، قرن پانزدهم، زبان فارسی، مذهب شیعی.

۷. تجزیه و ترکیب و بلاغت قرآن، عباس ظهیری، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ۱۳۷۱.

مطالعه بیشتر

۱ـ تاریخ تکوین علوم بلاغی با معرفی و نقد آثار گذشتگان و معاصران، ناشر: انتشارات سخن گستر، نویسنده اکبر شعبانی.

۲ـ دوره کامل طبقات مفسران شیعه مشتمل بر معرفی بیش از ۲۰۰۰ تن از مفسران و مترجمان عالی قدر شیعه و گرایش تفسیر آنان و مزین با ۲۰۰ تفسیر نایاب از شخصیت‌های ق، ناشر: نوید اسلام، محقق، عبدالرحیم عقیقی بخشایشی.

۳ـ سایت خانه کتاب به آدرس: www.ketab.ir

۴ـ نرم‌افزار جامع التفاسیر.